Varieties hand out notes uzb

 
(1.7.22-rasm)
 
 
 
1.7.23-rasm Entek Habi Saveh navi 
 
Entek Xabi Saveh 
Sovuqqa chidamli Eron navi qizil-
sariq 
rangdagi 
po‘stli 
o‘rtacha 
o‘lchamdagi mevaga ega, donlari qizil, 
urug‘lari qattiq, sharbati biroz nordon 
nav hisoblanadi. Sentabr oyi oxiri va 
erta oktabr oylarida yig‘ib olinadi. 
AQShning 6-zonasiga mos keladi. 
(1.7.23-rasm) 
Shirin navlari 
Anor tarkibida sharbat miqdori (20%-50% gacha) navlarni yetishtirish 
sharoitlari va iqlimga ko‘ra farq qiladi. Sharbat tarkibida 76-78% suv, 1.1-1.5% 
oqsil, 8- 21% shakar, 1-3% yog‘ va 0.3-5% kislotalar mavjud. Sharbat uchun navni 
tanlashdan oldin, bir nechta sifat aspektlarini hisobga olish kerak. Ba’zi turlar 
istalgan rang va antioksidant tarkibga ega bo‘lishi mumkin, ammo ular yaxshi 
rentabelli hosildorlikka ega bo‘lmasligi mumkin.

---

64 
Anor navlari mevasi va antioksidant tarkibi bilan baholandi. Rang, antioksidant 
tarkibi, shakar va kislota tarkibi kabi boshqa sifat aspektlarini aniqlash uchun 
maxsus laboratoriyada ishlatilish mumkin. Eronning turli xil hududlaridan olingan 
o‘n ikki anor turi fizik va kimyoviy xususiyatlariga ko‘ra tahlil qilingan va shunga 
binoan, “Syah-e-Saveh” navi eng kam sharbatga (20,18%) ega bo‘lib, “Xazar-e-
Bardeskan” eng ko‘p sharbatga (59.83%) ega deb topildi. “Xazar” (59,83%), 
“Abdandan”, “Shishhe-Kap” va “Malas-e-Yazd” navlari tarkibida 52,35%, 50,13% 
va 44,88% sharbatlari mavjud. Boshqa tomondan, “Xazar-Bardeskan” va “Malas-e-
Yazd” ning kislotaligi past (1% dan kam), “Abdandon” va “Shishhe-Kap” ning 
kislotaligi (1% dan ortiq) yuqori.
Kiprda Akko navi eng yuqori miqdordagi sharbatga ega, undan keyin 
“Wonderful ” va Hershkovich (40,22%, 35,60%, 29,42%) navlari turadi, lekin 
daraxtga ko‘ra, “Wonderful ” daraxtidan umumiy holatda ko‘proq sharbat miqdori 
bor (5.05 litr/daraxt) Akko va Hershkovich 4,58 litr va 4,53 litr sharbat olinishi 
mumkinligi aniqlandi. Shunga o‘xshash kuzatuvlar Gretsiya va Ispaniyadagi 
“Wonderful ” navlari 34-35 % sharbatlarga ega ekanligini ko‘rsatib berdi. Boshqa 
tomondan Gretsiyada Akko navining sharbat miqdori 37,9% ni tashkil yetadi.
Chili Eksperimental tadqiqotlarida aytilishicha, har bir killogram anor 
donlaridan olinayotgan sharbatning miqdori pishish bosqichlari orasida oshib 
boradi, bu hosilning shakar va donlarda suvning almashinishi tufayli uzluksiz o‘sib 
borishini ko‘rsatadi. Meva va po‘stloqning rangi, teksturaning sub’ektiv baholanishi 
asosida mevalar uchta yetilish bosqichida terib olinadi (M1: pishmagan, M2: o‘rta 
pishgan va M3: to‘liq pishgan). “Wonderful ” navi donlarining har bir killogramidan 
sharbat miqdori mos ravishda 50%, 58% va 56% ni tashkil etadi.
O‘rtacha sovuqqa chidamli anor bo‘lgan “Al-sirin-nar” navi sharbat ishlab 
chiqarish sanoati uchun yaxshi tijorat salohiyatga ega. Shu sababli, turli navlardagi 
sharbat miqdori yyetuklik
bosqichiga, iqlim, tuproqqa va yetishtirish sharoitlariga 
bog‘liq. Sharbat ishlab chiqarish uchun tanlanadigan nav, uning sharbatning 
kimyoviy xususiyatlariga ham bog‘liq. Bugungi kunda dunyo miqyosidagi 

---

65 
sharbatlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan asosiy turdagi nav “Wonderful ” 
navi hisoblanadi.