Variant, Leningrad fonologik maktabida ottenka

1 - darajali fonemalar. Ular variantlarning (1-darajali divergentlar yoki
alternantlarning) yig‘indisidan tarkib topadi (F-1). Mas., prud va prudы so‘zlarida
ikkita fonema - (t) va (d), prud va prut so‘zlarida esa bitta fonema (t) bor. Bu
tezisdagi "1-darajali fonema" o‘z moxiyatiga ko‘ra L.V.Shcherba nazariyasidagi
"fonema"ga va Moskva fonologiya nazariyasidagi "variant"ga to‘g‘ri keladi.
2 - darajali fonemalar. Fonemalarning bu turi substitutlar (2-darajali
divergentlar yoki alternantlar) yig‘indisidan tarkib topadi (F-2). Ular I.A.Boduen
de Kurtene ta‘rifidagi "fonema"ga va Praga funksional tilshunosligi ta‘rifidagi
"arxifonema"ga to‘g‘ri keladi.