V. M. Karimovaning umumiy tahriri ostida. Toshkent

XVI Bob  Shaxs va konfliktlar 
265 
16.1.  Konfliktlarning turlari  va sabablari 
266 
15.2.  Ijtimoiy-psixologik konfliktlar 
268 
16.3.  Pedagogik konflikt 
270 
16.4.  Shaxsning ichki (o’zi bilan o’zi) ruhiy konflikti 
272 
16.5.  Oiladagi konfliktlar 
278 
VI qism 
SHAXS VA MEHNAT 
282 
XVII Bob  Mehnat faoliyati psixologiyasi 
283 
17.1.  Psixologiya va mehnat 
284 

---

 
5 
17.2.  Mehnat faoliyatini o’rganish metodlari 
287 
17.3.  Mehnat faoliyatining klassifikasiyasi 
289 
17.4.  Professional shaxsning shakllanishi 
290 
 
GLOSSARIY 
295 
 
BIBLIOGRAFIYA 
302 
 

---

 
6 
KIRISH SO’ZI O’RNIDA 
 
Shiddat  bilan  hayotimizga XXI asr kirib keldi. Uning global o’zgarishlar davri bo’lishiga 
hyech  kimda  shubha  qolmadi,  desak  bo’ladi.  Chunki  bu davrda eng avvalo inson ongi va 
ruhiyatida evrilishlar yuz bermoqda. Bu xolat Inson va uning ichki dunyosini, zamondoshlarning 
bir-birlari  ongi  va  shuurida  ro’y  berayotgan  o’zgarishlarga  monand  xatti-harakat  qilishlari 
lozimligini  talab  qiladi.    Davrimiz  insonni  mustaqil  fikrli  shaxs  sifatida  har  bir  soniyada 
o’ylashga,  fikrlashga,  mulohaza  yuritib,  o’zi  uchun  xulosalar  chiqarishga  majbur  etmoqda.  
Ya’ni,  bu  cheksiz  olamda  biz  o’zimizni  o’zgalarsiz,  o’z  manfatlarimizni  o’zgalar  manfaatisiz 
tasavvur  qila  olmaganimiz  uchun  ham  psixologiyani  bilishga  majburmiz.  Zero,  mustaqil 
davlatimizning siyosati Inson manfaatini himoya qilish, uning uchun munosib turmush tarzini 
yaratish ekan, bu ishlarni amalga oshirish uchun bo’lg’usi mutaxassis, u pedagog-o’qituvchi 
bo’ladimi yoki quruvchi-muxandis yoki agronom bo’ladimi, shifokor bo’lib, el dardiga darmon 
bo’ladimi,    ijtimoiy  borliq  qonuniyatlarini  bilishi  va  undan  maromida  foydalib,  turmush 
normalariga  bo’ysunishi,  jamiyatda  o’zining  munosib  o’rnini  egallab,  fuqarolik  burchini  ado 
etishga tayyor bo’lishi darkor. Shu nuqtai nazardan olib qaralganda, talabalar xukmiga havola 
etilayotgan  ushbu  darslik jamiyatdagi Shaxs psixologiyasini o’rganish va uning tamoyillariga 
bo’ysunishni taqozo etadi.   
  Darslikning ahamiyati yana shundaki, u mustaqil yurtimiz fuqarolari psixologiyasida ro’y 
berayotgan o’zgarishlar, ularning hayotga, uning qadriyatlariga, kasb-kori, oilasi, o’z salomatligi 
va yaqinlariga bo’lgan munosabatlarida milliy mafkuramizning asosiy mazmun va mohiyatlari 
namoyon  bo’layotganligi  bilan  uyg’un  tarzda  bayon  etilganligidir.  Zero,  mustaqillik 
psixologiyasini  ongi  va  shuurida  aks  ettirgan  hamyurtlarimiz,  birinchi  navbatda,  yosh  avlod 
kundalik  muomalasi  va  turmush  tarzida  o’sha  millat  va  jamiyat taraqqiyotiga xizmat qiluvchi 
solih  amallarga  intilaveradi  va  sog’lom  g’oyalarsiz  yashay  olmaydi.  Bu  haqda  davlatimiz 
rahbarining  fikrlari  biz  uchun  o’gitdir:  “O’zining  hayotini,  oldiga  qo’ygan  maqsadlarini  aniq 
tasavvur qila oladigan, o’z kelajagi haqida qayg’uradigan millat hyech bir davrda milliy g’oya va 
milliy mafkurasiz yashamagan va yashay olmaydi”.
1
 
Yuqorigilardan  kelib  chiqqan  xolda  biz  jamiyatimiz  hayotida  ro’y  berayotgan  barcha 
o’zgarishlarning  ijtimoiy  psixologik  mohiyatini    bo’lg’usi  mutaxassislar  tomonidan 
o’zlashtirilishiga  ko’mak  beruvchi  ilmiy  manbalarning  ahamiyatini  yana  bir  marotaba 
ta’kidlashni  istardik.    Zero,    mamlakatimizda  o’zining  sifat  bosqichi  doirasida  muvaffaqiyatli 
amalga  oshirilayotgan  Kadrlar  tayyorlashning  Milliy  dasturi  barcha  ishlarimizning  amaldagi 
g’oyaviy  yo’nalishini  belgilaydi  va  yurtboshimiz  Islom  Karimov  ta’kidlaganlaridek, 
“yoshlarimizning iymon-e’tiqodini mustahkamlash, irodasini baquvvat qilish, ularni o’z mustaqil 
fikriga ega bo’lgan barkamol insonlar etib tarbiyalash” 
2
 ishining samaradorligiga ulush bo’lib 
qo’shiladi. 
Darslik  O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  va  o’rta  maxsus  ta’lim  Vazirligining  tavsiyasiga 
ko’ra  yozilgan  bo’lib,  oliy  o’quv  yurtlarining  “Pedagogika”  va  “Psixologiya”  yo’nalishlariga 
ixtisoslashmagan mutaxassisliklari bo’yicha tahsil olayotgan talabalar uchun mo’ljallangandir. 
Unda  O’zbekiston  Respublikasining  “Ta’lim  to’g’risida”gi  Qonuni  g’oyalaridan  kelib  chiqqan 
                                                 
1