V. G. Mikulskiy

Guruch. 21.6. Qoplamalarda fazoviy yog'och konstruktsiyalarning asosiy sxemalari:

a) sharsimon gumbazli qobiq; b) yopiq qobiqli ombor (rejada kvadrat); v) rejada bir xil, ko'pburchak; d) dumaloq to'rli silindrsimon gumbaz; d) aylana to'rli sharsimon gumbaz; f) dumaloq to'rli yopiq ombor (rejada ko'pburchak); g) bir xil, rejadagi kvadrat; h) dumaloq to'rli ombor

Yog'och ramkadan iborat o'lchamlari 3x1,5 va 6x1,5 m bo'lgan panellar, vintlar bilan tekis asbest-sement plitalarining qoplamalari (ikki tomondan devor panellari uchun, bir tomondan qoplama plitalari uchun) biriktiriladi. keng tarqalgan. Ushbu tuzilmalarni yopishtirilgan deb tasniflash mumkin bo'lmasa-da, ular ko'pincha yopishtirilgan yog'och konstruktsiyalar (CDC) korxonalarida ishlab chiqariladi. Buning sababi, panellar ramkasining elementlari yopishtirilganligi,

tishli bo'g'inda uzunlik bo'ylab yopishtirishdan foydalanish, kenglik bo'ylab kamroq tez-tez yopishtirish.

Gumbaz va gumbazlar fazoviy inshootlarning keng guruhini tashkil qiladi. Ushbu tuzilmalarning ko'pchiligining geometrik shakli gorizontal o'q (silindrsimon kamarlar va qobiqlar) va gorizontal va vertikal o'qlar (sferik gumbazlar) atrofida aylanish yuzasi bilan hosil bo'ladi (21.6-rasm).­­

Silindrsimon tonozlar bo'ylama devorlarga yoki kontur bo'ylab yotqizilgan va bo'sh joy bo'lmagan, so'nggi devorlar, ustunlar va diafragmalarda joylashgan bo'lishi mumkin. Silindrsimon tonozlarning kesishishi ko'ndalang tonozlarni - asosan ustunlarga asoslangan surishsiz tuzilmalarni va yopiq tonozlarni - asosan perimetr bo'ylab joylashgan kvadrat yoki olti burchakli rejani tashkil qiladi.­­­­

Dizayni bo'yicha, gumbazlar va gumbazlar taxta yoki fanera qatlamlaridan tashkil topgan, arklar ustida joylashgan qovurg'ali va standart tirgaklardan yig'ilgan dumaloq to'rlardan iborat qattiq yupqa devorga bo'linadi. Murabbo va boshqa prefabrik elementlardan foydalanish fazoviy inshootlarni ishlab chiqarishni ko'proq sanoatlashtirishga imkon beradi.­­­

To'g'ridan-to'g'ri poydevor yoki devorlarga suyanadigan uch bo'g'imli kamar va ramkalar qal'asidagi tayanchdan tashkil topgan gumbazlardan maxsus guruh tashkil topgan. Fazoviy shakldagi bunday tuzilmalar tekis deb hisoblanadi. So'nggi paytlarda paraboloid, ellipsoid, giperboloid, giperbolik paraboloid yuzasi bilan qo'sh egrilikdagi fazoviy qoplamalarni qurish taklif qilindi. Bunday tuzilmalarni yaratish yog'ochni yopishtirishning takomillashtirilgan usullari tufayli mumkin bo'ldi.­­

Yog'och konstruktsiyalar bir qator tajovuzkor ta'sirlarga bardosh beradi, ularning ta'siri ostida boshqa materiallar juda intensiv tarzda yo'q qilinadi. Ulardan foydalanish po'lat va betonni tejaydi, chunki korroziya ta'siriga qarshi kurashish uchun tez-tez ta'mirlashga hojat yo'q. Bunday hollarda yopishtirilgan yog'och konstruktsiyalardan foydalanish ayniqsa samarali. Mahalliy qurilish materiallari sanoatida yelimlangan yog‘ochdan turli konstruksiyalarni ishlab chiqarish bo‘yicha texnologik liniyalar ishlab chiqilgan. Muayyan sharoitlarda ular temir-beton konstruktsiyalarga qaraganda ancha tejamkor. Yog'och konstruktsiyalar oltingugurt kislotasi ishlab chiqarish korxonalarini qurishda, qo'rg'oshin, mis, rux ishlab chiqarish bilan bog'liq ustaxonalarda, shuningdek, mineral o'g'itlar omborlarida va boshqalarda qo'llanilishi mumkin.­­­­­­­­

16 Qurilish materiallari

qurollar (transport galereyalari, sovutish minoralari, ventilyatsiya minoralari), bu erda ishlab chiqarish muhitining agressiv ta'siri natijasida boshqa materiallar tezda korroziyaga uchraydi va ishlamay qoladi.­