В итоговой работе описаны результаты исследования «Методика использования видеолекций в обучении предмету работы с текстовыми документами»

2-БОБ. Видеомаъруза яратиш босқичлари, видеомаъруза яратувчи дастурий воситалар таҳлили.


2.1 Видеомарузалар яратиш учун TurboSite дастури. Биз бир қанча дастурларни ўрганар эканмиз, видеомаъруза қобиғини яратиш учун буларнинг ичидан осон ва қулай булган TurboSite да ишлашни тавсия қиламиз.
Сайтнинг таркиби асосан HTMLтилидаги график ва матнли маълумотлардан иборат. Шунинг учун сайтни оддий Windows ойнасида йиғиш мумкин. Технология ривожланиши компьютерларни тезлиги ошиб боргани сабабли шу билан биргаликда дастурий таъминот хам ривожланиб бормоқда, бу эса энди ҳар бир фойдаланувчи бунинг учун махсус билимга эга бўлмаган ҳолда web-сайт яратиши мумкин. Агар сиз ўзингиз учун web-сайт ёки электрон дарслик, куланма ёки шу каби ургатувчи кўргазмали электрон манбалар яратиш ғоянгиз бўлса ва сиз ушбу соха учун янги бўлсангиз, у ҳолда web-сайт яратиш дастури - TurboSite ёрдамга келади.
Дастурдан электрон дарсликлар ва шу каби ўқуа услубий манбалар яратиш учун ҳам муваффақиятли фойдаланиш мумкин. Дастурда матнли, видеолавха, авдиолавха, расмлар ва тестлар жамламмасини тартибли равишда йиғиш ва улардан компьютер, планшет ва телефон вариантларида фойдаланувчига тақдим қилиш имкониятини яратади ва дастур куйдаги хусусиятларига эга:

• 
  HTML -дастур тили
  
• 
  Саҳифалар, матн блоклари, рекламаларни яратиш
  
• 
  Javascrip файллари, теглар учун ёрдам
  
• 
  Медиа-файлларни қўллаб-қувватлаш
  
• 
  Изоҳлар, мулоҳазалар шакллари, ижтимоий медиа пиктограммаларини қўллаб-қувватлаш
  
• 
  Кодни ажратиб кўрсатиш ва HTML муҳаррири
  
• 
  Сайтни ташқи браузерда кўриш
  
• 
  Бепул онлайн воситаларни қўллаб-қувватлаш (браузер, Gimp расм муҳаррири, видео ва флеш-конвертер)
  
• 
  Масофадан юклаш учун ўрнатилган FTP-сервер
  
• 
  Интернетдаги бошқа шаблонларни қўллаб-қувватлайди.
  
• 
  Ўзингизнинг шаблонларингизни яратиш
  
• 
  Барча браузерлар ва операцион тизимлар билан ишлайди.
  

Шунингдек бу дастурда яратилган электрон шаклдаги видеомаърузалар тингловчи ва ўқитувчи ўртасидаги тескари алоқа билан ишлаш имконини беради. Бундай видеомаърузалар, электрон шаклда, яъни компьютер экранидан, телефондан ёки бошқа қурилмалардан фойдаланиш имконини беради. Ушбу турдаги таълим манбаларини яратиш учун кўплаб махсус дастурлар мавжуд. Одатдагидек, турли хил хусусиятларга эга, мураккаб ва ўрганиш осон, катта ва кичик, пулли ва бепул ...
Кўриб чиқилаётган баъзи дастурлар визуал web-муҳаррирлар тоифасига киритилган. Яъни, бу таҳрирловчилар бўлиб, унда керакли натижага минимал куч сарфланади, web-дастурлаш ҳақида ҳеч қандай маълумот талаб қилинмайди. TurboSite дастурни бемолол интернетда юклаб олиш мумкин бунинг учун http://progline.net/open/TurboSite сайтига ёки қидирув тизимлари билан қидириш дастурни топишга хеч қандай қийинчилик туғдирмайди.


Дастурни юклаш учун ушбу тугма босилади

Сиз уни юклаб олдингизми? Дастур битта turbosite-setup.exe файлидан иборат бўлиб, уни ўрнатишда ҳеч қандай муаммо бўлмайди. Келажакда TurboSite ўз ишида қўшимча дастурларни ёки қўшимчаларни талаб қилмайди, демак у ҳозир ҳеч нарса талаб қилмайди. turbosite- setup.exe файлни ишга тушурамиз. Дастур куйдагича юкланади:

Дастурни ўрнатиш даврида сўровлар чиқади лекин бу сўровларни ўзгартирмасдан “дале” тугмасини хар бир ойнада босиб ўрнатилади.
Иккита ҳавола мавжуд:
лойиҳа яратиш
тайёр лойиҳани очиш

Янги лойиҳа яратиш учун Создат проект тугмаси босилади натижада қуйдаги ойна ҳосил бўлади:

