V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

SHamchalar texnologiyasida ishlatiladigan asoslar tasnifi 
Gidrofob (lipofil) asoslar.
MH bo„yicha lipofil asos sifatida kakao moyi, 
uning parafin bilan birgalikdagi qotishmalari va gidrogenizatsiya qilingan moylar, 
qattiq moy, lanol, gidrogenizatsiya qilingan moylarni mumlar bilan birgalikdagi 
qotishmalari, shuningdek qattiq parafindan foydalanish mumkin. 
Lipofil asoslarga quyidagi talablar qo„yilgan: 
-
to„g„ri ichakda oson erishi; 
-
suyuqlanish harorati 37
0
S dan ortmasligi; 
-
etarlicha qattiqlikka va suyuqlanish haroratida uncha katta bo„lmagan 
intervalga ega bo„lishi; 
Шамчалар технологиясида ишлатиладиган асослар 
Гидрофоб (Липофил) 
Гидрофил 
Какао мойи 
Гидрогенланган 
мойлар 
Витепсол 
Эстаринум 
Лазупол 
Бутирол 
“Карбовакс” (США) 
“Скурол” (Франция) 
“Суппофарм” (Германия) 
“Постонал” (Германия) 
Полиэтиленгликоллар 
Совун глицеринли 
Желатин глицеринли 

---

141 
-
etarli qovushqoqlikka ega bo„lishi; 
-
suyuqlikni yaxshi yutishi; 
-
saqlash davomida turg„un bo„lmog„i lozim. 
Kakao moyi
(Oleum Cacao, Butyrum Cacao) shokolad daraxtining 
urug„idan olinadigan moy bo„lib, urug„ tarkibidan 50% atrofida kakao moyini olish 
mumkin. U triglitseridlar aralashmasidan iborat bo„lib, tarkibida tristearin, 
tripalmetin, triolein, trilaurin, triaraxin saqlaydi. Kislota soni 2,25 dan ortmasligi 
kerak. Suyuqlanish harorati 36
0
S, 10
0
S dan yuqori haroratda saqlanish natijasida 
23-24
0
S da suyuqlanish haroratiga ega bo„lgan modifikatsiyaga aylanadi. 
SHuningdek uning tarkibidagi olein kislotasining miqdorini ortishi bilan (30% va 
undan yuqori) uning eritmalarni emulgirlash xossasi pasayadi.
Kakao moyining tuzilish-mexanik xossalarini yaxshilash va o„z tarkibidan 
dori moddasini oson ajralishini ta‟minlash uchun uning tarkibiga letsitin, oq mum, 
kraxmal, mikrokristallik sellyuloza, aerosil va palma moyi qo„shiladi.