Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muxammad al- xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUXAMMAD AL- XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT

TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

QARSHI FILIALI

“KOMPYUTER INJINIRINGI”

“2”BOSQICH AKT 11-16 GURUH TALABASINING

<<

RAQAMLI MANTIQI QURILMALARNI

LOYIXALASHTIRISH

>>

FANIDAN TAYYORLAGAN

MUSTAQIL ISHI

Bajardi:

Amirqulov. R

Qabul

qildi:

Xoliqov. R

---

Flesh – xotira tarixi

XXI asr texnologiya asri ekan biz shuni ayta olishimiz

mumkinki xar bir inson texnologiyalar yoki yangiliklar

bilan utkazishga, qiziqarli o‘tkazish uchun turli xil yuqori

texnologiyali qurilmalarni, ya’ni gatjetlarni qullashda

(inglis tilidan olingan) o‘z yonida olb yurishga harakat

qiladi. Va shunday qurilmalar oxirgi 10-15 yilda paydo

bo‘ldi. Kichik, yengil, qulay, raqamli… Bunday qurilmalarni

maydonga kelishiga yangi mikroprotsessorli

texnologiyalar va aynan, ma’lumotlarni saqlash

texnologiyalari sabab bo‘ldi. Shunday qilib, Flesh – xotira.

FLESH nomi “chaqnash” manosini bildiradi. Ammo bunday

emas. 1989-1990 yillarda Toshiba kompaniyasi o‘zini

yangi mikrosxemalari ta’rifida “tez, tezkor”, ya’ni Flesh

so‘zini

ishlatgan.

Umuman

olganda,

Flesh-xotirani

ixtirochisi deb, NOR arxitekturali Flesh-xotirani 1988 yilda

namoish etgan, Intel kompaniyasi hisoblanadi. Bir yildan

so‘ng Toshiba Flesh mikrosxemalarida, bugungi kungacha

NOR bilan birgalikda ishlatiladigan NAND arxitekturasini

ishlab chiqdi.

(NOR – NotOR- bulli matematikada “yoki” inkorni bildiradi ),

mantiqiy element sxemasi

---

Uning yordamida kirish kuchlanishi chiqish kuchlanishiga

aylanadi, “0” va “1” muvofiq. Xotira yacheykalarida turli hil

kuchlanishning ishlatilishi sababli ma’lumotlarni

o‘qish/yozish uchun ular zarurdir. . Bugungi kunda Intel

Strata Flesh xotirasini ishlab chiqarmoqda. Uning har bir

katakchasi 2 bit axborotni saqlaydi. Shu bilan birga sinash

uchun belgilangan 4 va 9 bitli katakchalar mavjud! Bunday

xotirada ko‘p sathli katakchalar texnologiyasi ishlatiladi.

Suzuvchi zatvordagi ma’lum diapazondagi electron

(zaryad)larning soni mantiqiy birlikga muvofiq bo‘ladi,

undan ko‘pi esa - nolga. Tranzistorning boshlanish

kuchlanishini o‘lchash yo‘li bilan bu holat o‘qish paytida

aniqlaniladi. Ma’lumotni o‘chirish uchun boshqaruv

zatvoriga yuqori musbat kuchlanishi beriladi va elektronlar

suzuvchi zatvordan “chiqish joyiga” o‘tadilar. Har xil ishlab

chiqaruvchilar

texnologiyasida

bunday

printsip

katakchalaridan ma’lumotlarni o‘qish va tok uzatish usuli

bilan farqlanadi.

---

Flesh-xotira strukturasida 1 bit axborotni saqlash uchun

birgina element (tranzistor) ishlaydi, vaholanki xotiraning

energiyaga bog‘liq turlari uchun esa bir nechta tranzistorlar

va kondeksator kerak.

Bugungi kunda Intel Strata Flesh xotirasini ishlab

chiqarmoqda. Uning har bir katakchasi 2 bit axborotni

saqlaydi. Shu bilan birga sinash uchun belgilangan 4 va 9

bitli katakchalar mavjud! Bunday xotirada ko‘p sathli

katakchalar texnologiyasi ishlatiladi. Flesh – xotiraning

kamchiliklaridan biri mashtablanishidir: tranzistor hajmini

kamaytirish bilan chiplarning maydonini kamaytirib

bo‘lmaydi. Bu vaziyat yachekali matritsalarning tashkil

usuli bilan bog‘liq: NDR arhitekturasida har bir tranzistorga

shahsiy kontakt olib kelishi kerak. NAND arxitekturali Flesh

xotirada bu plandagi ishlar ancha yaxshidir.

---

Foydalanilgan adabiyotlar

1. WWW .ZIYONET.UZ

2. WWW. GOOGLE.UZ

3. A.A Xoliqov Raqamli siximotexnika, 1 va 2 qismlar T T Y M I Toshkent

2007