V. G. Mikulskiy

Beton aralashmasi o'rnatish va qotib qolish jarayonlari boshlanishidan oldin beton tarkibiy qismlarning oqilona tuzilgan va yaxshilab aralashtirilgan aralashmasi deb ataladi. Beton aralashmaning tarkibi aralashmaning o'ziga va betonga qo'yiladigan talablar asosida aniqlanadi.­­

O'zining tuzilishiga ko'ra, beton aralashmasi birlashtiruvchi zarralar, suv va agregat donalari ichki o'zaro ta'sir kuchlari bilan bog'langan yagona jismoniy tanadir. Beton aralashmasidagi asosiy struktura hosil qiluvchi komponent tsement pastasidir. Tsementning hidratsiyasi jarayonining rivojlanishi bilan qattiq faza zarralarining dispersiyasi kuchayadi va tsement xamirining yopishtiruvchi va bog'lash qobiliyati oshadi.­­­

Betonning turidan qat'i nazar, beton aralashmasi ikkita asosiy talabga javob berishi kerak: u qo'llaniladigan siqilish usuliga mos keladigan yaxshi ish qobiliyatiga ega bo'lishi va tashish va joylashtirish jarayonida tayyorlash jarayonida erishilgan bir xillikni saqlab turishi kerak.­­

O'sib borayotgan kuch ta'sirida beton aralashmasi dastlab elastik deformatsiyalarga uchraydi, lekin strukturaviy mustahkamlikni engib o'tganda, u yopishqoq suyuqlik kabi oqadi. Shuning uchun beton aralashmasi qattiq va haqiqiy suyuqlik xususiyatlariga ega bo'lgan elastik-plastik-qovushqoq tana deb ataladi.­

Beton aralashmaning mexanik kuchlanish ta’sirida suyuqlanish va tinch holatda yana quyuqlashishi xossasi tiksotropiya deyiladi.­

Beton aralashmaning texnik xususiyatlari

Temir-beton buyumlar ishlab chiqarishda va monolitik konstruksiyalarni betonlashda beton aralashmaning eng muhim xususiyati ishlov berish (yoki ishlov berish) hisoblanadi, ya'ni. qolipni bu siqilish usuli bilan to'ldirish, uning bir xilligini saqlab qolish qobiliyati. Ishga yaroqliligini baholash uchun uchta ko'rsatkich qo'llaniladi: beton aralashmaning harakatchanligi, bu aralashmaning strukturaviy mustahkamligining xarakteristikasi; beton aralashmaning dinamik yopishqoqligining ko'rsatkichi bo'lgan qattiqlik (Vt); beton aralashmani cho'ktirgandan so'ng uni suv bilan ajratish bilan tavsiflangan ulanish.­­­­­

Beton aralashmaning harakatchanligi konusning (OC) o'lchangan loyihasi (sm) bilan tavsiflanadi, sinovdan o'tkaziladigan beton aralashmadan qoliplanadi (10.4-rasm, a). Beton aralashmaning harakatchanligi aralashmaning bir namunasidan olingan ikkita aniqlashning o'rtacha qiymati sifatida hisoblanadi. Agar pasayish nolga teng bo'lsa, unda beton aralashmaning ish qobiliyati qattiqlik bilan tavsiflanadi.­­­