Va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti «axborot xavfsizligi»



Download 47,1 Kb.
Sana21.01.2020
Hajmi47,1 Kb.
#36091
Bog'liq
Na'muna

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
«AXBOROT XAVFSIZLIGI» FAKELTETI

«KRIPTOLOGIYA VA DISKRET MATEMATIKA» KAFEDRASI

«KRIPTOLOGIYA USULLARI» FANIDAN

KURS ISHI


Mavzu: Axborotlarni kodlashning texnik vositalari
















Bajardi:219-14 AXu talabasi

Yo’doshev M.

Tekshirdi:Allanov O.

Ташкент 2017


O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Fakultet Axborot xavfsizligi__

Кафедра Kriptologiya va diskret matematika


Tasdiqlayman

K va DM kafedrasi mudiri



Axmedova O. P.

_____________________

«_____» _______ 2017 г.


Kurs ishiga

TOPSHIRIQ

Yoldoshev Murod Xolmominovich

(фамилия, имя, отчество)



1. Kurs ishi mavzusi: Axborotlarni kodlashning texnik vositalari
2. Universitet qarori bilan tasdiqlangan «17» января 2017г.
3. Ishni to’liq bajarish uchun berilgan vaqt 20.05.2017
4. Ishning boshlang’ich ma’lumotlari: Mavzuga doir ilmiy-texnik adabiyotlar, Internet ma’lumotlari, Microsoft Visual Studio 2010

5. Hisob tushuntirish matni mundarijasi (ishni bajarishdagi masalalar ro’yxati) Kirish, nazariy qism, asosiy qism, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

6. Grafik materiallar ro’yxati: Microsoft Office Power Point 2007 ilovasida tayyorlangan prezintasiya slaydlari

7. Топшириқ берилган кун 04.02.2017 y.

Rahbar _____________________

(имзо)

Topshiriqni oldim__________________



(имзо)

MUNDARIJA:



Kirish.....................................................................................................................4

  1. BOB.AXBOROTLARNI RAQAMLI IFODALASH.............................0

    1. Axborotlarni kodlash.............................................................................0

    2. Axborotni ikkilikda kodlash.................................................................0

  1. BOB.AXBOROT TIZIMLARIDA TEXNIK VOSITALAR..........................................................................................00

    1. AKTlarda texnik vositalarni qurish......................................................00

    2. AKTda ma’lumotlar bazasini tashkil etish...........................................00

  1. BOB.KODLASHNING TEXNIK VOSITALARI................................00

    1. Semyuel Morze telegraf kod appparati.................................................00

    2. Fasetli kodlash apparaturasi..................................................................00

XULOSA.............................................................................................................00

ADABIYOTLAR...............................................................................................00

Kirish

Har bir fan o`z axboroti, o`zaro bog`lanmagan ma`lumotlari majmuyiga ega bo`lib, ularni qayta ishlashni o`z usullari va qoidalari mavjud. Mazkur usul va qoidalar shu fanning maqsad va vazifalaridan kelib chiqadi, hamda axborot va ma`lumotlar shu o`rganuvchi asosiy abyektga bog`liq bo`ladi. Masalan, biologiyada o`rganiladigan obyekt-tabiiy trik sistemalar(odamlar, hayvonlar, o`simliklar va ...) bo`lib, biologiya fanida qo`llaniladiganaxborotlar ana shu obyektlar yordamida, ularning bevosita ishtirokida to`planadi, qayta ishlanadi, saqlanadi va uzatiladi.

Informatika fani uchun o`rganiladigan obyekt bo`lib, axborot hisoblanadi. Shuning uchun ham bu fanda axborotlarni yig`ish, hosil qilish, saqlash, qayta ishlash va uzayishda hisoblash texnikasi qay tarzda qollanilishi asosiy masala hisoblanadi.

Informatikada axborotlar ikki tuga – anolog va raqamli (diskret) axborotlarga bo`lib o`rganiladi.

Analog axborotlar uzluksiz mavjud bo`lib, uni istalgan vaqtda qabul qilish mumkin, boshqacha aytganda, analog axborotlar atrof muhitga(shu jumladan insonga ham) uzluksiz ta`sir etuvchi uzluksiz signallardir.

Tabiatda bu signallarning ikkita, aynan bir xil kombinatsiyasi uchramaydi. Biz ikkita aynan bir xil tovush, xatto bir daraxtda ikkita aynan bir xil yaproq uchratmaymiz. Ammo buning teskarisi, ya`ni bir xil shakilga ega bo`lib, turli mazmun kasb etadigan holat ham mavjud. Masalan bitta nota qog`ozda bitta yagona belgi bilan ifodalansada, u turli musiqa asboslarida (g`ichchak yoki nayda va boshqa ...) ijro etilganda, uning farqini darhos sezamiz.

Ta`kidlash lozimki, analog axborotni qayta ishlash uchun ularning biror davrdagi holatini ajratib olamiz va tahli qilishimiz lozim. Buning uchun esa bu axborotni boshqacha shakilga o`tkazishimiz lozim. Bunda turli belgilardan foydalanamiz. Har xil ranglarni tuli raqamlar bilan, tovushlarni esa notalar bilan belgilab, analog axborotni analoag axborotga aylantirishimiz mumkin.

Inson tamonidan yaratilgan qurilmalar ichida analog axborot bilan ishlaydiganlari ham, raqamli axborot bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Analog qurilmalarga telivizor, telefon, raqamli qurilmalarga shaxsiy kompyuterlarni misol qilishimiz mumkin. Hozir raqamli televizorlar va raqamli telefonlar hayotimizdan chuqur o`rin olmoqda.

Biz axborotlarni turli-tuman signallar holatida qabul qilamiz. Signallarning turli tumanligi axborotlarni qayata ishlash jarayonini murakkablashtiradi. Shuning uchun ham axborotlarni to`plash, saqlash va qayta ishlashni osonlashtirish maqsadida ular bir xil shakilga keltiriladi, ya`ni qayta ishlash uchun qulay bo`lgan belgilar bilan almashtiriladi. Bu jarayon axborotlarni qayta ishlash deyiladi.

Hayotda axborotlarni kodlashni turli hil yo`llari mavjud. Ularga quyida siz bilan tanishadigan, Morze va harflarni raqamlash usullarini kiritish mumkin.



