V. G. Mikulskiy

Tosh inshootlari - Bu eng qadimiy tuzilma turlaridan biri bo'lib, dunyoning ko'plab mamlakatlaridagi ko'plab me'moriy yodgorliklardan dalolat beradi. Tosh konstruktsiyalari bardoshli, yong'inga chidamli, mahalliy xomashyodan tayyorlangan. Kamchiliklarga quyidagilar kiradi: katta o'z og'irligi va yuqori issiqlik o'tkazuvchanligi (zich materiallar), duvarcılık uchun qo'l mehnati.­­­

Duvarcılıkning yuk ko'tarish qobiliyatini oshirish uchun u mustahkamlash bilan mustahkamlanadi. Bunday devorga mustahkamlangan tosh deyiladi. Bu qurilish inshootlarida tosh materiallarini qo'llash sohasini sezilarli darajada kengaytirish imkonini beradi.­

2. 
   Temir-beton konstruksiyalarni ishlab chiqarish
   
   
   
   

Prefabrik yoki monolitik temir-beton konstruksiyalarni ishlab chiqarish quyidagi asosiy operatsiyalarni o'z ichiga oladi: mustahkamlash, beton aralashmani tayyorlash, beton aralashmani yotqizish va uni siqish, qattiqlashtirish.­­­

Kuchaytirish

Temir-beton konstruktsiyalarni mustahkamlash alohida novdalar, to'rlar, fazoviy ramkalar, sim bilan amalga oshiriladi. Issiq haddelenmiş novda armatura silliq (AI klassi) yoki davriy profil (A-P, A-Sh, A-IV va AV sinflari) tayyorlanadi (20.1-rasm). Eng yaxshi xususiyatlarga At-IV, At-V va At-VI sinflarining issiq haddelenmiş armaturalari ega bo'lib, ular termik qotib qolgan. Bunday mustahkamlovchi po'lat sinfini belgilashda "A" indeksiga "t" indeksi qo'shiladi, Shimoliy mintaqalarda ishlatiladigan konstruktsiyalar uchun po'lat - 454.­­

"S", masalan, At-P1s. Korroziyaga chidamliligi oshgan po'lat A-IVK-AVIK, issiqlik bilan ishlov berilgan payvandlangan po'lat - AIIIC, AGUS. Sovuq chizilgan simni mustahkamlash ham silliq (B-I va B-II sinflari) yoki davriy profil (BP-I va BP-P sinflari) bo'lishi mumkin. B-P sinfining yuqori quvvatli simi mexanik xususiyatlar bo'yicha B-I sinfidagi oddiy simdan ancha ustundir. So'nggi paytlarda temir-beton konstruktsiyalarda kuchlanishsiz armatura sifatida A-III va At-IVC sinfidagi novda mustahkamlovchi po'latga, shuningdek, VR-I armatura simiga ustunlik beriladi. Oldindan kuchlanishli armaturaning samarali turlariga AV, A-V1, At-V va At-Vl sinfidagi novda mustahkamlovchi po'lat, yuqori mustahkam sim va undan olingan mustahkamlovchi arqonlar kiradi.­