Variant, Leningrad fonologik maktabida ottenka

Asosiy fonologik maktablar.

Qozon tilshunoslik maktabi.

Fonema nazariyasini qurish: 1 - fonemani tushunish, ya'ni. Fonema umumlashgan tip, morfemaning harakatlanuvchi elementi sifatida tushunilgan; fonemaning 2 - tushunilishi, ya'ni. Fonemani tovushning aqliy tasviri sifatida belgilash;

Fonetik almashinishlar tilni evolyutsion va statistik o'rganish o'rtasidagi keskin farq bilan bog'liq;
Tovushlar bilan aniqlab bo'lmaydigan fonetik birliklarni ajratish (bir tomondan izchil va divergent, ikkinchi tomondan korrelyativlar va muxbirlar); fonemalarning almashinishi masalasini «almashinuv nazariyasi»ga yuklash va tarixiy almashinishlar asosida yangi fan — morfonologiyani yaratish va «morfonema» tushunchasini joriy etish.

Tilshunoslik tarixida tovush sistemasini o'rganish ikki davr bilan izohlanadi:

1) «fonema» tushunchasi paydo bo‘lgunga qadar bo‘lgan davr;
2) fonologiya, ya‘ni XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asrda fonema
nazariyalarining yuzaga kelish davri. ‘
Birinchi davrda fonema va tovush, ba‘zan harflar o‘rtasidagi farq aniq
ko‘rsatilmay, tovushlarning talaffuzi so‘zlardagi u yoki bu holatda etimologik
o‘zgarishlarga uchrashiga ko‘proq e‘tibor berilgan.
Ikkinchi davrda fonema va tovush munosabati izchil farqlandi, fonetika va
fonologiyaning tekshirish ob‘ekti alohida bo‘lishi ta‘kidlandi, fonema haqida
lingvistik maktablar shakllandi.