Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Lokal hisoblash tarmogMni tashkil etishning
xususiyatlari va ularning funksional guruhlari
Har qanday kompyuter tarmog’ining asosiy vazifasi foydalanuvchiga axborot va hisoblash resurslarini taqdim etishdir.
Shu nuqtai nazardan lokal hisoblash tarmog’ini serverlar va ishchi stansiyalar majmui deb qarash mumkin.
«Server» — tarmoqqa ulangan va undan foydalanuvchilarga ma’lum xizmatlar ko‘rsatuvchi kompyuterdir.
«Cepßep»lar ma’lumotlami saqlashi, ma’lumotlar bazasini boshqarishi, masalalarni masofadan qayta ishlashi, masalalarni bosib chiqarishi va x>shqa bir qator vazifalami bajarishi mumkin.
Ishchi stansiya — tarmoqqa ulangan shaxsiy kompyuter bo'lib, foydalanuvchi shu orqali axborot resurslariga kirib boradi.
Tarmoqning ishchi stansiyasi ham tarmoq, ham lokal rejimida ishlaydi. U shaxsiy operatsion tizim bilan ta’minlangan, amaliy vazifalami hal etish uchun foydalanuvchini barcha zarur vositalar bilan ta’minlaydi. Server turlaridan biri — fayl-serverga alohida e’tibor berish kerak.
Fayl-server tarmoqdan foydalanuvchilaming ma’lumotlarini saqlaydi va ularning ushbu ma’lumotlarga kirishini ta’minlaydi. Bu ShK katta hajmdagi tezkor xotiraga, katta hajmdagi qattiq diskka ega. U maxsus operatsion tizim boshqaruvi ostida ishlaydi.
Fayl-server quyidagi vazifalami bajaradi: ma’lumotlami saqlash, ma’lumotlami arxivlash, ma’lumotlar o’zgarishini sinxronlash, ma’lumot­lami uzatishdir.
Ko’pgina vazifalami bajarishda bitta fayl-serverdan foydalanish kamlik qiladi. Bu paytda tarmoqqa bir qancha fayl-serverlar qo’shilishi mumkin.
Tarmoqdagi qurilmalarning o‘zaro aloqasini boshqarish
Axborot tizimlari kompyuter tarmoqlari bazasida yaratilgach, u quyidagi vazifalar yechimini hal etadi: ma’lumotlami saqlash, qayta ishlash,



278


9 - bob. Kompyuter tarmoqlari


foydalanuvchilaming ularga kirishini ta’minlash va ma’lumotlami qayta ishlash natijasini uzatish.
Markazlashgan qayta ishlash tizimida bu vazifalarni markaziy ShK bajaradi. Kompyuter tarmoqlari ma’lumotlami qayta taqsimlab, qayta ishlashni amalga oshiradi. Bu holatda ma’lumotlami qayta ishlash ikkita obyekt: mijoz va server o’rtasida taqsimlanadi.