Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Bosh menyu («Основное меню») judayam yaxshi moslashuvchan boshqarish vositasi ko'rinishiga egadir - sichqoncha bilan uncha murakkab bo‘lmagan harakatlar Bosh menyuni («Основное меню») ixcham va samarali qilish imkonini beradi va u Sizga faqat kerakli elementlarni o‘zida saqlaydigan qilib sozlash imkonini beradi.




188


5 - bob. Dasturiy ta’minot va uning rivojlanib borish tendensiyalari


Oynalar bilan ishlash
Oynalar bir necha turda bo‘ladi:

• 
  Amaliy oynalar yoki dasturlar oynalari, ular dasturlarni ishga tushirish uchun ishlatiladi;
  
• 
  Guruhli oynalar yoki hujjatlar oynasi, u foydalanuvchini Windows muhiti bilan aloqasi uchun ishlatiladi;
  

Muloqot oynalari - bu oynalarni alohida ko‘rinishi bo'lib, ularda muloqotni tashkil etish uchun, bajariladigan jarayonlar uchun foydalanuvchi tanlaydigan qo'shimcha parametrlar beriladi; bu oynalar oldingi aytib o'tilganlardan farqli ravishda masshtablanmaydigan va ko'chirilmaydigandir.
Amaliy va guruhli oynalar uchun ulami tasvirlashni uchta standart shakli mavjud:

• 
  To‘liq ekranli, bunda oyna butun ekranni egallaydi;
  
• 
  Me’yordagi - bu holatda oyna ekranni faqat bir qismini egallaydi; uning o'lchamlari, shakli va joylashgan joyi foydalanuvchi tomonidan o'zgartirilishi mumkin;
  
• 
  Kichraytirilgan, bunda oyna uncha katta bo'lmagan belgicha (piktogramma) ko'rinishda tasvirlanib, uning joylashgan joyi yana foydalanuvchi tomonidan tanlanishi mumkin.
  

Boshqarish paneli papkasi me’yordagi oynasi 5.8-rasmda ko'rsatilgan, bu rasmning pastida kichraytirilgan oynaning belgichasi ko'rsatilgan.
Oynani shaklini o'zgartirish va yopish uchun to'liq ekranli va me’yordagi oynani yuqorigi o'ng burchagida uchta knopka mavjud:
to'liq ekranli - _|fl|x
me’yordagi - ,|q|x|
(o'rni kelganda shuni aytish kerakki, to'liq ekranli oynani ko'rinishi me’yordagi oynani ko'rinishidan faqat o'rtadagi knopka belgichasi bilan farq qiladi).
□| - «yoyish» knopkasi - me’yordagi oynani to'liq ekranliga kengaytirish uchun;
fl| - «tikiash» knopkasi - to'liq ekranli oynadan me’yordagi oynani tikiash uchun;
_| - «kichraytirish» knopkasi - oynani belgichaga kichraytirish uchun;
X| - «yopish» knopkasi - oynani yopish uchun.
Me’yordagi oynaning holatini va o'lchamini sichqoncha bilan mos ravishda oyna nomini va uning ixtiyoriy chegarasini yoki burchagini ko'chirib olib yurish bilan o'zgartirish mumkin.
Agar oyna unda bor bo'lgan hamma ma’lumotlami aks ettirish uchun kamlik qilsa, oynaning pastki va o'ng qismlariga avtomatik ravishda aylantirish polosasi kiritiladi (5.9-rasm). Bu polosaning yugurdagini harakatlantirib yoki polosada mavjud bo'lgan strelkali knopkani




§ 5.3. Windows operatsion tizimi


189


aktivlashtirib, oynada bor bo‘lgan hamma ma’lumotlami ketma-ket ko’rib
chiqish mumkin.