Va axborot texnologiyalari

8-dars. KLAVIATURA VA SICHQONCHA BILAN  
ISHLASH KO‘NIKMALARI
Kasbiy maqsad (motivatsiya)
. Ish yuritish, hujjatlar bilan ishlash jarayonining asosiy kaliti — klaviatura 
bilan ishlash ko‘nikmasini hosil qilish. 
Kognitiv maqsad (rivojlantiruvchi)
. Kompyuter savodxonligi va kompyuterda ishlash madaniyatini 
rivojlantirish. 
Dars
8
@edurtm_uz

---

49
5-SINF DARSLIGI BO‘YICHA 
O‘QUV-METODIK QO‘LLANMA
I. Tashkiliy qism
Salomlashish, davomatni aniqlash, uy vazifasini tekshirish
Darsning turi
amaliy mashgulot
O‘qitishning usul va texnologiyalari suhbat, savol-javob, “Estafeta” usuli
O‘qitishning shakllari
yakka tartibda, qatorlar bilan, sinf bilan ishlash
AKT va interfaol vositalar
 
o kompyuter
 
o elektron doska
 
o smart doska
 
o proyektor
 
o televizor
 
o kolonkalar
Ko‘rgazmali qurollar va o‘qitish 
vositalari
 
o darslik
 
o taqdimot
 
o video
 
o rasmlar
 
o plakatlar
 
o tarqatma kartochka-vazifalar
 
o amaliy vazifalar 
 
o laboratoriya vazifalari
 
o test varaqalari
 
o so‘rovnoma
II. Motivatsiya
Chempion bo‘lmoqchimisiz? Tez harf terishni o‘rganing va 
chempion bo‘ling!
III. Yangi tushunchalar
Tugmachalar guruhi, skrinshot, “Yumuq ko‘zlar” usulida 
matn terish.
Darsning texnologik xaritasi va ssenariysi
Qo‘llaniladigan resurslar
Tarqatma 
vazifalar
Taqdimot
Videodars
Audiodars
Internet-resurs
8-mavzu.pptx
8-mavzu.avi
8-mavzu.mp3 
http:\www.dr.rtm.uz.
Yangi mavzu 
O‘qituvchi:
Sinf doskasida sana, mavzu yoziladi. “Klaviatura va sichqoncha bilan ishlash ko‘nikmalari” mavzusi 
bo‘yicha o‘quvchilarga kartochka-vazifalar tarqatiladi. Javob berishga tayyor bo‘lgan o‘quvchilarning 
javoblari eshitiladi va “Barakalla!” deb yozilgan stikerlar beriladi. 
Bolalar, yangi mavzuni tahlil qilishdan avval slaydlarni diqqat bilan kuzating va beriladigan savollarga 
tayyor bo‘lib turing.
1. Klaviaturaning asosiy vazifasi nimadan iborat?
2. Klaviaturaning tugmachalari qanday quruhlarga bo‘linadi?
3. Tugmachalarning joylashishini bilish nima uchun kerak?
4. Klaviaturada bir tildan ikkinchi tilga qanday o‘tiladi?
@edurtm_uz

---

50
Bloknot dasturi ishga tushiriladi, quyidagi mashqlarni kim tez va aniq bajarish “estafeta”si o‘tkaziladi. 
1.  Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Mm Nn Ll Oo Pp.... 
2.  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 
3.  ! @ # $ % ^ & * () - + < > ‘? “” \ | / 
4.  TOSHKENT – O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING POYTAXTI! 
5.  Я люблю свою школу, свой город, свою страну.
6.  400$, 50 %, (bir), “Ekologiya va men”, http://www.olam.uz. 
7.  XXI asr – axborot texnologiyalari asri.
8.  Buyuk alloma Muso al-Xorazmiy IX asrda ijod etgan.
9.  Sinfimiz fanlarni 100 % ga o‘zlashtirdi.
10.  Rim alifbosiga I, V, X, L, M, C, H raqamlari kiradi.
Daftarga yozib oling!
Klaviatura kompyuterning tashqi periferik qurilmasi hisoblansa-da, inson bilan kompyuter o‘rtasida 
muloqotni amalga oshirishga mo‘ljallangan asosiy qurilmalardan biri hisoblanadi. Klaviatura 
tugmachalarining vazifasiga ko‘ra 6 guruhga ajratish mumkin:
•  alifbo-raqamli tugmachalar; 
•  maxsus vazifani bajaruvchi tugmachalar;
•  yordamchi tugmachalar; 
•  kursorni boshqaruv tugmachalari; 
•  funksional tugmachalar;
•  indikatorlar. 
Mustaqil ish 
O‘zingizni sinab ko‘ring
Bloknot dasturida klaviaturaga qaramasdan sinfdoshlar ismini eng ko‘p terish marafoni.
1. 
35-betdagi uy vazifasi mashqlarini bajarib kelish.
Uy vazifasi
Dars
8
@edurtm_uz

---

51
5-SINF DARSLIGI BO‘YICHA