Va unga oid masalalar yechish

---

11-DARS  

AMALIY MASHG’ULOT 

MAVZU: MAGNIT MAYDONI QONUNIYATLARINI O‘RGANISH 

VA UNGA OID MASALALAR YECHISH 

1.

 

Ko‘ndalang kesim  yuzi 60 sm

2

  bo’lgan  kontur  ichidagi  magnit  oqim 

0,3  mWb  ga  teng.  Kontur  ichidagi  maydon  induksiyasini  toping. 

Maydonni bir jinsli deb hisoblang. 

2.

 

Maydon induksiyasi 0,4 T bo’lganda yuzi 50 sm

2

 bo’lgan yassi sirtni 

quyidagi  hollarda  qanday  magnit  oqim  kesib  o’tadi:  a)  sirt 

maydonning  induksiya  vektoriga  perpendikular;  b)  induksiya 

vektoriga 45° burchak ostida joylashganda; d) induksiya vektoriga 30° 

burchak ostida joylashganda. 

3.

 

117-  rasmda  magnit  maydonning  tok  bilan  o‘zaro  ta’sirlari 

ko‘rsatilgan.  Keltirilgan  har bir hol  uchun  masalani  ta’riflang  va  uni 

yeching. 

 

4.

 

Magnit qutblarining joylashishini aniqlang (118- rasm). 

 118-rasm 

5.

 

Aktiv  uzunligi  5  sm  bo’lgan  o’tkazgichga  50  mN  kuch  bilan  ta’sir 

qilib  turgan  magnit  maydon induksiyasi qanday?  O’tkazgichdagi tok 

kuchi 25 A. O’tkazgich magnit maydon induksiyasiga perpendikulyar 

joylashgan. 

---

6.

 

O’tkazgichdagi  tok  kuchi  50  A.  O’tkazgichning  aktiv  qismining 

uzunligi  0,1  m.  Induksiyasi  10  mT  bo’lgan  magnit  maydon  shu 

o’tkazgichga  qanday  kuch  bilan  ta’sir  qiladi?  Maydon  chiziqlari  va 

tok o‘zaro perpendikulyar. 

7.

 

Uzunligi  20  sm  va  massasi  4  g  bo’lgan  gorizontal  joylashgan 

o’tkazgichdan 10 A tok o’tmoqda. Og’irlik kuchi Amper kuchi bilan 

muvozanatlashishi  uchun  o’tkazgichni  joylashtirish  lozim  bo’tgan 

magnit maydonining induksiyasini (modulini va yo‘nalishini) toping. 

8.

 

Aktiv  qismning  uzunligi  8  sm  bo’lgan  o’tkazgichdagi  tok  kuchi 

50  A  ga  teng.  U  magnit  induksiyasi  20  mT  bo’lgan  bir  jinsli 

magnit  maydonda  turibdi.  O’tkazgich  kuchi  chiziqlariga 

perpendikulyar ravishda 10 sm siljiganda bajarilgan ishni toping. 

9.

 

Induksiyasi  0,2  T  bo’lgan  magnit  maydonda  induksiya  chiziqlariga 

perpendikulyar  ravishda  10  Mm/s

2

  tezlik  bilan  harakatlanayotgan 

protonga qanday kuch ta’sir qilishini toping. 

10.

 

Induksiyasi  0,01  T  bolgan  magnit  maydonda  proton  10  sm  radiusli 

aylana chizdi. Protonning tezligini toping. 

11.

 

Induksiyasi B = 10 mT bo'lgan bir jinsli magnit maydonga induksiya 

chiziqlariga  perpendikulyar  ravishda  elektron  W

k

  =  30  keV  kinetik 

eneigiya  bilan  uchib  kiradi.  Maydonda  elektronning  harakat 

trayektoriyasining egrilik radiusi qanday? 

12.

 

Elektron  induksiyasi  B=4  mT  bo’lgan  bir  jinsli  magnit  maydonda 

harakatlanmoqda. Elektronning aylanish davri T ni toping. 

13.

 

124- rasmda elektromagnit induksiyaning turli hollari keltirilgan. Har 

bir hol uchun masalani ta’riflang va uni yeching. 

 

14.

 

Agar  ABCD  ramkani  (125-  rasm):  a)  tokli  OO'  qo‘zg‘almas 

o’tkazgichga  nisbatan  rasmda  ko'rsatilgandek  aylantirsak;  b)  AB 

---

tomoni  atrofida  aylantirsak;  d)  BC  tomoni  atrofida  aylantirsak;  e) 

vertikal  yo’nalishda  ilgarilanma  harakatlantirsak;  0  gorizontal 

yo‘nalishda  ilgarilanma  harakat-  lantirsak,  ramkada  induksion  tok 

hosil bo’ladimi? 

15.

 

Birjinsli  magnit  maydonda  turgan  sim  halqa:  a)  ilgarilanma 

harakatlantirib ko’chirilsa; b) halqa tekisligiga perpendikulyar bo‘lib, 

markazi  orqali  o‘tuvchi  o’q  atrofida  aylantirilsa;  d)  halqa  tekisligida 

yotuvchi o‘q atrofida aylantirlsa, unda induksion tok paydo bo’ladimi? 

16.

 

Uchta  bir  xil  to‘g'ri  magnit  vertikal  holatda  bir  xil  balandlikdan 

tushmoqda.  Birinchi  magnit  erkin  tushmoqda,  ikkinchisi  tushish 

vaqtida ochjq solenoid ichidan o‘tmoqda, uchinchisi esa berk solenoid 

ichidan  o’tmoqda.  Magnitlarning  tushish  vaqtini  taqqoslang. 

Javoblarni  Lens  qoidasi  va  energiyaning  saqlanish  qonuni  asosida 

asoslab bering.