Бизда ҳали тайёр лойиха йўк - Келинг, янги лойиҳа яратамиз. Ҳар бир янги видеомаъруза (веб-саҳифалар тўплами ёки сайт) у учун махсус яратилган янги папкада сақланади. Бу эса фойдаланувчига интернет тармоғи йуқ бўлган жойларда дастурни ўзини ишга тушуриб унга қўйилган силкалардаги манбалардан фойдаланиш имкониятини яратади, яни дастур барча ўзига тегишли бўлган ресурсларни битта папкага йиғишни талаб қилади ва шу папкаларни кўчириб олиш орқали хеч қандай муоммосиз дастурлардаги манбадан офлайн хам бемалол фойдаланиш имкониятини яратади. Шунинг учун, баъзи бир дискда (агар тизимда уларнинг бир нечтаси бўлса), ичма ич папкаларни яратишда лотин алифбосида фойдаланиб яратиш мақсадга мувоффиқ. Биринчи лойиҳамизга қисқа ном берамиз ва сақлаш тугмачасини босамиз.Ушбу папкада ҳали ҳеч нарса йўқ. Дастур сизга керак бўлган ҳамма нарсани яратади. Бизга дарҳол ишлайдиган ойна кўрсатилади, унда ҳамма нарса оддий ва рус тилида. Дастурда ҳеч қандай маҳсус созламалар мавжуд эмас, агар биз ўз ишимиз натижасини дарҳол Интернетга юкламоқчи бўлмасак, шарҳлар ва мулоҳазалар шаклидан фойдаланмасак, рўйхатдан ўтиш талаб қилинмайди. Албатта, биз биринчи, синов версиясини юкламаймиз, кейинроқ қулай деб қарор қилсак, рўйхатдан ўтиш мумкин бўлади. Бунинг учун электрон почта манзилингизни махсус майдонга киритиб, рўйхатдан ўтиш тугмачасини босиш кифоя қилади. Кейинчалик биз ушбу папка манзилига мурожаат қиламиз ва энди тавсия этилган ойналарда биз ишлаш учун зарур бўлган маълумотларни киритамиз. Бу жуда кўп эмас. Видеомаъруза - келажакдаги видеомаъруза ёки сайт номи. Видеомаъруза ёки веб-сайт Narod.ru майдонига жойлаштириш имкони мавжуд бу эса фойдаланувчилар бемолол онлайн ишлаш имкониятини яратади, сизга онлайн видеомарузалар яратишга зарурат туғилса CP1251 кодлаш майдонидан фойдаланинг. Бу одатда керак эмас.

Дастур жойлашган диск ёки папкани танлаб лойхага ном қўйганимиздан кейин қуйдаги ойна очилади:

сарлавха сатри менюлар сатри ускуналар панели
бошқариш тугмалари
Ойнанинг ўнг қисмида, Основные параметри ойнасининг Заголовок сайта сатрига лойиҳани номини киритинг (Меню, навигация ...). Подвал - ҳар бир саҳифанинг пастки қисмида жойлашган бўлиб, унда муаллиф ҳақида маълумот ёки фойдаланиш шартлари бўлиши мумкин.


Видеомаърузани сарлохасини киритиладиган сатир

Видеомарузани ойнасини созлаш

Калит сўзлар киритиладиган сатр

Видемаърузани қисқача маъзмуни

Электрон почта манзили

Видеомаъруза колиби шу тарзда тайёрланади, буни ишга тушириш учун Генерировать сайт тугмачасини, сўнгра кўриш учун Просмотр сайт тугмани босишингиз керак: Параметры сайта бўлимида дастур созламалрини ўрнатамиз, Бунинг учун саҳифадаги кўрсатилган сатрларни тўлдириш учун браузерда очилган қисмини ёпишимиз ва ишлашни давом эттирамиз. Биз стандарт шаблондан фойдаланган ҳолда, сайтни биз кўришни хоҳлаган шаклда қилиш учун уни қандай ўзгартириш кераклигини аниқ кўриб чиқамиз. Айни пайтда саҳифаларни тўлдиришни бошлаймиз. Бунинг учун биринчи навбатда Сайтнинг сарлавҳасини “Заголовок сайта” сатрини тўлдирамиз (бу мажбурий тўлдириш сатри хисобланади). Параметр страниси ойнасида кейинги

Барча майдонларни тўлдириб бўлганимиздан сўнг кейинги бўлимга ўтамиз. Биз бу саҳифада видео маъруза учун шаблон танлаймиз (ўқшимча шаблонларни интернетдан юклаб олиш имконияти хам мавжуд) :