I.BOB.AXBOROTLARNI RAQAMLAR ORQALI IFODALASH

1.1.Axborotlarni kodlash

Axborotlarni kodlash ma’lumotlarni uzatish va saqlash qulay bo’lgan ko’rinishda ifodalashdir. Tor ma’noda aytganda “kodlash” atamasi, ma’lum bir ma’lumotning bir ko’rinishidan saqlash, uzatish, qayta ishlash oson bo’lgan boshqa ko’rinishga o’tkazishdir. Odatda kodlashda har bir shakl alohida belgi bilan taqdim etiladi. Kompyuter faqat raqamli ko’rinishda aks ettirilgan axborotni qayta ishlashi mumkin. Boshqa barcha ma’lumotlar (masalan, tovush, tasvir, priborlarning ko’rsatkichlari va boshqalar) kompyuterda qayta ishlanishi uchun raqamli formada tavsiflanishi kerak. Masalan, musiqiy tovushni raqamli formaga o’tkazish uchun, ma’lum chastotadagi tovush intensivligini katta bo’lmagan vaqt oralig’ida o’lchab, har bir o’lchash natijalarini raqamli shaklda tasvirlash mumkin. Kompyuter dasturlari yordamida qabul qilingan ma’lumotlarni o’zgartirish mumkin, masalan turli xil tovushlarni bir-biriga bog’lash.

Analog usulda kompyuter matnli axborotni qayta ishlashi mumkin. Kompyuterga kirishda har bir harf ma’lum son bilan kodlanadi, chiqishda tashqi qurilmalar(ekran yoki printer) inson idrok etishi uchun bu sonlardan harflarning tasvirini hosil qiladi. Harflar to’plami va sonlarning mos kelishi belgilarni kodlash deyiladi. Qoidaga ko’ra kompyuterda barcha sonlar nol va bir yordamida ifodalanadi(insonlar qanchalik o’rganib qolishgan bo’lsa ham , o’nlik sanoq sistemasidan emas). Boshqacha aytganda, kompyuterlar bu qurilmalarda qayta ishlash sezilarli darajada oson kechganligi uchun odatda ikkilik hisoblash tizimida ishlaydi. Kompyuterga sonlarni kiritish va ularni o’qish uchun chiqarishda inson o’nlik formada amalga oshishiga o’rganib qolgan bo’lsa ham, barcha zarur o’zgartirishlarni kompyuterdagi dasturlar bajaradi.

1.2.Axborotlarni kodlash usullari.

Har bir axborot bir necha xil usulda kodlanishi mumkin. Kompyuterlarning vujudga kelishi bilan alohida inson va butun nsoniyat ishlatadigan barcha ko’rinishdagi axborotlarni kodlash zaruriyati paydo bo’ldi. Ammo axborotlarni kodlash muammosini yechishni insoniyat kompyuterlar paydo bo’lishidan ancha oldin boshlagandi. Insoniyatning olamshumul kashfiyoti –yozuv va arifmetika-nutq va raqamli axborotni kodlash sistemasidan boshqa narsa emasdi. Axborot hech qachon sof holatda bo’lmagan, u har doim qandaydir kodlangan ko’rinishda bo’lgan. Ikkili kodlash-axborotni ifodalashning keng tarqalgan usullaridan biridir. Hisoblash mashinalarida, robotlarda, raqamli dastur boshqaruvidagi stanoklarda umumiy qonundagidek, hamma informatsiya , apparat bajaradigan barcha ishlar, ikkilik alfavit so’zlari ko’rinishida kodlanadi.



Belgili axborotni kodlash.

Asosiy operatsiya, matnning alohida belgisida bajariladi-belgilarni taqqoslash. Simvollarni taqqoslashda eng muhim jihat har bir belgi uchun takrorlanmaslik va bu kodning uzunligi, bevosita kodlash prinsipini tanlash amaliy jihatdan ahamiyatga ega emas. Matnlarni kodlashda turli kod jadvallarida foydalaniladi. Muhimi, bir yoki bir nechta matnni kodlash va dekodlashda bir jadvaldan foydalanlsa bo’lgani. Kodlash jadvali –tarkibida bir qancha tartiblangan kodlanuvchi belgilar obrazi va unga mos ikkilik koddagi belgi bo’lgan jadvaldir. Birmuncha mashhur kodlash jadvallari quyidagilar: ДКОИ-8, ASCII, CP1251, Unicode.

Tarixiy taraqqiyoti davomida belgilarni kodlash uchun sifatli kod uzunligi 8 bit yoki 1 bayt deb belgilangan. Shuning uchun kompyuterda saqlanuvchi har bir belgiga bir bayt xotira mos keladi. 0 va 1 ning turli kombinatsiyalari 8 bit kod uzunligida 28=256, shuning uchun bir kodlash jadvali yordamida 256 tadan ko’p bo’lmagan belgilani kodlash mumkin. 2bayt(16 bit) kod uzunligi bilan 65536 ta belgini kodlash mumkin.

Raqamli axborotni kodlash.

Raqamli va matnli axborotni kodlashdagi o’xshashlik quyidagilardan iborat: bu turdagi ma’lumotlarni taqqoslash mumkin bo’lganligi uchun, har xil son har xil kodga ega bo’lishi kerak. Sonli ma’lumotlarning matnli ma’lumotlardan asosiy afzaligi shundan iboratki, sonlar ustida taqqoslash amalidan tashqari turli-tuman matematik amallarni bajarish mumkin: bo’lish, ko’paytirish, ildi chiqarish , logarifmni hisoblash va h.k. matematikada sonlar ustida bu amallarning bajarilishi qoidalari batafsil ishlab chiqilgan . Kompyuterga kiritilgan sonlarning asosiy hisoblash tizimi pozitsion ikkilik tizimidir.



Matnli axborotlarni kodlash.

Hozirgi vaqtda foydalanuvchilarning katta qismi kompyuter yordamida harflar, sonlar, tinish belgilari va boshqa belgilardan iborat matnli ma’lumotlarni qayta ishlaydi. Hisoblab ko’ramiz, hamma belgilar nechta va bizga qancha miqdordagi bitlar kerak. 10ta son, 12 ta tinish belgi, 15 ta arifmetik amal, lotin va rus alfaviti harflari: jami 8 bitga to’g’ri keladigan 155ta belgilar.

