V-mavzu. Xavfsizlik texnikasi asoslari

Qadamli kuchlanish. Agar erga biror bir zanjir tutashib ketgan bo‘lsa, tasodifiy tok yuruvchi qismning elektrik bog‘lanishi bevosita er bilan bo‘lgudek bo‘lsa, yoki metal qurilma orqali bo‘lsa, u holda er bo‘ylab erga tok tutashib, elektrotok tarqalib ketadi.

Kuchlanish ostidagi uzilgan simning erga tushishi. Tutashuv joyining olinish darajasi bo‘yicha er imkoniyati max 0 gacha o‘zgarishi mumkin, negaki grunt erga tutashuv tokiga qarshilik ko‘rsatadi.

Agar inson tok tarqab ketgan hududga tushib qolsa, u holda uning tovonlari o‘rtasida oyoq oyoqqa yo‘li bo‘yicha tokning o‘tishni vujudga keltiruvchi salohiyatlarning turliligini hosil qiladi. U_o tok ta’siri natijasi oyoq mushaklarining qisqarishini keltirib chiqaradi va inson yiqilib ketishi mumkin. Tutashuv joyidan 20 m masofadagi salohiyatni 0 teng deb hisoblash mumkin. I₂ - qo‘yilgan kuchlanish va tana qarshiligiga bog‘liq.

5.17 –rasm. Qadamli kuchlanish

I_э – tutashuv toki; r – yarim sfera radiusi. U=j - tok liniyasi bo‘ylab maydon uzunasi birligiga kuchlanishning tushishi bunda,

dU=Udx=jdx=

x= j=0, va du=0



;



, (5.72)

a – odim uzunligi.

Agar insonning ikkala oyog‘i teng salohiyatli bitta liniyada tursa, u holda odim kuchlanishi 0 ga teng bo‘ladi.

U_{0 max}, inson bir oyog‘i bilan tutashuv ostida, boshqasi bilan undan odim masofada turganda kuzatiladi.

Qulayotganda inson katta farqi bilan salohiyatli grunt nuqtalariga tegib ketishi mumkin, negaki inson bo‘yi doimo qadamidan katta bo‘ladi. Elektr xavfsizlik shartlariga ko‘ra, yopiq taqsimlovchi qo‘rilmalarda 4-5 m, va ochiq podstansiyalarda 8-10 m dan kam bo‘lmagan masofada tarmoq quvurlaridan birining erga tutashgan joyiga yaqinlashuv ma’n etiladi.

Dielektrik bo‘tiklar va kalishlar odim kuchlanishidan himoya vositasi bo‘lib xizmat qiladi. U  40 V da qo‘llash mumkin.