V. V. Mayskiy

Litiy karbonatning nojoʻya ta’siri:
• koʻngil aynish
• chanqash
• poliuriya (antidiuretik gormon ta‘sirining pasayishi)
• tremor
• mushaklarning kuchsizligi. 
Litiy karbonat kichik terapevtik kenglikka ega boʻlib, agar uning tanadan ajralishi buzilgan 
boʻlsa, toksik ta‘sir osonlik bilan yuzaga chiqadi va aritmiya, qusish, ataksiya, tutqanoq, 
koma holatlari kuzatilishi mumkin. Shuning uchun preperat buyrak funksiyasi buzilgan 
holatlarda man qilinadi. 
Tiazid diuretiklar buyrak naychalarida Li
+
ni qayta soʻrilishini kuchaytiradi va Li
+
klirensini 
25% kamaytiradi. Shu sababli litiy tuzlari va tiazidlarni bir vaqtda buyurganda litiy tuzlarini 
dozasini kamaytirish kerak. 
12.4.ANKSIOLITIKLAR (trankvilizatorlar). 
Anksiolitiklar
- bu vahima va qoʻrquvni kuchini kamaytiradigan, tashvish, ruhiy zoʻriqishni 
bartaraf etadigan dorilar.
Benzodiazepin hosilalari 
- bu benzodiazepin retseptorlarini qoʻzgʻatadigan va shu bilan 
GAMK retseptorlarini GAMK ta‘siriga sezgirligini oshiradigan birikmalarning katta 
guruhidir. 
Benzodiazepinlarning asosiy ta’siri: 
• anksiolitik – xavotirni yoʻqotish
• qoʻrquv zoʻriqishni yoʻqotish (tinchlantirishi va zoʻriqishni yoʻqotishi sababli, faolligi 
ortishi mumkin); 
• sedativ; 
• uyqu chaqirish; 
• antiepileptik ta‘sir, 
• markaziy miorelaksant; 
• amnestik (yuqori dozalarda anterograd amneziyani keltirib chiqarishi mumkin). 
Diazepam
(seduxen, relanium), 
xlordiazepoksid
(elenium), 
oksazepam
, 
alprazolam 
anksiolitik sifatida ishlatiladi.
Medazepamda
sedativ va miorelaksantlik xususiyatlari kam 
miqdorda (
rudotel
; ―kunduzgi trankvilizator‖). Ushbu dorilar nevrozlar va tashvish, qoʻrquv, 
vahima kabi belgilar bilan na‘moyon boʻluvchi nevrozga oʻxshash holatlarda qoʻllaniladi. 
Benzodiazepin guruhining dori-darmonlari shikastlanishdan keyingi stress jarayonlarini 
susaytirishda, rigidlik holatida skelet mushaklari tonusinin kamaytirish uchun, epilepsiyada 
(masalan, epileptik holatida - diazepam) ishlatiladi. Anesteziologlar koʻpincha benzo-
diazepinlarni operatsiyadan oldin premedikatsiya sifatida buyuradi, masalan midazolam, 
lorazepam (vena ichiga yoki mushak ichiga yuboriladi). 
Benzodiazepinlar odatda bemorlar tomonidan yaxshi oʻzlashtiriladi, ammo ulardan foydalan-
ganda zaiflik, uyquchanlik, harakatni sekinlashishi va moʻljal olish ham buzilishi mumkin 
(mashina haydashda tavsiya etilmaydi). 
Benzodiazepinlar etil spirti ta‘sirini kuchaytiradi. 
Benzodiazepinlarni muntazam ravishda qoʻllash hisobiga aqliy va jismoniy doriga moyillikni 
yuzaga keltiradi. Bekor qilish sindromi tashvish, qoʻrquvning kuchayishi, uyqusizlik, yomon 

---

179 
Manbaa:
@pharma_baza
tushlar koʻrish, bosh aylanishi va titroq bilan tavsiflanadi. Benzodiazepinlarni toʻxtatish asta-
sekin, bir necha hafta yoki hatto oylar davomida boʻlishi kerak. 
Benzodiazepinlar toksikligi kam, ammo yuqori dozalari markaziy asab tizimining ingibirlash 
orqali nafas yetishmovchiligiga sabab boʻlishi mumkin. Bunday holda, benzodiazepin 
retseptorlari antagonisti