Axborot o’lchovi birliklari:

1 bayt = 8 bit

1 Kbayt = 1024 bayt

1 Mbayt = 1024 Kbayt

1 Gbayt = 1024 Mbayt

1 Tbayt = 1024 Gbayt

Kodlashning mohiyati shundan iboratki, har bir belgiga ikkilik koddagi 00000000 dan 11111111gacha bo’lgan sonlardan biri yoki o’nlik koddagi 0dan 255 gacha bo’lgan sonlardan biri mos qilib belgilangan. Hozirgi vaqtda rus harflarini kodlash uchun 5 turlicha kodlash jadvallaridan(КОИ - 8, СР1251, СР866, Мас, ISO) foydalaniladi. Bir jadval yordamida kodlangan matn boshqa jadvalda to’g’ri ko’rinmaydi.

Asosiy belgilarni kodlashning usuli ASCII(American Standard Code for Information Interchange-ma’lumotlarni almasish uchun Amerika standarti)-kodi deb nomlanib, 16 lik sanoq tizimida kodlangan 16 ga 16 jadvaldan iborat.



Tovushli axborotlarni kodlash.

Fizika kursidan ma’lumki tovush bu havoning tebranishidir. O’zining tabiatiga ko’ra tovush uzluksiz to’lqindir. Agar tovushni elektr signalga o’zgartirsak(masalan, mikrofon yordamida), biz vaqt o’tishi bilan o’zgaruvchi bir tekis kuchlanishni ko’rishimiz mumkin. Kompyuter analog signalni qayta ishlashi uchun uni qandaydir ikkilik ko’rinishdagi sonlar ketma-ketligi ko’rinishiga o’zgartirishimiz kerak. Buning uchun esa diskretizatsiya va raqamlash kerak. Bu ish bunday shaklda ham bo’lishi mumkin: ma’lum bir vaqt oralig’idagi signal amplitudalarini aniqlash va olingan raqamli ma’lumotlarni kompyuter xotirasiga yozish.



1.2.Axborotni ikkilik sanoq sistemasida kodlash

Kompyuter raqamlarining o`zini emas, balki shu raqamlarni ifodalovchi signallarni farqlaydi. bunda raqamlar signalning ikki qiymati bilan (magnitlangan yoki magnitlanmagan ; ulangan yoki ulanmagan ; ha yoki yo`q va hokazo... ) ifodalanadi. bu holatning birinchisini 0 raqami bilan, ikkinchisini esa 1 raqami bilan belgilash qabil qilinga bo`lib, axborotni ikkita belgi yordamida kodlash nomini olgan. Bu usul qisqacha qilib, ikkilik kodlash deb ham ataladi. bunda har bir raqam va alifbodagi belgi jahon andozalaridagi kodlash jadvali – ASCII (American Standard Code for Information Interchange) jadvali yordamida ikkilik belgilar ketma – ketligida ifodalanadi.

Kodlash usullari ikkita – Tekis va notekis turda bo`lishi mumkin. Tekis usullarida bir xil xajmdagi belgilardan foydalanilsa, notekis usulda belgilar tuli hajmdagi belgilarni o`z ichiga oladi.

Kodlashning notekis usuliga Morze alifbosi usullari misol bo`la oladi, chunki unda har bir harf va raqanga uzun va qisqa signallarning ikkilik ketma – ketligi mos keladi. Masalan “Y” harfiga birgina nuqta mos kelsa, “O” harfi uchun uchta tire mos keladi. bunday usul bilan axborotlarni uzatish mumkin bo`lsa-da, ularni qayta ishlash katta muammoli vazifadir. Shuning uchun ham axborotlarni qayta ishlash vositasi hisoblash mashinalarida tekis kodlash usullaridan foydalaniladi. Kompyuterlarda har bil belgiga 0 va 1 belgilarining ketma-ketligidan iborat sakkizta belgi mos qo`yiladi. Shu sakkista belgining har biri bit deb nomlanadi. sakkista bit esa bir baytni tashki etadi.

8 ta 0 va birlaning turli kombinatsiyasidan foydalanib, turli hildagi belgilarni kodklashimiz mumkin. 0 va 1 dan iborat raqamlar yordamida ularni sakkistadan ajratsak, bu kombinatsiyalar soni 28 = 256 bo`ldi va ular yordamida 256 ta harf , raqamlar va turli boshqa belgilarni kodlash imkoniyatini tug`iladi.

Bitta belgini kompyuterlarda kodlash uchun 8 bit, ya`ni 1 bayt joy yetadi. Ko`rinib turibdiki, 1 bayt joyda ikkilik kod orqali 256 ta belgini kodlash imkoniyati bo.

ASCII jadvali yordamida ayrim belgilarning ikkilik Sistemasidagi kodlarni misol sifatida keltiramiz.

A-01000001

B-01000010

C-01000011

I-01001001

J-010011010

K-010011011

M-010011101

N-01001110

O-01001111

Ya`ni ASCII jadvalida keltirilgandek Abelgisini o`nta oltilikda 14 ga teng (belgi turgan katakda kesidhgab sitr va ustun raqamlari qo`shiladi) 14 – 41 tetrada asosida 1=0001; 4 = 0100. Demak A belgisini komyuterda kodlanishi 01000001 bo`ladi, LOLA so`zini quyidagicha kodlash mumkin.

01001100 01001111 01001100 01000001

Buyruqlarni yoki turli boshqa turdagi axborotlarni kodlash uchunshu tartibda yondoshiladi. biroq turli rusumdagi kompyuterlaar uchun bu yondoshuv turlicha bo`lishi mumkin. Bu texnikaning xususiyatiga bog`liq bo`lgan holatdadir.

0 va 1 lar ketma – ketligi bilan grafik axborotlarni ham kodlash muimkin. Buning uchun quyidagi usuldan foydalaniladi. Rozmomadagi rasmga diqat bilan razm solsangiz, u mayda nuqtalardan (ularni polografiya tilida “Rastor” deyishadi) tashkil topganligini ko`rasiz. turli polografiya uskunalaridan foydalanilganlikboyis, bu nuqtalarning zichligi turlicha bo`ladi. Ko`pchilik ro`znomalardagi rasmlarda 1 sm lik uzunlikda 24 ta nuqta bo`ladi, ya`ni 10 x 10 sm2 o`lchovidagi rasm taxminan oltmushming nuqtadan iborat bo`ladi. Bular bir xil darajadagi oq va qora nuqtalarda iborat bo`lsa u hoda bir nuqtadagi 1 bit yetarli bo`lmaydi. 2 bit bilan nuqtaning to`rt xil rangini 00-oq, 01 och kul rang 10-kul rang , 11-qora rangni kodlash mumkin bo`lsa uch bit sakkis hil rangni, 4 bit 16 xil rangni kodlash imkoniyatini beradi.



