Vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

Imzoni tekshiruvchi

3.10-rasm. Elektron raqamli imzo sxemasi


ERIni shakllantirish jarayoni. Faraz qilaylik, 𝐴 tomondan 𝑀 xabarni imzolash talab etilsin. Buning uchun xabar 𝑀 ning xesh qiymati hisoblanadi: 𝐻 = ℎ⁽𝑀⁾. So‘ngra, xabarning xesh qiymati 𝐻 foydalanuvchining shaxsiy kaliti bilan “shifrlanadi” (bu haqiqiy shifrlash emas, shunchaki shaxsiy kalit bilan 𝐻 ustida biror amal bajarishdan iborat) va imzo 𝑆 = [𝐻]_𝐴 hosil qilinadi. Hosil qilingan imzo ma’lumotga biriktirilib {𝑀, 𝑆} qabul qiluvchiga uzatiladi.
ERIni tekshirish jarayoni. Faraz qilaylik, 𝐵 tomondan 𝑀′ xabarga qo‘yilgan imzo 𝑆 ni tekshirish talab etilsin. Buning uchun 𝐵 tomon dastlab xabar 𝑀′ ni xesh qiymatini hisoblaydi: 𝐻^′ = ℎ⁽𝑀^′). 𝐴 tomonning ochiq kaliti bilan 𝑆 ni “rasshifrovkalaydi” (bu haqiqiy rasshifrovkalash emas, shunchaki ochiq kalit bilan 𝑆 ustida biror amal bajarishdan iborat) va 𝐻 ni hosil qiladi. Agar ikkala xesh qiymatlar (𝐻 𝑣𝑎 𝐻′) o‘zaro teng bo‘lsa, ERI to‘g‘ri deb topiladi (demak xabar yaxlit).
Rad etishdan himoyalashni tushunishdan oldin, MAC asosida yaxlitlikni ta’minlashga biror sodda misol keltiraylik. Faraz qilaylik, 𝐴 tomon o‘zining dilleriga 𝐵 tomondan 100 ta aksiyani olishga buyurtma berdi. Berilgan buyurtmani yaxlitligini ta’minlash uchun 𝐴 tomon 𝐵 tomon bilan taqsimlangan kalit 𝐾_𝐴𝐵 yordamida MAC ni hisoblaydi. Ma’lum vaqt o‘tganidan so‘ng, buyurtmalar tayyor bo‘ladi. Biroq, 𝐴 tomon to‘lovni amalga oshirishdan oldin aksiyalarning narxi tushib ketadi. Bu vaqtda, 𝐴 tomon buyurtmani men bermadim deb turib oladi va

uni rad etadi. Bunga yaxlitlikni ta’minlash uchun hisoblangan MAC ni har ikkala tomon ham hosil qilishi sabab bo‘ladi.
Mazkur holat ERI bilan amalga oshirilsachi? Bunda, 𝐴 tomon buyurtmani o‘zining shaxsiy kaliti bilan imzolab 𝐵 tomonga yuboradi. Bu yerda 𝐴 tomon buyurtmani men bermadim deb rad eta olmaydi. Sababi, buyurtmani imzolash faqat shaxsiy kalit bilan amalga oshiriladi. Shaxsiy kalit esa, faqat 𝐴 tomonga ma’lum.