Шаблонлар рўйхати

Шаблонлар рўйхати

Шаблон бўлимига ўтиш

Шаблон танлангандан сўнг Генерация сайта тугмасини босиш керак шунда сиз танлаган шаблон ишга тушади, Шаблон ишга тушганлигини прасмотрсайта тугмаси орқали кўриш мумкин.Тугма босилгандан сўнг жорий бравзерда шаблон шакли очилади.
Кейинги босқичда видеомарузалар саҳифаларини яратамиз.Бу ерда яратувчи ўз хохишига қараб саҳифаларга бўлиш имконига эга. Масалан боблар ёки боб кесимидаги қисмларга бўлиш мумкин Страницы ишчи столи иккита ойнадан иборат бўлиб унда мундаража ишчи столини чап томонида жойлашади ўнг тамонда мундараджага мос саҳифалар жойлашади. Демак биз чап томондаги Заголовок (сарлоха) сатрига ном қўйсак ва ишчи столига ахборотларни жойлаштирсак мундаража қисмида шу ном билан саҳифа очилади. Янги саҳифа очиш учун ишчи столни чап томонида ги пастки қисмида жойлашган дабавит тугмаси босилса янги саҳифа очиш ойнаси очилади бу ерда хам сарлоха қўйиб шу сарлогага мос маълумотларни ишчи столига ташлаш имконияти яралади, шу тариқа кетма-кет янги саҳифалар қўшиш имконияти туғилади.

сахифани ўчириш

Мундаражадан олдинги қисмга жойлаштиради

Мундаража ичига жойлаш- тиради ёки обташайди

Ускуналар панели

Матин шрифтини танлаш

Матин рангини танлаш

Янги сахифа яратиш

Мундарижа
Ускуналар панелида матинни қирқиб олиш, нусхасини олиш, олинган нусхани белгиланган жойга қўйиш, жараённи олдинга, орқага қайтариш, чоп этиш, сузларга файл кўринишдаги силкалар бериш, расмлар жойлаштириш, видеолар жойлаштириш, шрифтларни калинлаштириш,курсив қилиш, тагига чизиш унг, чап, ўрта ва икки ён бўйича матнларни текислаш, сатирларга рақамлар қўйиш, абзацларни суриш, шрифт танлаш ва х.к. имконияти мовжут.
Матнни тўғридан-тўғри визуал таҳрирловчининг ушбу ойнасида териш ва ёзиш мумкин ёки тугалланган нусхасини кўчиришингиз мумкин. Расмни киритиш учун юқори панелдаги махсус тугма мавжуд. Ёки сичқончанинг ўнг тугмачасини босиб, контекст менюсидан Тасвирларни қўшишни танлашингиз мумкин:

Чизма курсор жойлашган жойда пайдо бўлади ва уни саҳифанинг ўзида жойлаштириш ва ўлчамларини ўзгартириш мумкин. Расм киритиш учун ойна оддий. MS WORD каби одатдаги матн процессорларида бўлгани каби:

Биз чап томондаги Добавить тугмачасини босамиз ва керакли расмни танлаймиз.
Бундай ҳолда, керакли чизилган компьютеримизнинг исталган жойида жойлашган бўлиши мумкин, ҳатто уни русча ҳарфлар деб ҳам аташ мумкин. Дастурнинг ўзи ишлаш учун керакли каталогни нусха кўчиради ва номини транслитерация қилади:
Добавить - ни босиш орқали керакли расмни танланг, муқобил матнни киритинг (яхши оҳанг: агар фойдаланувчи учун расмларни кўрсатиш ўчирилган бўлса, ушбу ёзув кўринадиган бўлади), қўшиш тугмачасини босинг, биз дарҳол натижани кўриб турибмиз, агар керак бўлса, ҳажми:

Бош саҳифа. Асосий саҳифа тайёр. У Асосий деб номланади (агар хоҳласангиз, уни хоҳлаган нарсангизга қўнғироқ қилишингиз мумкин: Ишга тушириш, Бошлаш ... index), бу ном барча менюларда ва саҳифалар рўйхатида асосий менюда ҳавола сифатида кўрсатилади, тасдиқ белгиларини олиб ташламанг:

Агар хоҳласангиз, ҳавола сарлавҳасининг рангини ўзгартиришингиз мумкин, шрифтни қалин қилиб қўйишингиз мумкин. Бунинг учун деразанинг ўнг томонида сарлавҳали яна иккита тугма мавжуд.
Асосий саҳифанинг параметрларини ўзгартиришингиз шарт эмас, биз бошқа саҳифалар билан ишлашда ушбу ёрлиққа мурожаат қиламиз.
Янги саҳифалар қўшилмоқда.Ўқув қўлланмасимизга қуйидаги саҳифани қўшайлик, бунинг учун LKM тугмачасини иш ойнасининг чап пастки қисмидаги тегишли тугмачани босиш кифоя:

Саҳифанинг номи қисқа ва аниқ бўлиши керак, чунки у менюда ҳавола бўлади. Агар биз ушбу саҳифанинг сарлавҳасини юқори менюда (Асосий) кўрсатилишини истасак, тасдиқ белгисини қўйинг. Агар биз бунга муҳтож бўлмасак, биз бу ойнани бўш қолдирамиз.
Саҳифанинг таркиби ҳанузгача бир хил. Агар керак бўлса, матн, расмлар.