Axborot miqdori va uzatish tezligi.

Axborot ham boshqa ko`pgina tushunchalar (masalan , vaqt ish harorat, masofa va boshqalar) kabi o`lchanadi, Ammo uning o`lchov birligi siz bilgan matematika yoki fizika kursida tanishgan o`lchov birlilarimizdan farq qiladi.

Axborotni o`lchash uchun unda ishtirok ekgan harf , raqam va boshqa belgilar 0 va 1 raqamlari bilan kodlanadigan kodga almashtiriladi.

Masalan 3 raqami 11 kabi; 8 raqami 1000kabi; A harfi 01000001 ; m harfi esa 11011101 kabi ifodalanadi.

Axborotning eng kichik o`lchov birligi sifatida bit qabul qilingan. Bit axborotning raqamli ifodasidagi 0 yoki 1 belgisi bo`lib,inglis tilidagi “binariy digt” so`zidan olingan va “ikkilik raqami”” degan ma`noni anglatadi.

Masalan: 100101001da 9 ta bit bor. Chunki unda 9 ta raqam ishtirok etmoqda.



II.BOB.AXBOROT TIZIMLARIDA TEXNIK VOSITALAR

2.1.Axborot tizimlarida texnik vositalarni qurish

Axborotlar tizimini loyihalash tehnologiyalari deb AT loyi-hasini yaratish va yangilashga yo’naltirilgan loyihalash uslub va vositalari, tashkiliy usullar va foydalaniladigan tehnik vositalar yig’indisiga aytiladi.

Loyihalash va ajratilgan zahiralar tegishli vositalaridan foydalanish sharoitida talab etiladigan iste’mol hususiyatlarini kondiruvchi ma’lumotlarni qayta ishlab chiqishga yo’naltirilgan mutahassislar jamoasining faoliyati loyiha­lash tehnologiyasining asosini tashkil etuvchi tehnologik jarayondir.

AT tehnologiyalarini loyihalash tegishli tizimning butun hayotiy davriga tarqatilishi lozim. Mazkur davrning har bir boskchida — loyiha oldi tadqiqoti, tehnik va ishchi loyihalarni yaratish, yangilash ishlarini olib borishning o’ziga hosliklarini hisobga oluvchi tegishli tehnologik jarayonlar mavjud.

Ko’pgina qayta ishlash tizimlarini loyihalash tehnologiyasi dasturlash tehnologiyasiga o’hshatiladi. Biroq bu tushunchalar o’hshash emas. Asosiy farq shundaki, dasturlash tehnologiyasi be-vosita dasturlash jarayoniga yo’naltarilgan. Bunda yaratilayotgan ATning tashkiliy-iqtisodiy mohiyatini loyihalashga kam e’tibor beriladi, yaratilayotgan tizimlar moslashuvchanligi darajasini oshirish zaruriyati hisobga olinmay, ishlab turgan ATdagi ergonomik omillar tahlildan chiqarib tashlanadi.

ATni loyihalashda amaliy dasturlar paketi(ADP), avto-matlashtirilgan loyihalash tizimlari(ALT), loyihalashning asboblar vositalari kabi loyihalashning ayrim bazasini tashkil etuvchi dasturiy mahsulotlardan faol foydalaniladi. Bun­da umumiy tendensiya loyihalash baza quvvatini shunday oshirishdan iborat bo’ladiki, toki AT professional dasturchi hodimlarsiz yaratilsin. SHuni ta’kidlash joizki, ATni yaratishda loyihalash bazasi dasturiy mahsuyutlarni yaratishda foydala­niladigan asboblar vositalariga qaraganda ancha muhim rol o’ynaydi.

AT loyihalash jarayoni natijasd loyhali sarorlar zujjat-lari, shu jumladan, tizim yaratgyu dasturlarni o’z ichiga oluvchi loyiadir.

Ma’lumki, istalgan tashkiliy iqtisodiy boshqaruv tizimi ob’ektiv ravishda o’zgarishlarga uchraydi: u yoki bu ko’rsatkichlar hisob-kitobi uslubi, kirish va chiqish hujjatlari shakllari, shunintdeq hisob-kitob natijalfini olish reglamentiga talablar va boshqalar o’zgarmoqda. AGga talablar — AT modifikasiyasi hisobiga boshqaruv ob’ektida aniq, Axborot jarayonlariga — uning mosligini ta’minlash tabiiydir. SHu munosabat bilan AT moslashuvchanlik hususiyatlariga ega bo’lmog’i lozim, uning yordamida o’zgaruvchan sharoitlarda ATni avtomatik sozlash ta’minlanadi. Ohir-oqibatda AT lojihasi shunday bo’lishi lozimki, toki foydalanuvchi tizimni ;ning ishlash jarayonida yangilash imkoniyatiga ega bulsin.

Loyihalashning tehnologik operasiyalari loyihalash jaryonlarini rasshylashgan aks etgirish uslubi asosida AT ishlab chiqish jarayosharini bazali konstruksiyasi sifatida loyihalashning tehnologik operasiyasi tushunchasi yotadi.

Malumotlarni qayta ishlash tizimini loyihalashning teh­nologik operasiyalari deb kirish, chiqish, o’zgartiruvchi, zahira va vositalar belgilangan tehnologik jarayonning nisbatan mustaqil parchasi (fragmenti)ga aytshydi.

Loyihalash tehnologik operasiyalarining kirish va chiqish komponentlari sifatida ko’plab hujjatlari, V universumlari, R-parametrlari va O dasturlari yaqqol ko’rinadi.

Hujjat (D) — ayrim dalillar, sharoitlar, talablar, miqdor yoki sifat parametrlarini bayon etuvchidir. Funksional vazifasiga ko’ra tehnologik operasiyalar hujjatlarini ishlab chiqilayotgan AT loyihasiga to’liq hajmda kiruvchi tugal va boshqa TOlar uchun kirish komponentlari sifatida foydalanila­digan oraliqqa bo’lish mumkin. Odatda, tugal hujjatlar uchun ularning tuzilmasi va mazmuniga talablarni belgilovchi standartlar mavjud. Oraliq hujjatlar uchun bunday standartlar odatda bo’lmaydi. Ayrim hujjatlar bir paytning o’zida ham oraliq ham tugal turlarga tegishli bo’lishi mumkin.

