V. M. Karimovaning umumiy tahriri ostida. Toshkent

38-rasm. Konformizm hodisasi turlari 
 
Kim  ko’proq  konformli,  degan  savolga  ko’pchilik  mualliflar  ayollarning  erkaklarga, 
yoshlarning  kattalarga  nisbatan  ancha  ishonuvchan  va  ta’sirlarga  beriluvchan  ekanliklarini 
e’tirof etadilar. Bundan tashqari, olimlar bu hodisaning milliy-xududiy o’ziga xosliklarini va bu 
kabi  xulq-atvor  ayrim  tang,  sust  vaziyatlarda  odam  irodasining  pastlashi  sifatida  namoyon 
bo’lishini aytishgan. Nima bo’lganda ham, bizningcha, shaxsning tashqi tazyiqlarga berilishi, 
tanqidsiz u yoki bu harakat tiplariga ergashib ketaverishi individual xususiyatlarga ega bo’lib, u 
odamning dunyoqarashiga, mentalitetiga va ma’lumoti darajasiga bog’liqdir. 
Nonkonformizm
-chi?  Kimlar  o’zgalar  fikriga  ergashmaydi?  Shunday  insonlar  toifasi 
borki, ular ko’pchilikka, qolaversa, ikkilanuvchilarga ergasholmaydi. Ular hakida ba’zan liderlar 
termini, ba’zida esa, “qo’shilmaslar” iborasi ishlatiladi. Bu yaxshimi yoki yomonmi? O’zbeklarda 
“Podadan  ajraganni  bo’ri  yeydi”  degan  maqol  bo’lishiga  qaramay,  aynan  ana  shunday 
yagonalar,  kamchilikni  tashkil  etuvchi  “qo’shilmaslar”  tarixiy  shaxslar  yoki  jamiyatda  tub 
islohotlarni boshlovchilar bo’lib chiqadi. Agar bunday qobiliyat tug’ma – xarizmatik bo’lib, buni 
odamlar  qalban  his  qilsalar,  ular  norasmiy  liderlarga aylanadi, agar bunday intilish ataylab, 
boshqalarga  ko’rsatib  qo’yish  uchun  namoyish  etilsa,  ular  rasmiy  liderlarga  –  rahbarlarga 
aylanib  qoladilar.  Nima  bo’lganda  ham  liderlik  va  rahbarlik  muammolari  ham  ijtimoiy 
psixologiyaning ustivor yo’nalishlaridan hisoblanadi.