V. M. Karimovaning umumiy tahriri ostida. Toshkent

KONFORMIZM
 
Normativ ta’sir
 
 
Informasion ta’sir 
 
Insonning  odamlarga yoqish, ularning kutishlariga 
mos harakat qilishga, shu orqali obro’-e’tibor 
qozonishga bo’lgan intilishiga asoslangan 
konformizm 
Borliq to’grisida o’zgalar bergan  ma’lumotlarni 
e’tirof etishga asoslangan konformizm turi 

---

 
168 
Reaktik qarshilik yoki ta’sir ko’rsatish madaniyati 
 
Mafkuraviy  tarbiya  mafkuraviy kurashlar tajribasi shuni ko’rsatadiki, odamlarga ataylab, 
qo’pol  tarzda  tazyiq  ko’rsatilsa,  ularda  teskari  reaksiya, 
reaktiv  qarshilik
  (reaktivnoye 
soprotivleniye)  sodir  bo’ladi.  Agar  ana  shunday  qarshilik  bir  vaqtda  ko’pchilik  tomonidan 
namoyon etilsa, bunda isyon, g’alayon paydo bo’ladi. 
Aslida bizning tabiatimiz shundayki, biz kimlardandir juda keskin farq qilgimiz kelmaydi, 
shu bilan birga o’zimizga xosligimizni saqlashga ham urinamiz. Ana shu o’zimizga xosligimizni 
anglash uchun ham bizga odamlar, guruhlar, tengdoshlarimiz jamiyati kerak. 
Bunday  holatlarning  o’rganilishi  aslida  inson  va  jamiyat  e’tiqodlarining  uyg’unligi 
muammosining  bizda  mavjudligini  ham  ma’lum  ma’noda  izohlaydi.  Tabiiy,  bizda  u  yoki bu 
xususda e’tiqodiy ishonchning bo’lishiga turli ma’lumotlar sabab bo’ladi. Ijtimoiy psixologiyada 
shunday  qonuniyat  borki,  agar  birlamchi  ma’lumot  ijobiy  bo’lsa,  o’sha  ma’lumotga  bog’liq 
barcha  hodisa  yoki  jarayonlar  ham  ijobiy  baholanadi.  Masalan,  agar biror narsa to’g’risida 
qarorga kelishdan oldin aniq faktlar keltirilgan bo’lsa, va bu narsa o’sha jarayonning noto’g’ri 
idrok etilishiga olib kelsa, shu faktdan kelib chiqqan har qanday fikr ham bizning xotiramizda 
qoladigan ma’lumotlar xarakterini salbiylashtiradi. 
Bugun  yoshlarda  sog’lom  e’tiqod  va  dunyoqarashlarni  shakllantirish  muammosi  o’ta 
dolzarb ekan,