Parametr (R) — bu, loyihalash tizimiga ochiq-oydin kuri-nishda berilgan tavsif, shart-sharoit yoki ayrim cheklanishlardir, masalan, tizimlarni ishlab chiqishga ajratilgan moliyalash hajmi, loyihalashning kalendar muddatlari; boshqaruv ob’ektida ishlovchilar soni va hokazolar shular jumlasidandir. Tarifdan ko’rinib turibdiki, parametrlar hujjatlarning kichik sinfi sifatida ko’rilishi mumkin.

Universum (V) — bu, TO ayrim komponenta Ehtimoliy mo-hiyatning to’liq ro’yxati yoki u haqdagi bilimlarning to’liq haj-midir. Universum muayyan bir vaqtda ayrim komponent holatini aks ettiruvchi yoki uning Ehtimoliy holati ro’yxatini beruvchi elementlarning hilma-hilligi bilan ajralib turadi. Universumlarni ikki turga: loyihali va asbobliga bo’lish mumkin. Loyihali universumlarga misol bo’lib, turli klassifiqatorlar: material va butlovchi mahsulotlar; ish va hizmatlar; boshqaruv hujjatlari va hokazolar hizmat qilishi mumkin.

Asbobli universumlar loyihalash jarayonida foydalaniladigan bir funksional vazifadagi komponentlarni o’z ichiga oladi.

Masalan, ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) ro’yxati, ularni qo’llashga loyihalashning muayyan tehnologiyasi doirasida yo’l quyiladi, universum ko’rinishida taqdim etilishi mumkin. Bunday universumlarning qismlari sifatida tegishli MBBT bayonlari yakkol ko’rinadi.

Dastur— bu, funksional o’ziga hosliq dasturiy o’ziga hos-liq algoritm chizmalari, algoritmik tillardan birining ko’rinishida yoki mashina algoritmi ko’rinishida yozilgan ob’ektlarni boshqarishning berilgan vazifalarini amalga oshirish va ma’lu-motlarni qayta ishlash bo’yicha ayrim loyiha qaroridir.

O’zgartiruvchi (P) — bu, tehnologik operasiyani uning chiqishiga kirishni o’zgartiruvchi ayrim uslubiyot yoki rasmiylashgan algoritm yoki mashina algoritmidir.

Zahiralar (K) bu, 5 loyihalash vositalari yordamida P o’zgaruvchisini bajarish uchun zarur bo’lgan mehnat, moddiy va tehnik(maùinali) zahiralarning me’yorlashgan mohiyatidir. Bun­da aniq, bir TOni amalga oshirishda turli malakali mutahassislar talab qilinishi mumkin, shu bois mehnat sig’imi bu mutahassis­lar — tehnik vositalarni kompleks tanlash va Axborot jihatidan ta’minlash bo’yicha tahlilchilar, vazifalar ta’minotchilari, dasturchi hodimlar mutahassislarning malakasi nuqtai nazaridan taqdim etilishi mumkin.

Loyihalash vositalari — bu, P o’zgartiruvchini bajarishda foydalanuvchi namunaviy loyiha qarorlari, amaliy-dasturiy pakstlar, AT namunali loyihalari yoki ATni loyiha­lashning asboblar vositalaridir.

ATni loyihalashning ko’pgina vositalarini ikkita katta sinfga: asbobli va ob’ektliga bo’lish mumkin.

Loyihalashning asboblar vositalari deb, loyiha yaratishning u yoki bu bosqichida loyihalovchi mehnat samaradorligini oshi­rish uchun foydalaniladigan vositalarga aytiladi. Bunday vositalar AT tomonidan yaratiladigan loyiha qarorlarini olishga emas, balki bevosita loyihalash jarayoniga yo’naltirilgan.

Loyihalashning ob’ektli vositalaridan ham loyiha­lash jarayonida foydalaniladi va u tegishli dasturiy algorit­mik apparatga ega bo’lishi mumkin, loyiha ishlari mehnat sig’imini kiskartiradi, biroq asosiysi ularni qo’llash natijalari AT yaratadigan loyiha qarorlari bulmogi lozim.

Loyihalashning tehnologik operasiyasi uchlik sifatida (turida) talqin etilishi mumkin:

TO = [V, P,)

bunda P o’zgartiruvchisi loyihalash zahira va vositalari tav-siflarini o’z ichiga olishi ko’zda tutiladi. Tehnologik operasi­yani bunday talkin etish kichik (mikro) darajada AT loyihalash jarayonlarini o’rganishda foydalidir.

2.2.Mashina ichidagi axborotlar bazasini tashkil etish va yuritish vositalari

Mashina ichki Axborotlar bazasini tashkil etish va yuritish |vositalariga kirishning dasturiy vositasi, ma’lumotlar bazasini tashkil etish va yuritish hamda ma’lumotlarning boshqa massivlari kiradi. Bundan tashqari, mashina ichidagi Axborot­lar bazasini tashkil etish va yuritishda ma’lumotlar bazasi va boshqa mashina tashuvchidagi ma’lumotlar bilan ishlash bo’yicha foydalanuvchining tehnologik yuriknomasidan foydalaniladi.

Umumiy holda dasturiy vositalarga servis dasturiy vosita-, lar, umumiy maqsad uchun universal amaliy dastur vositalari va ; mahsus amaliy dasturlar kiradi.

Ma’lumotlar bazasini boiùarish tizimi (MBBT) — Axborot-lar bazasini yaratish va yuritish uchun alohida ahamiyatga ega. MBBT umumiy maqsadlarga mo’ljallangan universal amaliy dasturiy vositalarga mansub. MBBT — bu mashina tashuvchida man­tiqiy o’zaro bog’langan ma’lumotlarni tashkil etish va yuritish uchun mo’ljallangan, nisbatan keng tarqalgan va samarali uni­versal dasturiy vosita sanaladi. MBBT yagona ma’lumotlar bazasida nusha olinmaydigan ma’lumotlarni integrasiyalashni va ulardan ko’p maqsadlarda foydalanishni, bazadagi barcha ma’lu­motlar butunligini va to’g’riligini ta’minlaydi va ma’lumotlarga ruhsatsiz kirishdan himoyalaydi.

MBBT ma’dumotlar bazasidan so’rovlarni tashkil eshshking tashkil etish dasturi bo’lmagan foydalanuvchiga mo’ljallangan qulay vositalariga ega.

