Vazirligi toshkent farmatsevtika

O’quv fanining maqsadi va vazifasi

Biotexnologiyada instrumental tahlil usullari fanini o’qitishdan maqsad- talabalarni dori vositalarini tahlil qilishda foydalaniladigan zamonaviy asbob uskunalardan foydalanish ko’nikmalarini hosil qilish. Hozirgi davrda kimyoviy moddalarni shu jumladan dorivor moddalarni kimyoviy tarkiblarini va ularni ichidagi aralashmalarni aniqlashda kimyoviy hamda fizik usullardan foydalaniladi. Kimyoviy usullar asosan modda tarkibini kimyoviy reaksiyalar yordamida, fizik usullar moddalarni fizik xossalarini, fizik- kimyoviy usullar esa ularni bir vaqtni o’zida ham kimyoviy ham fizik xususiyatlari asosida tahlilini amalga oshirishga asoslangan. Yuqorida ko’rsatilgan usullarni hammasi ham tekshiriluvchi moddani biror bir xususiyatini aniqlashga asoslangan. Har bir tekshiriluvchi modda o’zining struktura tuzilishi jihati bilan fizik-kimyoviy xususiyatlari bilan boshqa birikmalardan tubdan farq qiladi, ya’ni u o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’ladi. Masalan moddalarning nur o’tkazish xususiyati, nur yutishi, har bir moddani tarkibiga, uning tuzilishiga bog’liqdir. Moddalarning turli erituvchilarda erishi, ularni kristall holatdagi kristallarni formasi, ularni nur sindirish ko’rsatkichi,elektr o‘tkazuvchanligi, qutblangan nurni burish burchagi va shu kabi parametrlari bilan o’ziga xos xarakterga ega. Noma’lum moddani biror bir xususiyatini o’rganib, uni ma’lum modda (standart) asosida solishtirib aniqlash mumkin bo’ladi. Buning uchun moddani sifatini kimyoviy aniqlashda bir nechta analitik reaksiyalar asosida xulosa qilish mumkin bo’ladi. Hozirgi vaqtda moddalarni ayrim xususiyatlari ularni aralashmalar orasida individual holatda ham aniqlashga imkon beradi.