Vaqtli qatorlar

Trendning mavjudligini tekshirish uchun mezonlar:

1. 
   Bir qatorning ikki qismini o’rtachalarini ayirmasi usuli. O’rtachalarni ayirmasini mavjudligi haqidagi gi’oteza tekshiriladi: Buning uchun vaqtli qator ikki teng yoki deyarli teng qismlarga bo’linadi. Gi’otezaning tekshirish mezoni sifatida Stg’yudent mezoni qabul qilinadi. Agarda t ≥ tα, bo’lsa, bunda t- Stg’yudent mezonining hisoblangan qiymati; tα- mohiyatlilik darajasi α- da jadvaldagi qiymat, unda trendning mavjud emasligi haqidagi gi’oteza inkor etiladi; agarda t < tα bo’lsau holda (N0) gi’oteza qabul qilinadi
   
2. 
   Foster – Styuart usuli. Hodisaning tendentsiyasi va vaqtli qator darajalarining dis’ersiyasini trendini mavjudligi aniqlanadi. Ko’pincha bu usul vaqtli qatorni chuqur (detal nom) tahlil qilishda va uni bo’yicha ‘rognozlarni tuzishda qo’llaniladi
   

Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari:

1. 
   Vaqtli qator deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Vaqtli qatorlar variatsion qatorlardan qanday xususiyatlari va alomatlari bilan farq qiladilar?
   
3. 
   Vaqtli qatorlarni qanday usullar bilan tekislash mumkin?
   
4. 
   O’rtacha sirg’aluvchan usul nima va qachon qo’llanadi?
   
5. 
   Avtokorrelyatsiya nima va u qanday tahlil qilinadi?
   
6. 
   Mulg’tikolleniearlik nima va u korrelyatsion bog’lanish natijalariga qanday tahsir etadi hamda qaysi yo’l bilan uni bartaraf qilish mumkin?