MBBT asosida ABni ishlab chiqish, ma’lumotlar bazasini tashkil etish tuzilmasi bo’yicha masalalarni tayyorlashga mo’ljal!-langan. Bu masalalar bevosita Axborotlar ta’minotining nomashinaviy sohasi bilan bog’langan. Ishlab chiqarilgan ma’lumot­lar bazasiga muvofiq uni MBBT vositalari bilan tashkil etish va ishga tushirish amalga oshiriladi.

Axborotlarni kiritish va nazoratlashning mahsus dasturiy vositalari — katta Axborot bazasi uchun ilk massivlarni yara­tish va ma’lumotlarni bazaga to’plashdan oldin qayta ishlash bosqichida foydalaniladi. Bazadan oldin qayta ishlash vositasi kompyuterga kiritiladigan Axborotning hakkrniyligini va katta massivdaga ma’lumotlarni yuklashga tayyorgarlikni avtomatlashtirish nazoratini ta’minlaydi.

Ma’lumotlarni qayta ishlashning servis vositalari — Axborot bazasiga hizmat ko’rsatish bo’yicha kumakchi vazifalarni ta’-minlashi lozim. Ular bazaning dasturiy vositalariga tegishli. » Bular ma’lumotlar fayllari va tashuvchi-mashinalar bilan ish-1 lash bo’yicha turli utilitalardir. Ularga quyidagilar mansub:nusha olish, arhivlash, tiklash, antivirus vositalari, tarmoq utilitalari va boshqalar.

Foydalanuvchining amaliy dasturlari universal algoritmlash tillaridan birida yaratiladi. Bunday dasturlarda, odatda, ularda ishlab chiqiladigan ma’lumotlardan mustaqil bo’lish ta’min-lanmaydi. Ayrim joylarda bitta fan sohasining turli masala-lariga oid Axborot massivlarida ma’lumotlar takrorlanadi. Bu hol turli masalalar bo’yicha bir hil ma’lumotlarni bir necha marta kiritishga olib keladi va dastlabki ma’lumotlarga o’zgartirishlar kiritganda ancha muammolarni keltirib chiqaradi. Amaliy dasturlar, shuningdeq MBBTda universal algoritmik tilda yaratilishi mumkin.

III.BOB.KODLASHNING TEXNIK VOSITALARI

3.1.Semyuel Morze telegraf kod appparati

Semyuel Morze 1837-yilda elektor magnitli telegraf qurulmasini ixtiro qilgan va 1838-yilda shu qurilma uchun telegraf kodini ishlab chiqqan. axborotlarni ko`dlashda ishlatiladigan usullardan biri axborotlarni telegraf kodi yordamida kodlash usulidir. Ulardan turli harf va raqamlar, nuqta va trelarning maxsus ketma – ketligi ko`rinishida ifodalangan. Ya`ni axborot uchta belgi yordamida ifodalanadi: “Uzun signal” (Tire yordamida ifodalanadi.), “Signalsiz” (Bo`shliq pauza bilan ifodalanadi). Mazkur kodlash usuli hanuzgacha qo`llanilib kelinmoqda. Morze qo`llash usuli tekis bo`lmagan (o`zgaruchan ) kod deb yuritiladi. Insoniyatga ma`lum belgilar bu usuldagi ikki, yoki undan ko`p belgilar yordamida ifodalanadi.



1-jadval.

Hharf

Morze usulida ifodalanishi

Belgilar soni

Hharf

Morze usulida ifodalanishi

Belgilar soni

N

-.

2

K

-.-

3

T

-

1

E

..-..

5

A

.-

2

R

.-.

3

L

.-..

4

O

---

3

Mazkur usulda “Elektron” so`zini yozsak u quyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:

..-.. .-.. .. - .. -.- - - .-. --- -.

Majmoaga kirgan belgilarning turli boshqa belgilar bilan hamda ularning bir nechasi bilan ifodalanishi mazkur usulning keng qo`llanilishiga to`siqinlik qilsa, uning faqat ikki belgi – nuqta va tiredan iboratligi uni texnik vositalarida qo`llash imkonini beradi.

Odamlar o`zaro muloqot qilganda, ularning bir biriga tushunarli bo`lgan belgilar, tovushlardan va ularni bog`lovchi qonun – qoidalardan foydalanadilar. ana shu belgilar, qonun qoidalar majmuni shu o`rinda kod vazifasini bajaradi.

Biror belgilar yordamida yozilgan axborotni kodlangan axborot deb qarashimiz mumkin. Chunki mazkur axborot bilan tanish bo`lmagan kishi uning yordamada tayyorlangan axborotni qabul qila olmaydi va qayta ishlash imkoniga ega bo`1maydi. Shuning uchun ikki taraf o`zaro axborot almashganda oldindan biror qonun va qoidaga kelishib oladi. Masalan, avtomabil signalini eshitish bilan o`zimizni chetga olamiz, yoki chorrahadan o`tishda svetafor signallaridan foydalanish odindan kelishib olingan qatit qoidaga rioya qilish kodidir.

Axborotni kodlashning eng sodda yana bir usuli - bizga ma`lum bo`lgan alifbodagi harflarni ularni tarkibini ko`rasatuvchi sonlar bilan almashtirishdan iborat.

Bu usuldan foydalansak, masalan: “Bugun havo issiq” degan gap quyidagi ko`rinishda bo`ladi:



  1. 20 06 20 13 07 01 21 12 08 18 18 16

Bu holda tinish belgilari va boshqa kerakli belgilarni ham maxsus sonlar bilan ifodalash va ularni matinga kiritish mumkin. qaralayotgan masalaga qo`shimcha shart kiritamiz: Efirga uzatilayotgan axborotni ixtiyoriy tinglovchi qabul qilish va yuqorida usulda qayta kodlab olish mimkinligini bilgan holda, biz harflar ketma-ketligi tartibini o`zgartiramiz. ammo, axborot kimga belgilangan bo`lsa, yangi tayyorlangan ketma-ketlikni u albatta bilishi kerak, aks holda uzatilgan axborotni qayta kodlash masalasi yuzaga keladi. alifboga harflar ketma ketligini tartiblashning anchagina usuli mavjud. masalan quyidagi tartibni olamiz:


2-jadval

A

B

V

G

D

J

Z

I

Y

K

L

M

N

E

12

03

16

14

04

25

20

11

31

24

19

07

27

05

O

P

R

S

T

U

F

X

CH

SH

Q

H

O`

G`

17

08

22

28

10

18

23

29

02

13

21

34

09

37

Bu aralashtirilgan alifbo usuli deyiladi. havo issiqligi to`g`risidagi yuqoridagi matn bu holda quyidagi ko`ronish oladi:



  1. 18 14 18 27 34 12 16 17 11 28 28 11 21

Mazkur axborotni yuqorida keltirilgan jadvaldagi ma`lumotlarni bilmasdan qayta kodlash juda qiyin ish hisoblanishini ko`rish qiyin emas.

