Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir

Mavzu №10. Taomlanish odobi. Nafsga berilish, yo’ldan ozish


Reja:
1. Odob- oltindan qimmat!
2. To’g’ri taomlanish ham odob.
3. Hadislar –yaxshilikka yetaklar.


Tayanch so’z va atamalar: Odob, ovqatlanish, kulish, hikmat, ota-ona, rioya, madaniyat,dasturxon.

Odob keng qamrovli tushuncha. Har bir sohaning o’z odobi, me’yorlari mavjud:nutq odobi, kiyinish odobi, ovqatlanish odobi.

Ovqatlanish ham bir madaniyat. Unda ham odobga rioya etish lozim.
Dasturxon atrofida qattiq kulish, baqirib gaplashish ham odobdan emas. Taomni qoshiq yoki sanchqi bilan olib yeyish kerak.
Umuman, ovqatlanayotib ham kishi o’zini madaniyat darajasini namoyish etadi
Ovqat hazm qilishda ishtirok etuvchi a’zolar me’da - ichak yo’li degan umumiy nom bilan ataladi.Organizm hayot faoliyatining turli xil jarayoni ovqat bilan keluvchi energiya sarflashni talab etadi.
Har vir inson hayot faoliyati davomida doimo to’g’ri ovqatlanishi, vaqtida vitaminga boy mahsulotlardan iste’mol qilishi zarur , chunki organism salomatligi , kasalliklarni engishi bunga bog’liqdir.
Dasturxon atrofiga o’tirishdan oldin qo’l yuviladi, taomga avvalo oila a’zolaridan yoshi ulugi qo’l cho’zadi. Tomlanayotganda o’zaro gaplashish, yoki boshqa ishlar bilan shug’ullanish odobsizlikdir.
Buyuk allomalarimiz, hadishunoslarimiz tomonidan ham taomlanish odobi,
“nafs” haqida juda ko’p mulohazalar yuritilgan. Albatta, agar inson o’z nafsini jilovlay olmasa, o’zgalar oldida nafsi buzuqlik qilsa bu yomonlikdan dalolatdir.Chunki, o’z nafsini tiyolmagan , o’zini boshqara olmagan kishining
Hech qachon kimgadir yaxshilik qilishi gumon.
- Nafsi hayajonlanganlar seni zavq tomon chorlasa, halokat tomon chorlabdi.
- Nafsingni suv kabi yerga sepsang, insonlarga hayot bera olasan!
- Arslon ochlikka duch bo’lsada, itlarning oshiga boqmaydi.
-Holiga shukr qiluvchining qalbida imon nuri porlaydi.Inson bu nur bilan huzurga erishadi. Hasadgo’y qancha boy bo’lmasin , ko’zi boshqalar molida bo’ladi, chunki uning nafsi buzuq. Nafsing uchun yashasang, sen g’arib odamsan. Kim o’zining madh qilinishini sevsa, nafsiga quldir.
Ichadigan suvingni aniq ichsang, yeydigan ne’matingni albatta yeysan.
Inson rizqi tugamaguncha o’lmaydi,shuning uchun dunyo ne’mati uchun g’am yema.
Bo’ri och qoldimi, har qanday yovuzlikni qilgani kabi, nafsi buzuq inson har qanday yomonlikni qiladi.
- Nafsingga so’zin o’tsa, xalqqa ham o’tadi.
- Nafsinga qarshi kurash!
- Halol rizq yeyishni istagan uni qo’l mehnati va peshona teri bilan topadi.
- Vujud yaxshi taom bilan jonlanganidek, qalb ham yaxshi so’zlardan orom oladi.
- Nafsni maqtama . Uni maqtagan kuning halokatga yo’liqasan. Chunki nafs yomonlikka olib keladi.
- O’z nafsini o’ylagan boshqani zulmiga uchraydi.
- Ichkilikka mubtalo bo’lganlar o’z-o’ziga suiqasd qiladi.
- Nafsni jilovlamasang, qarovsiz bolaning kiyimi kabi kir yuvasan.
Har bir uyning ichki va tashqi ko’rinishi bo’lgani kabi inson bolig’ining
ham ichki va tashqi ko’rinishi bor.
Uni yaxshi bilmaguncha, u kishini yaxshi bilmaydi.Inson yeyish uchun yashamaydi,yashash uchun yeydi. Yashashni yeb-ichishdan iborat deb bilgan, katta xatolikka yo’l qo’yadi.