Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

§ 11.6. C++ dasturlash tilida sikllar

Kichik sonni kiriting:2
Katta sonni kiriting:20
Qadam qiymatini kiriting:4
Maqsadli kattalik qiymatini kiriting:12
qadam:4
qadam:8
Maqsadga erishildi!
Kichik son:9 katta son:12

20. 
    rasm. «break» va «continue» operatorlarining qo‘llanilishi.
    

«while (true)» konstruksiyasining qo‘llanilishi
Siklning navbatdagi iteratsiyasiga o'tishda shart sifatida S++ tilida sintaksisi bo'yicha to‘g‘ri bo‘lgan ixtiyoriy ifoda qatnashishi mumkin. Bunda shart «to‘g‘ri» bo‘Isa sikl bajarilaveradi. Cheksiz sikllami tashkil etish uchun shart sifatida true mantiqiy o‘zgarmasi qo‘llaniladi. Bu 11.24-rasmda ko‘ rsatilgan.
1 : #include
: using namespace std;

3. 
   : int main ()
   
4. 
   : {
   

■ : int counter = 0 ;
< : while(true)
{
: counter+ + ;
j : if(counter>10)
. : break;
1 "■ ^: 1
12: cout«»counter:» « counter « «\n»;
1 : return 0;
14: }
NATIJA:
counter:11

20. 
    rasm. «while» operatorini qo'llash.
    

«do... while» konstruktsiyasining qo‘llanilishi
«do... while» konstruksiyasida sikl sharti uning tanasidagi operatsiyalar bir marta bajarilgandan so‘ng tekshiriladi. Bu sikl operatorlarini hech bo‘lmaganda bir marta bajarilishini kafolatlaydi. 11.25-rasmda «do...while» konstruksiyasi qo‘llanilgan.

352;

11 - bob. Dasturlash asoslari





NATIJA:

How many hellos?2
Hello
Hello
Counter is . : 0
How many hellos?0
Hello
Counter is :-l

20. 
    rasm. «do...while» konstruksiyasining qo’llanilishi.
    

«for» operatori
while operatori yordamida sikllami tashkil etishda 3 ta zaruriy amallar: sikl o‘zgaruvchisiga boshlang¹ ich qiymat berish, har bir iteratsiyada siklni davom etish sharti bajarilishini tekshirish va sikl o'zgaruvchisi qiymatini o zgartirishni bajarishimiz kerak.
for operatori siklni ishlashi uchun zarur bo‘ladigan uchta operatsiyalami o‘zida birlashtiradi. Bu operatsiyalami qisqacha quyidagicha tavsiflash mumkin: boshlang‘ich qiymatni o'zlashtirish, shartni tekshirish, sikl sanagichini qiymatini oshirish. for operatori ifodasidagi qavsning ichida shu uchala operatsiyalami amalga oshiruvchi ifodalar yoziladi. Qavs ichidagi ifodalar nuqtali vergul bilan ajratiladi.
for siklining birinchi ifodasi sikl sanagichiga boshlang‘ich qiymatni o‘zlashtiradi. Sanagich - to’g’ridan-to'g'ri for siklida e'lon qilinadigan va qiymat o‘zlashtiriladigan butun sonli o‘zgaruvchidir. S++ tilida bu o‘rinda sanagichga qiymat beradigan ixtiyoriy ifodani yozishga imkon berilgan. for siklining ikkinchi parametrida siklni davom etish sharti aniqlanadi. Bu shart while konstruksiyasining sharti bajaradigan vazifani amalga oshiradi. Uchinchi parametrda esa sikl sanagichi qiymatini o‘zgartiruvchi (oshiruvchi yoki kamaytiruvchi) ifoda yoziladi. for siklidan foydalanishga misol 11,26-rasmda keltirilgan.

11.6. C++ dasturlash tilida sikllar 353 ¡i 3 \ 6 I 9 1C

♦include using namespace std; int main() { int counter; for (counter=0 ; counter<5; counter++ ) cout<< «Sikl ishlamoqda!\n»; cout<< «Sanagich: « << counter<< «\n»; return 0; ): 1

NATIJA:

Sikl ishlamoqda!
Sikl ishlamoqda!
Sikl ishlamoqda!
Sikl ishlamoqda!
Sikl ishlamoqda!
Sanagich: 5
11.26 - rasm. «for» siklining qo'llanilishi.

for sikli dasturlashning kuchli va qulay instrumentidir. U quyidagi ketma-ketlikda ishlaydi: sikl sanagichiga boshlang'ich qiymat o'zlashtiriladi; siklni davom etish shartidagi ifoda qiymati hisoblanadi; agarda shart ifodasi true qiymat qaytarsa oldin sikl tanasi bajariladi, keyin esa sikl sanagichi ustida berilgan amallar bajariladi; har bir iteratsiyada 2 va 3-qadamlar takrorlanadi.