|
Chapter 21. Information safety 627
§21.1. Basic concepts and definitions 628
§21.2. Basic types of threats of information safety 630
§ 21.3. Ensuring of information safety 632
§ 21.4. Principles of cryptographic information safety 633
§ 21.5. Block and continuous codes 636
§ 21.6. Single-ended criptosystems. Concentration of cryptosystems
with an open key 639
§ 21.7. Methods and means of protection of distance attack
through internet 640
§ 21.8. Information safety in e-payment system 645
§ 21.9. Electronic plastic cards 650
Chapter 22. Perspective directions of information-communication
technologies 655
§ 22.1. Knowledge base 656
§ 22.2. Expert systems 658
§ 22.3. Entrepreneurship in the sphere of information-communication
technologies 666
§ 22.4. Modem tendencies of development of automated information
systems 671
§ 22.5. General conceptions on nanotechnologies 673
Glossary 675
List of literature 682
Ta'lim sohasida zamonaviy axborot va kompyuter texnologiyalari, internet tizimi, raqamli va keng formatli telekommunikatsiyalarning zamonaviy usuliarini o'zlashtirish, bugungi taraqqiyot darajasini belgilab beradigan bunday ilg'or yutuqlar nafaqat maktab, litsey va kollejlar, oliy o'quvyurtlariga, balki har qaysi oila hayotiga keng kirib borishi uchun zamin tug'dirishning ahamiyatini chuqur angiab oiishimiz lozim.
Islom Karimov
KIRISH
0‘zbekistonning iqtisodiy jihatdan rivojlanib borishi va globallashuv sharoitida jahon iqtisodiy tizimida to'laqonli sheriklik asosida o‘z o'miga ega bo‘lishi, faoliyatimizning barcha jabhalarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan keng foydalanishni talab qilmoqda.
Iqtisodiyotda bozor munosabatlariga o'tish jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy hayotining barcha sohalariga axborotlashtirish sohasida erishilgan eng so‘nggi yutuqlami tatbiq etish sur’atlarini g'oyatda tezlashtirib yubordi. Hozirgi kunda “axborotlashtirish”, “kompyuterlashtirish”, “elektron hujjat”, “elektron boshqaruv”, “ta’limni kompyuterlashtirish” kabi atamalar hayotimizga keng kirib keldi. Axborot tizimlari va texnologiyalari yildan-yilga kishilik faoliyatining turli sohalarida yanada keng qo‘llanilib borilmoqda. Ularni loyihalashtirish, yaratish, ishga tushirish va keng qo'llashdan maqsad - jamiyat va insonning butun hayot faoliyatini axborotlashtirish borasidagi muammolarini hal etishdir.
Jamiyatni axborotlashtirish deganda, inson faoliyatining barcha ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan sohalarida axborotlar, bilimlar, ishonchli ma’lumotlar bilan to‘liq va o‘z vaqtida foydalanishni ta’minlashga qaratilgan kompleks chora-tadbirlami barcha ish joylariga tatbiq etish tushuniladi. Axborotlashtirish nafaqat milliy iqtisodiyotning moliyaviy- iqtisodiy ko'rsatkichlarining yuksalishiga, balki ayni paytda ishlab chiqarishni rivojlantirish, yangi ish joylarini barpo etish va aholining turmush darajasini sifat jihatdan yuksaltirishga ham xizmat qilmoqda.
Respublikamiz milliy iqtisodiyoti tarmoq va sohalariga axborot- kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish borasida amaliy ishlar 0‘zbekiston Respublikasining “Axborotlashtirish to‘g‘risida”gi qonuni, “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya
2
texnologiyalarini joriy etish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmoni va “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari asosida olib borilmoqda. Yuqorida keltirilgan Prezidentimiz Farmonida “...real iqtisodiyot tarmoqlarida, boshqaruv, biznes, fan va ta’lim sohalarida kompyuter va axborot texnologiyalarini keng joriy etish, aholi turli qatlamlarining zamonaviy kompyuter va axborot tizimlaridan keng bahramand boTishlari uchun shart-sharoitlar yaratish” belgilab qo‘yilgan.
Ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o’tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan toTa xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash maqsadiga yo’naltirilgan Kadrlar tayyorlash milliy dasturimizning hozirgi uchinchi bosqichida (2005 va undan keyingi yillar) ta’lim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalari yanada mustahkamlanmoqda, o‘quv-tarbiya jarayoni yangi o’quv-uslubiy majmualar, ilg’or pedagogik texnologiyalar bilan toTiq ta’minlanmoqda, ta’lim jarayonini axborotlashtirish, uzluksiz ta’lim tizimi jahon axborot tarmogTga ulanadigan kompyuter axborot tarmogT bilan toTiq qamrab olinish jarayonlari bormoqda.
Mamlakatimizda sogTom va barkamol avlodni tarbiyalash, yoshlaming o‘z ijodiy va intellektual salohiyatini ro’yobga chiqarishi, respublikamiz yigit-qizlarini XXI asr talablariga toTiq javob beradigan har tomonlama rivojlangan shaxslar etib voyaga etkazish maqsadida o‘quv jarayoniga axborot-kommunikatsiya va Internet texnologiyalarini keng joriy qilish bo’yicha amaliy ishlar “Barkamol avlod yili” Davlat dasturida ko’rsatib qo’yilgan vazifalardan kelib chiqqan holda olib borilmoqda. Unda quyidagilar asosiy vazifalar sifatida belgilab qo’yilgan:
ta’lim jarayoniga yangi axborot-kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalami, elektron darsliklar, multimedia vositalarini keng joriy etish orqali mamlakatimiz maktablarida, kasb-hunar kollejlari, litseylari va oliy o‘quv yurtlarida o’qitish sifatini tubdan yaxshilash;
ta’lim muassasalarining o‘quv-laboratoriya bazasini zamonaviy turdagi o‘quv va laboratoriya uskunalari, kompyuter texnikasi bilan mustahkamlash;
zamonaviy axborot va kommunikatsiya texnologiyalari, raqamli va keng formatli telekommunikatsiya aloqa vositalari hamda Internet tizimini yanada rivojlantirish, ulami har bir oila hayotiga joriy etish va keng o’zlashtirish.
Kirish
Yuqorida keltirilgan vazifalarni amalga oshirishda shaxsiy kompyuterlar asosiy rolni o'ynaydi. Tajriba shuni ko‘rsatmoqdaki, shaxsiy kompyuterlardan ta’lim berishning turli holatlarida - maktabda matematika fanini o'qitishdan boshlab, to “Menejment” va “Iqtisodiyotda axborot tizimlari” fanlaridan dars berish jarayonlarida keng foydalanish mumkin. An’anaviy o‘qitish tizimiga nistaban shaxsiy kompyuterlar asosida o‘qitish quyidagilar bilan farqlanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