3.2. Fasetli kodlash apparaturasi

Fasetli tasniflash usuli ko’pgina mustaqil belgilarga asos-langan. Bunday belgilar to’plami ihtiyoriy bo’lishi mumkin. Bu hol ob’ektni har qanday belgiga ko’ra guruhdash imkonini beradi. Tasniflashning faset usuli bir darajali sanaladi, ilk ob’ektlar to’plami alohida fasetlarning belgilari ahamiyatiga muvofiq tasniflashgan guruhlarga ajratiladi. Fasetlar bir-biridan mustaqil.

Kodlash tizimi kodlarni yaratish qoidalarining majmui sa­naladi. Kodli ishoralar (belgilar) aralash, ishoralar uzunligi (ramzlar soni) va tuzilmasi bilan ajralib turadi. Kod tuzilmasi kodlanadigan alomatlar tartibi bilan belgilanadi. Koddagi ramz urni kod razryadi sanaladi. Katta razryad kichigidan chap tomonda bo’ladi. Kodda ko’pincha kushimcha, zahira razryad (kodni tekshirish uchun nazorat kodi) mavjud bo’ladi. Kodlashning ikki hil tasnifli va ro’yxatga oluvchi uslubi mavjud. Tasnifli kodlash ob’ektlar tasnifli asosida qurilgan. Kodlashning tas­nifli tizimi ikki hil ketma-ket (izchil) va parallel bo’lishi mumkin. Kodlashning tasnifli izchil tizimi Tasniflashning ierarhik tizimiga asoslangan, parallel tizim esa fasetli tasniflashga asoslangan. Tasnif kodi ob’ekt haqida hayoliy Axborotga ega.

Kodlashning ro’yxatga oluvchi tizimi ob’ektlarni oldindan tasniflashga asoslanmagan. Kod faqat ob’ektlarni identifi-kasiyalashni ta’minlaydi. Ro’yxatga olish tizimi tartibli yoki seriya-tartibli bo’lishi mumkin. Kodlashning tartib tizimi kodlanuvchi ob’ektlar to’plami katta bo’lmagan va ularni guruhlarga ajratilgan hujjat bo’lmaganda foydalaniladi.

Tasnifchilar. Tasniflangan guruhlar bayonini, kod tuzilma­si va ob’ektlar nomlanishi aks etgan hujjat — tasnifchi deb yuritiladi. Tasnifchilar korhona, tarmoq, davlat doirasidagi lokallashning turli darajasiga ega bo’lishi mumkin. Umumdavlat (tarmoq) darajada foydalaniladigan tasnifchilarga sanoat va kishlok ho’jalik tasnifchilari, korhona va tashkilot tasnifchilari, ishchi kasbi, hizmatchi lavozimi tasnifchilari, boshqaruv hujjati tasnifchilari misol bula oladi. Korhona doirasida tuzilma bo’linmalari, tayyor mahsulotlarning lokal tasnif-chilaridan foydalaniladi.

Nomashinaviy Axborotlar ta’minotini tayyorlash tehnologiyasi. Nomashinaviy Axborotlar bazasi — mashinaviy ichki Axborotlar bazasini shakllantirish manbai bo’lib hizmat qiladi. quyidagilar predmet sohasining nomashinaviy Axborot ta’minotini tayyorlashning muhim masalalaridir:

•foydalanuvchi ilovasi vazifalarini hal etish uchun zarur Axborotlarni saqlovchi hujjatlar tarkibini aniqlash;

•hujjatlar shaklini va Axborotlar tuzilmasini belgilash;

•foydalanuvchi vazifalarida ishlanadigan Axborotlarni tas­niflash va kodlash;

•hujjatlarni yuritish bo’yicha yo’riqnoma va uslubiy mate-riallarni ishlab chiqish va qayta ishlash uchun Axborotlarni tay­yorlash.

Hujjatlarni tayyorlash. Kujjatlarni tayyorlash jarayonida hujjatlar va ularning rekvizitlari shakli bayonini tuzib chiqish keraq Bu rekvizitlar odatda, hujjat shaklida qalin chiziq bilan aylantirib chiqiladi. Rekvizit hujjatlar bayonini jadval ko’rinishida taqdim etish qulayroq har bir rekvizit uchun qisqartma belgi — rekvizit nomi belgilangan bo’lishi mumkin.

har bir rekvizit uchun ko’pgina belgi tayinlanishi mumkin.

Tasniflash va kodlash tizimini tayyorlash. Avvalam bor tasniflanishi va kodlanishi lozim bo’lgan pred­met sohasi ob’ektlarini belgilab o;shsh zarur. Tasniflash ja­rayonida alomatlar belgilanadi. SHu alomatlar bo’yicha ob’ekt­lar tasniflanadi va identifikasiyalanadi. Bu holda mavjud tasnifchilardan foydalanish imkonini ko’rib chiqish lozim.

Ob’ektlar tasniflash natijalari bo’yicha tegishli lokal tas-nifchilar tayyorlanishi lozim. har bir tasnifchi tasniflashning tanlangan uslubi ko’rsatmasini, har bir hil ob’ektlar to’plamining tasniflangan guruhi nomi va ularga mos atamalarini saqlashi kerak.

Kodlash tizimini ishlab chiqish jarayonida ob’ektlar kod belgilarini hosil qilish usullari, kod tuzilmalari bayon etiladi. Kod tuzilmasi iloji boricha kamrok zarur va ob’ektlar to’plamini kodlashni kengaytirish imkonini hisobga olgan holda etarli bo’lishi lozim. Kod to’g’riligini nazorat qilish ko’zda tutilgan bo’lishi kerak.

Oddiy koddarga misol qilib o’lchov birligining quyidagi seriyali-tartib kodlarini ko’rsatish mumkin: 001-049 (uzunlik birligi), 050-109 (maydon birligi), 110-159 (hajm birligi) va hokazo.

Mashinaning ichki Axborotlar ta’minoti. Mashina ichidagi Axborotlar ta’minoti mashina tashuvchidagi Axborotlar bazasini va uni yuritish vositasini o’z ichiga oladi.

Mashina ichidagi Axborotlar bazasi (MIAB), ma’lumotlar ba-zasining tuzilmasini, aniq fan sohasining mantiqan bog’langan ma’lumotlar modelini, shuningdek mashina tashuvchilarda saqlanadigan alohida, o’zaro bog’lanmagan keluvchi, chiqadigan va oraliq ma’lumotlarni aks etgiradi. Ma’lumotlar bazasini bosh-karish tizimi (MBBT) vositalari bilan qo’llab-quvvatlanadigan ma’lumotlar bazasida me’yoriy-ma’lumotnomali, rejali, ya’ni shartli-doimiy, Axborot va operativ, hisobot Axborotlari saqlanadi

Mashina ichidagi Axborotlar bazasini ishlab chiqishning muhim vazifasi mashina tashuvchida saqlanadigan ma’lumotlarni unumli tashkil etish sanaladi. Mashina ichidagi Axborotlar ba­zasi nomashinaviy sohaning reja va tezkor hujjatlaridan keladigan ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Mashina ichidagi Axborotlar bazasining bir qismi vazifani hal etish jarayonida yuzaga kelishi yoki boshqa tizimlar aloqa kanallari bo’yicha kelib tushishi mumkin.

Mashina ichidagi Axborotlar bazasi to’plamlar tarkibi va tuzilmasini tashkil etish usuli hamda mashina tashuvchidagi ma’-lumotlarga kirish usuli bilan ajralib turadi. Axborot to’plami alohida mustaqil fayllar ko’rinishida tashkil etish yoki o’zaro bog’langan jamlamasi hisoblanuvchi ma’lumotlar bazasi tarkibida bo’lishi mumkin.

Mustaqil Axborotlar to’plamlari. Faylli tashkil etilgan mustaqil Axborotlar to’plami baza oldida qayta ishlash bosqichida bevosita hujjatlardan shakllanadigan dastlabki to’plamlar bo’lishi mumkin. Bunday to’plam aniqligi tekshirilgach va hatolar tuzatilgach, ma’lumotlar bazasiga kiritilishi mumkin.

Foydalanuvchining algoritmik tilda yozilgan amaliy dasturida tashkil etuvchi fayllar mashina ichida ma’lumotlarni tashkil etishning ushbu turiga kiradi. Bunda fayllarning mantiqiy tuzilmasi va mashina tashuvchilarda ularning joylashish parametri ushbu fayllarni ishlab chiqish har bir dasturida saqlanadi. Ushbu dasturda ularni yaratish va o’zgartish kiritish nazarda tutilgan. Massivlarni faylli tashkil etishda ma’lu-motlarning dolzarb holatini, ular haqqoniyligini ta’minlash qiyin.


Xulosa

Kodlash ma`lumotlarni yuborishdagi xavfsizlik darajasi bilan ajralib turadi. Ma`lumotlar kodlanganda shuni etiborga olish zarurki kodlangan ma`lumot hajmi hech qachon asl ma`lumot hajmiga qaraganda kichik bo`lmaydi. Yoki teng yoki katta bo`ladi. Ma`lumotlarni kodlashda asosan ikki xil turdagi usul, yani aparatli va dasturli usullardan foydalaniladi. Aparat usul dasturli usulga qaraganda o`zining tezligi bilan ajralib turadi. Dasturli usul esa o`zining o`zgartirish kiritilishi bilan ustunlik qiladi.

Kompyuterlarda foydalanuvchining ayrim predmet sohalaridagi amaliy ilovasini ishlab chiqishda Axborotlar ta’minoti muhim o’rin tutadi. Iqtisodiy Axborotlar hususiyati Axborot dolzarbligiga, ishonchligiga, kirishning oddiyligiga va Axborotni izlash tezligiga nisbatan yuqori talablarni qo’yish bilan ajralib turadi. Axborotlar ta’minotining asosiy maqsadi foydalanuvchi vazifasini hal etish uchun zarur ma’lumotlarning butun to’plamini mashinaviy tashuvchilarda ishonchli saqlash va ushbu ma’lumotlarga qulay kira olishdir.

Foydalanuvchining vazifasini hal qilish jarayonida Axborotlar ta’minoti masalasiga ishlanmaning nisbatan mustaqil va muhim qismi sifatida qaraladi. Zarur Axborotlar tarkibi va tashkil etilishi bo’yicha nomashinaviy va mashinaviy ichki sohala-rida qaror qabul qilinadi.

Bu shu narsa bilan izohdanadiki, ilk Axborotlar mashinadan tashqari muhitda, boshqaruvchi shahsning qaror qabul qilish ja­rayonida hrsil bo’ladi. Odatda, ilk Axborotlar nomashinaviy soha hujjatlarida qayd etiladi.

Kompyuterda foydalanuvchining amaliy ilovasini yaratish va u bilan ishlash uchun nomashinaviy soha muloqotlari mashi­naviy sohaga o’tqazilishi keraq U erda mashina ichki Axborotlar bazasini tashkil etadi.



Foydalanilgan adabiyotlar


  1. A New Fast and Efficient Image Codec Based on set Partitioning in Hierarchical Trees. William A.Pearlman.

  2. Dvuxetapniy Transformatsionniy metod kodirovaniya izobrajeniya. I.N.Ayzenberg, L.P.Yaroslavskiy.

  3. Kodirovaniya izobrajeniy s posleduyushim vozmojnim optimalnim dekodirovaniya. A.V.Shokurov.

  4. Prezintatsiya K.YU.Polyakov. Kodirovaniya informatsii.

  5. A.V.Shokurov , “Tasvirlarni optimal dekodlashning so’nggi usullari ”, 2007

  6. Amir Said , “Tasvirni iyerarxik daraxtga bo’lgan holda tez va unumli kodlash usullari ”, 1996

Internet manbalari

  1. http://www.icst.pku.edu.cn/course/ImageProcessing/2009/resource/cr1221.pdf

  2. http://www.visionbib.com/bibliography/image-proc146.html

  3. http://www.debugmode.com/imagecmp/

  4. http://chernykh.net/content/view/810/891/

  5. http://informatika.sch880.ru/p22aa1.html

  6. http://www.sketchpad.net/default.htm




Download 47,1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish