Jinsiy tarbiya deganda erkak va ayollar o‘rtasida o'zaro munosabatlarni
tarbiyalash tushuniladi. Ba’zi odam lar jinsiy tarbiyani oilaviy hayotga
tayyorlanish deb biladilar, boshqalar esa jinsiy tarbiya o'sib kelayotgan
yosh avlodga inson zotini davom ettirishning mohiyati haqida m a ’lum ot
berishdir, degan fikrni olg‘a suradilar. Bu fikrlar t o ‘g ‘ri, lekin aslini
olganda jinsiy tarbiya tushunchasi ancha keng m a’noga ega.
Jinsiy tarbiya, xususan, yoshlarni b o ‘lg‘usi oilaviy hayotga tayyorlash
m asalasi ju d a m urakkab m asaladir. Bu m asala keng k o ‘lam dagi
ho d isalarn i o ‘z
ichiga oladi, u n d a h is-tu y g ‘u lar, ongga, jam iy a t
belgilagan odob-axloq m e ’yorlariga bevosita b o g iiq bo 'lad i. Jinsiy
tarb iy a m asalasi tarb iy an in g ajralm as qism idir. Y o sh la rn i jin siy
tarbiyalashda, ularga oilaviy hayotga to ‘g‘ri yo‘llanm a berishda a w alo
ota-onalar, m uallim lar, keng jam oat chilik katta jonbozlik ko‘rsatishlari
zarur. M ashhur pedagog A. S. M akarenko Jinsiy tarbiya aw alo shaxsning
ijtim oiy m adaniyatini tarbiyalashdir degan edi.
O 'sib
kelayotgan yosh avlodda, o ‘sm irlarda sh a rm -h a y o , ififat,
o d am lar o ‘rtasida o ‘zini tu ta bilish, xushm uom alalik,
poklik va shu
kabi ajoyib fazilatlarni takom illashtirish yoshlar orasida jinsiy tarbiyani
to ‘g ‘ri olib borishda ju d a m uhim rol o'ynaydi. Yosh avlodni o ‘z
jinsiy his-tuyg'ularini boshqara bilishga o'rgatish esa jinsiy tarbiyaning
m uhim vazifalaridan biri hisoblanadi. A na shu m as’uliyatli ishni,
a w a lo , oila, m aktabgacha tarbiya m uassasalari va m aktab am alga
oshiradi. Jinsiy tarbiya um um iy tarbiyaning tarkibiy qismi b o ‘lgani
u ch u n bu m asalada o ta -o n a la r asosiy rol o ‘ynaydilar. Pedagog va
vrachlar bu borada ularga yordam berishlari kerak. Jinsiy tarbiyada
bir
q ator m asalalar borki, ularni tibbiyotchilar ishtirokisiz hal qilib
b o ‘lmaydi. Bular yoshga xos gigiyena xususiyatlarini belgilash, tegishli
gigienik sharoitlar yaratish, b a’zi kasalliklar va salom atlik uchun zararli
odatlarn in g oldini olish va hokazolardir.
Oilada to 'g 'ri kun tartibining o'm atilishi ham jinsiy tarbiyada katta
ahamiyatga ega. Takasaltanglik, ishyoqmaslik, bekorchilik, oliftagarchilik
yigit-qizlaming har xil bo‘lmag‘ur uchrashuvlariga sabab bo'lishi mumkin.
G ig iy en a va san itariy a m asalalari, sh u n in g d e k , o ‘g ‘il
va qiz
bolalarning o'zaro m unosabatlari asoslari bilan bog'liq bo'lgan axloqiy
m asalalar, bo'lajak oilaparvar kishi hususiyatlarini tarkib toptirish,
«erkin muhabbat» nazariyasi va axloq qoidalariga xilof bo'lgan boshqa
nazariyalarga murosasizlikni tarbiyalash haqidagi bilim lar — «Gigiyena
5 6
va jin siy tarb iya» , «Oilaviy h a y o tg a tayyorlash» d a stu rla rid a o ‘z
ifodasini topadi. Bu fan lam in g vazifasi talabalarga faqatgina zaru r
m a’lum otlar berish, ularda gigiyenik m alakalar hosil qilish em as, balki
yosh a v lo d n in g o n g ig a s o g 'lo m tu rm u s h ta rz i tu s h u n c h a la r in i
singdirishdan iborat. G igiyenik tarb iy a
b iro r m aqsadga qaratilgan,
bolalarning yoshini hisobga olgan h o ld a am alga oshiriladi. G igiyenik
tarbiyaga tala b la r quyidagilardan iborat:
— sog'liqni saqlashga doir darslarda olingan bilim larni m ustahkam
lash, kengaytirish va ch u qurlashtirish;
— yoshlarni salom atlikni saqlash sohasidagi eng m u h im voqea va
erishilgan yu tuq lar bilan tan ish tirish , u lard a
biologiya sohasidagi
bilim larga qiziqish uyg'otish;
— yoshlarning sanitariya m ustaqilligini rivojlantirishga, tu rm u sh
va m e h n a td a s a n ita riy a m a d a n iy a ti, s o g 'lo m tu rm u s h ta r z in i
shakllantirishni am alga oshirishga yordam berish.
Do'stlaringiz bilan baham: