Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

Qo‘llab-quvvatlash 
imkoniyatlari 
Faoliyatini 
qo‘llab-quvvatlash 
uchun 
dasturiy 
ta'minotdan qay darajada foydalanishingiz mumkin? 
Maqbulligi 
Dasturiy  ta'minot  ishlab  chiqarish  uchun  mos  jarayon, 
mas'ul va kerakli muhandislarni ishlatilishi emasmi? 
Ishonchliligi 
Jarayonda  yuz  berishi  mumkin  bo‘lgan  hatoliklar 
yakunda  mahsulotdagi  hatoliklarga  olib  kelmasligi 
uchun jarayon to‘g‘ri tashkil qilinganmi? 
Chidamliligi 
Kutilayotgan  muammolar  yuz  bergan  taqdirda  ham 
jarayon davom eta oladimi? 
Ta‘mirlash 
mumkinliligi 
Tashkiliy 
ta‘lablarning 
o‘zgarish 
yoki 
mukammallashtirishni 
hisobga 
olib 
rivojlantirish 

---

153 
 
jarayonini o‘zgartirish mumkinmi? 
Tezlilik 
Bu  spesifikasiyadagi  tizimni  yetkazib  berish  jarayoni 
qancha tez yakunlanishi mumkin? 
5.2- rasm. Jarayon attributlari 
 
Bu  yerda  “ideal”  yoki  “standart”  singari  o‘ziga  xos  tipli  dastur 
mahsulotlarining  barchasi  uchun  barcha  tashkilotlarda  ishlatsa  bo‘ladigan 
dasturlash  jarayoni  yo‘q.  Har  bir  kompaniya  o‘zining  o‘lchamiga,  xodimlarining 
qobiliyatlariga,  yaratilayotgan  dasturning  turiga,  xaridor  va  bozor  talabiga  va 
kompaniya madaniyatiga bog‘liq holda o‘zining jarayonini yaratishi kerak. 
Jarayonni  yaxshilash,  shuningdek,  o‘ziga  xos  metodlar  yoki  uskunalarni 
qabul qilish yoki nashr etishdan foydalanish kabi ma‘nolarni anglatmaydi. Shunga 
qaramay tashkilotlar dasturning bir xil tipini yaratishda oddiylikka egalar, u yerda 
mahalliy  tashkiliy  faktorlar,  jarayonga  ta‘sir  etuvhci  standartlar  bo‘ladi.  Siz 
jarayonni  mukammallashtirishda  kamdan-kam  muvafaqqiyatga  erishasiz,  agar 
barcha  yerda  qo‘llaniladigan  jarayonni  o‘zgartirishga  urinsangiz.  Siz  har  doim 
mahaliiy  muhit  va  madaniyatni  va  bu  jarayhonni  o‘zgartirish  takliflariga  qanday 
ta‘sir ko‘rsatishini hisobga olishingiz shart. 
Siz yana shuningdek mukammallashtirishni xohlayotgan jarayonni ba‘zi bor 
tushunchalarini ham e’tiborga olishingiz kerak. Sizning maqsadingiz dastur sifatini 
mukammallashtirish  bo‘lishi  mumkin  va  shuning  uchun  siz  dastur  yaratilgan  va 
tekshirilgan  yo‘lni  o‘zgartiradigan  yangi  jarayon  faoliyatlarini  kiritishingiz 
mumkin.  Siz  jarayonning  ba‘zi  bir  attributlariga  qiziqishingiz  mumkin  va  siz 
kompaniyangiz  uchun  qanday  jarayon  attributlar  muhim  ekanligiga  qaror 
qilishingiz  kerak.  Jarayon  attributlariga  misollar  mukammallashtirish  nishonlari 
bo‘lib, 5.2-rasmda ko‘rsatilgan. 
 

---

154 
 
 
5.3- rasm. Jarayonni takomillashtirish halqasi 
 
Bu  attributlar  aniq  bog‘lanadi,ba‘zan  ijobiy  ba‘zan  salbiy.  Jarayon,  ya‘ni 
yuqori  tezlikli  attribut  tushunarli  bo‘ladi.  Jarayonni  kuzatuvchi  ishlab  chiqarilgan 
mahsulotdan 
faoliyatning 
mavjudligiga 
xulosa 
qiladi.Boshqa 
tomondan 
ko‘rinuvchi  jarayon  tezlikka  bog‘langan  bo‘ladi.  Jarayonni  tayyorlash  jarayon 
haqidagi axborotlarni ishlab chiqara oladigan odamlarni talab qiladi. Bu hujjatlarni 
tayyorlashni  oladigan  vaqt  sababli  dastur  mahsulotini  pastga  tushirib  yuborishi 
mumkin. 
Bir 
vaqtda 
sodir 
bo‘ladigan 
barcha 
jarayon 
attributlarini 
optimizatsiyalaydigan  jarayonni  mukammallashtirishni  bajarishni  imkoni  yo‘q. 
Misol  uchun  siz  jarayonni  tez  yaratishni  maqsad  qilsangiz,  keyin  jarayon 
ko‘rinishini  kamaytirishga  majbur  bo‘lasiz.Agar  siz  jarayonni  tayyorlashni 
istasangiz,  keyin  kompaniyaning  turli  qismlarida  qo‘lllaniladigan  va  tashkiliy 
amaliyotni  aks  ettiruvchi  protsedura  va  uskunalarni  qabul  qilishingiz  kerak.  Bu 
jarayonning  mahalliy  to‘g‘ri  kelishini  kamaytirishi  mumkin.  Injenerlar  ish 
usullarini  ta‘minlash  uchun  standartsiz  uskunalar  va  mahalliy  protseduralarni 
kiritishadi. 
Jarayonni 
mukammallashtirish 
jarayoni 
siklik 
jarayon 
5.3-rasmda 
ko‘rsatilgan. U 3 ta jarayonni o‘z ichiga oladi: 

---

155 
 
1.
 
Jarayon  o‘lchovi
.  Joriy  loyihaning  attributlari(xususiyatlari)  o‘lchanadi. 
Bundan  maqsad  jarayonni  mukammallashtirishda  tashkilot  maqsadiga  ko‘ra, 
o‘lchashni yaxshilash. Bu uslublar agar mukammallashtirish samarali bo‘lsa qaror 
qilishingizda yordam beradi. 
2.
 
Jarayon  analizi
.  Joriy  jarayon  tahlil  qilinadi  va  zaifligi  aniqlanadi. 
Jarayon  modellari  (ba‘zan  jarayon  xaritalari  deb  ataladi)  nu  bosqich  davomida 
yaratilishi mumkin bo‘lgan jarayonni tasvirlaydi. Analiz jarayon harakteristikalari 
shuningdek  tezlik  va  mustahkamlik  ni  hisobga  olish  orqali  markazda  turishi 
mumkin. 
3.
 
Jarayon o‘zgarishi
. Jarayon o‘zgarishi jarayon aniqlangan jarayon 
zaifligini adreslash uchun taklif qilinadi. Bu yerga o‘zgarishlarning samaraliligi 
haqidagi ma‘lumotlarni to‘plash uchun siklning qisqacha xulosalari kiritiladi. 
Jarayondagi  aniq  ma‘lumotlarsiz  yoki  dasturni  yaratishda  jarayondan 
foydalanishsiz  jarayonni  mukammallashtirishning  qiymatini  tahlil  qilishni  imkoni 
yo‘q. O‘zgarishlar siklining birinchi qismida siz dastur mahsuloti harakteristikalari 
o‘lchovi  va  dastur  jarayoni  haqidagi  ma‘lumotlarni  to‘plash  uchun  jarayon 
faoliyatlarini kiritishingiz kerak. 
Jarayonni  mukammallashtirish  uzoq  muddatli  faoliyat,  har  bir  bosqich  bir 
necha oylab davom  etishi  mumkin. Bu shuningdek davomli  faoliyat  bo‘lib, yangi 
jarayonlar kiritiladi,biznes muhiti o‘zgartiriladi.