Vаriаnt №24 Individual talab va bozor talabi

5. Kleyton qonuniga Keller-Kefover qonuni tuzatishi kiritgan

(1950 yilda). Unda noqonuniy birlashib ketishlar tushunchasiga aniqlik kiritilib, aktivlarni sotib olish orqali birlashib ketish taqiqlandi. Agar Kleyton qonuni yirik firmalarning gorizontal ravishdagi birlashib ketishlariga to‘siq qo‘ygan bo‘lsa, Keller-Kefover tuzatishi vertikal ravishdagi birlashib ketishlarga cheklov kiritdi36. Unda moddiy aktivlar sohasida monopoliyalar o‘zaro ta‘siriga e‘tibor qaratadi. AQShda XXasr 80-yillarining birinchi yarmida monopoliyalarga qarshi qabul qilingan yo‘riqnoma hujjatlarida Xorfindal-Xirishman indeksidan foydalanib tarmoqlar kontsentratsiyalashuvining normativlarini o‘rnatdi. Agar bu indeks 1000 dan yuqori bo‘lmasa, bozor kuchsiz kontsentratsiyalashgan, 1800dan yuqori bo‘lsa kuchli darajada kontsentratsiyalashgan deb tan olingan.

Ayni vaqtda bir qator tarmoqlarda (gaz-ta‘minoti, elektr ta‘minoti va h.k.) tabiiy monopoliyalardan holi bo‘lish qiyin. Shu sababli davlat ularga nisbatan bevosita yoki bilvosita tartibga solish dastak va vositalarini qo‘llashga majbur bo‘ladi.