V. M. Karimovaning umumiy tahriri ostida. Toshkent

 
58-rasm. Mehnatning funksiyalari 
Mehnat funksiyalarining samarali amalga oshishi quyidagi omillarga bog’liqdir: 
1)
 
muayyan faoliyat uchun layoqatli kishilarni tanlash; 
2)
 
kasbiy tayyorgarlik; 
3)
 
mehnat jarayonini tashkil etish va rasional sharoitlar; 
4)
 
mehnat qurollarining qulayligi va samarali ekanligi; 
5)
 
ish ko’lamiga inson imkoniyatlarining mos kelishi; 
6)
 
mehnat xavfsizligi tizimi, kasbiy salomatlik va umrni saqlash, ishga layoqatlikni 
psixologik quvvatlash. 
Mehnat  (mazmuni,  sharoitlari,  maqsadlari)  shaxs  rivojlanishiga  xizmat  qilishi,  unga 
quvonch, baxtni keltirishi va erishgan natijalaridan qoniqish hissini tuyishiga olib kelishi kerak. 
Mehnat  –  inson  imkoniyatlarining  psixologik,  fiziologik,  kasbiy  va  boshqa  jihatdan 
namoyon  eta  olish  xususiyati  bo’lib,  u  turli toifa odamlarda turlicha bo’ladi. Asosan, yoshga 
ko’rsatkichiga, kasbiy tayyorlik darajasiga, salomatlik holatiga bog’liq ravishda kechadi. 
Mehnat  faoliyatini  takomillashtirish  bo’yicha  ko’pgina  amaliy  vazifalarni  bajarish, 
shuningdek  shaxs  psixik  faolligining  asoslarini  mehnat  faoliyatiga  bog’liqlik  tomonlarini 
o’rganish masalasi muhimdir. Unga ko’ra, mehnat faoliyati tashkil etuvchilarining tizimini ko’rib 
chiqish mumkin. Mehnat faoliyati tashkil etuvchilarining tuzilmasi 59-rasmda aks ettirilgan. 
Mazkur  rasmda  keltirilgan  chizma, ya’ni mehnat faoliyati subyektining chizmasi ergotik 
tizim deb ataladi (grekcha 
yesgpn
 
– ish). 
Mutaxassislik 
–  faoliyat  shakllari  birlashmasi  bo’lib,  mazmun,  vositalar,  tashkilotlar, 
mehnat natijalari hamda mehnat subyektini tayyorlashga qo’yiladigan talablar majmuini tashkil 
etadi. Bu tushunchada mehnat faoliyatining turli tomonlari va turli darajasi aks ettiriladi: 
1)
 
mehnat obyekti va predmeti, uning mazmuni, shartlari hamda tashkiliy jihatlari; 
 
Badiiy 
qadriyatlarning 
yaratilishi va 
qo’llanilishi 
 
Kommunikativlilik
 
 
funksiyalar
 
 
Qadriyatlar 
yo’nalganligi 
 
Ma’lumotga 
yo’nalganlik
 
 
 
Anglanganlik