Va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi navbahor tumani kasb-hunar maktabi "tasdiqlayman"

O‘qitish metodlari:
Kichik axborotli ma’ruza, tushuntirish, kitob bilan ishlash, aqliy hujum, B/BX/B,kichik guruhlarda ishlash
O‘qitish vositalari			Darslik, yozuv taxtasi, slaydlar, noutbuk, ko’rgazmali qurollar, test kartochkalari, o’quv topshirig’i
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli			Ommaviy, guruhiy va jamoaviy, yakka tartibdagi, juftlikdagi
O‘qitish sharoiti			O‘TV bilan ishlashga moslashtirilgan Auditoriya
Qayta aloqaning usul va vositalari			Aqliy hujum, savol-javob, B/BX/B topshiriqlarini baholash

Urug'lik chigitiga qo'yilgan agrotexnik talablar. ’Mo'l paxta hosili yetishtirish- da ekiladigan chigitning sifati muhim rol o'ynaydi. Shuni doimo yodda tutishimiz kerakki, faqat sog'lom, to'la pishib yetilgan, mag'izi to'q, yaxshi saqlangan va ekishga to'g'ri tayyorlangan chigitlardangina yuqori hosil beradigan g'o'zalar rivoj- lanadi.

Urug'lik chigit davlat standard talablarining quyidagi ko'rsatgichlariga javob berish kerak:

1.Urug'lik chigitlar unuvchanligiga qarab 3 sinfga bo'linadi. 1-sinf — 95%; 2-sinf — 90% va 3-sinf — 85%. Unuvchanligi 90—85% dan kam bo'lgan chigitlar xoli unib chiqishi mumkin, lekin g'o'za nihollari nimjon, noqulay sharoitlarga chi- damsiz, kasallik va hashoratdan ko'p ziyon ko'radigan bo'ladi;

2.Urug'lik chigit ma’lum darajada nav jihatdan toza bo'lishi lozim. Elita chigit - larning nav tozaligi 100%, birinchi reproduksiya chigitlariniki — 99%, ikkinchi repro- duksiyaniki — 98% va reproduksiyaniki — 96% dan kam bo'lmasligi zarur;

3.Chigitlarning mexanik shikastlanishi qo'lda terilgan paxtada 5%dan mashinada terilganda 7% ortmasligi kerak;

4.Chigitlar tuki tukli chigitlarda 0,8% va tabiiy yalang'och chigitlarda 0,4 dan ortmasligi kerak;

5.Chigitlar namligi 10% dan ortib ketmasligi shart.

Urug'lik chigitlarni quyoshli kunlarda maydonlarga 5—10 sm qalinlikda bir tekis yoyib, ikki-uch kun qizdiriladi. Bunda kechasi chigitlar to'planib usti breze bildn berkitilib qo'yiladi.

Ekish oldidan tukli chigitlar beton qilingan maydonchalarda ozgina narnlam? dimlanadi. Chigit ekish muddatiga qarab namlash 8 soatdan 20 soatgacha davon etadi. Chigit namlash uchun eniga 1 — 1,5 m, qalinligi 30—40 sm qilinib yoyilad. Maxsus purkagichlarda suv purkalib, yog'och kuraklarda qorishtirib turiladi. Sm chigitga to'la singuncha sepiladi, qachonki, polga suv silqib tusha boshlagandj to'xtatiladi. Bir tonna urug'lik chigit uchun 400—600 1 suv sarflanadi. Shu suvni 2—3 marta bo'lib sepiladi. Har gal chigit qorishtirib bir joyga toplab turilad: Chigit usti ho'l qanorlar yoki sholcha bilan o'rab qo'yiladi. Chigit o'z og'irligig. nisbatan 60% namni shimib olishi lozim. Namlangan chigit ba’zi sabablarga ко'г ekilmay ushlanib qolsa, uni yupqa qilib yoyib qo'yiladi.

Tuksizlantirilgan chigitlar namlanmasdan quruq holda ekiladi.

Chigitlarni dorilash, ivitish ishlarini markazlashgan usulda mutaxassislar nazo-rati ostida tashkil qilish, texnika xavfsizligiga amal qilish va kerakli jihozlar bilan ta’minlash chigitni sifatli tayyorlashda muhim rol o'ynaydi.

Ekishga qo'yilgan agrotexnik talablar. Ekish me’yoridan 3% gacha chetga chiqishga ruxsat etiladi.

Qatorlab ekishda qatorlar orasining bir sm dan ortiq chetga chiqishiga ruxsat etilmaydi, bundan barcha chigit bir xil chuqurlikka ko'milishi kerak. Chigitlarning ko'milishida 1 sm gacha chetga chiqishga ruxsat etiladi.

Chigitlarning ko'milmay qolishiga umuman ruxsat etilmaydi.

Sepish apparati chigit ishlarini urintirmasligi yoki sindirmasligi kerak. Bund^ shikastlangan chigit miqdori 0,3 % dan ortmasligi kerak.

Kvadrat uyalab ekadigan seyalkalar uyalarga bir xil miqdordagi chigit tash-lanishini ta’minlab uyalar orasi bir xil masofada bo'lishi kerak.

Punktirlab ekishda seyalka urug'larini bittalab bir xil uzoqlikda ekish kerak. Bunday usul bilan ekishda xatolik 2 % dan ortmasligi kerak, chigitlarning esa 0.5 % dan ortiq shikastlanishiga ruxsat etilmaydi.

Chigit ekish seyalkalari tukli va tuksiz chigitlarni kvadrat uyalab 60x60, 60x45. 60x50 ko'p uyalab 60x25 va 90x25 hamda boshqa usullarda ekishga mo'ljallangan bo'lib har bir uyaga 5—8 tadan tukli chigit tashlab ketish kerak. Bunday sharoitg. qarab ekish chuqurligi 3—8 sm ga o'zgarilishi mumkin. Bu agrotexnik talablarga ama qilingan holda bir qalinlikda va bir vaqtda chigitlarning unib chiqishi ta’minlanadi.

Mashinalar tanlash. Chigit ekadigan va yerga gerbitsit sepadigar mashinalar. Paxtachilik xo'jaliklarida seyalkalarning ikki xili ishlatiladi: qator oralarni 60 sm qilib chigit ekish mo'ljallangan STX-4 markali seyalka va qator oralarni 90 sm qilib chigit ekishga mo'ljallangan SCHX-4A markali seyalka. Har ikkala seyalkaning ikki modifikatsiyasi bor; biridan tuksiz chigit ekishda foydalaniladi.

STX-4 markali seyalka uyalatib va qatorlab, SCHX-4A markali seyalka esa uyalab, donalab (punktir usulida) va qatorlab ekiladi.

Keyingi yillarda SXU markali universal seyalkaning ham ikki modifikatsiyasi ishlab chiqarila boshladi; bu modifikatsiyalarning uyalab ekish va tuksiz chigitni donalab ekish sxemalarining diapazoni juda keng va qatorlar orasini 60,70 hamda 90 sm kenglikda o'zlashtirish mumkin.

Uyalab ekish sxemasida bir uyaga o'rta hisobda 4—6 tadan tukli chigit tashlab ketiladi, STX-4 markali seyalka uchun belgilangan ekish normasi gektariga 55—65 kg, SCHX-4A seyalkasi uchun esa gektariga 35—55 kg. Eng katta norma uyalar orasini kichikroq qilib ekish sxemasiga taalluqlidir.