Va xossalari

2. Vijdon
Vijdon ham odamlarga va kasb egalariga mansub axloqiy tushuncha bo‘lib, yaxshilik nimayu, yomonlik nimaligiga javob beradigan ichki ishonch,o‘z hatti –harakatlari uchun axloqiy mas’uliyatni anglash –sezish. Vijdon shaxsning axloqiy jihatdan o‘z –o‘zini nazorat qilaolish, o‘zida axloqiy burchni mustaqil shakllantirish hamda o‘zidan uni ado etishni talab qilish va o‘z hatti- harakatiga hamda yurish- turishlariga baho berish qobiliyatini ifodalaydi. Vijdon yaxshilik, burch, halollik kabi tushunchalari bilan bog‘liq bo‘lib, poklik va halollik mezoni hisoblanib, kishining hatti- harakatlari, yurish –turish uchun atrofdagi odamlar va jamiyat oldidagi axloqiy javobgarligini sezish qobiliyati hisoblanadi. Faqat vijdon odamlar bilan yomon munosabat qilishga, yomon yo‘llarga yurishga, o‘z burchlarini bajarmaslikka yoki yomon bajarishga yo‘l qo‘ymaydi. Faqat vijdon odamning oila, jamiyat oldidagi burchlarini ado etishni ta’minlaydi.
Vijdon –bu odamning ichki sudyasi bo‘lib, u odamlarni yomon hatti –harakatlardan saqlabgina qolmasdan, jamiyat qoidalariga ko‘ra harakat qilishga undaydi.
Aholiga va sayyohlarga xizmat ko‘rsatadigan ovqatlanish korxonalarida vijdon xodimlarning xo‘randalarga nisbatan o‘z kasbiy burchlarini ado etmaslik yoki yomon bajarish xohishidan saqlaydigan posbon hisoblanadi. Aynan vijdon ofitsiantlar, barmenlar, metrdotellar, bufetchilar, garderobchilar, pol tozalovchilar va taom tayyorlovchi xodimlarni o‘z kasbiy burchlarini to‘liq va sifatli bajarishga da’vat qiladi, ularni iste’molchilarga nisbatan qo‘pollik, noxush muomala qilishdan, taomni o‘z vaqtida keltirib bermaslikdan, pulini noto‘g‘ri hisoblash kabi yomon hatti –harakatlardan saqlaydi.
Sobiq ittifoq davrida Rossiya restoranlarining birida shunday bir hodisa ro‘y berganligi to‘g‘risida matbuotda e’lon qilingan edi: ofitsiant mehmonlarga stol atrofida o‘tirishlarga yordam bergandan keyin metrdotel oldiga kelib, ularga xizmat ko‘rsatishdan bosh tortishini aytgan. Sabab shundaki, xo‘randalar kampaniyasi yaxshi xizmat qilish uchun ofitsiantga pora berishga harakat qilishgan. Ofitsiantga o‘z xizmati uchun pora olishga vijdoni yo‘l qo‘ymagan. Aynan taomlar porsiyalarini retsepturaga ko‘ra to‘liq berish, faqat sifatli mahsulotlardan foydalanish, sanitariya talablariga ko‘ra taomlar tayyorlash ham vijdon «nazorati» ostida amalga oshiriladi.