V. Бирлашган Мнллатлар



Download 0,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/7
Sana22.02.2022
Hajmi0,68 Mb.
#88995
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
fayl Otamdan qolgan - 15.04.2015 07-04-10

HÿFatt? 
— дейди Окподшо.
Мен хам намозимни укиб олайин, жаноблар, — 
дейди Асхал 
Hÿpaü.
— Сен чУкинтирилмаганмисан?
— Худога минг катла шукур, мусулмон фарзанди- 
ман.
Асхал Hÿpaft бобомиз кабатидан камзул тушайди. 
«Оллоху акбар*... дея, кулок кокиб бошлайди.
Бир суз намоздан булади, бир суз амалдан булади:
— Кулок, сол, Кетмон, кулок сол, — дейди. — 
Окпошшо мулла Намоз билан мухорабачиларни кидир- 
мокда.
— Мени ким айтди?
— Биров айтмади. Окпошшо эркак зотини ушлаб 
камаяпти.
— Камаса-камар.
— Окпошшо осий бандаларни осиб улдирмокка хукм 
килди. Ибрат булсин учун бутун халк олдида осадилар. 
Битта шахид урис жони учун унта узбакни осади л ар. 
Алхол, сенга-да шул хукм жорий этилади.
— Менинг кУлим кон эмас.
— Унда, Урусияга сургун этадилар. Хдли, анавилар 
сени коратупрокка ж^гнатамиз, дейдилар. Шу гапда жон 
булади. Икки юздан ошик забардаст узбакни ичкари 
Урусияга сургун этадилар.
Бир суз намоздан була беради, бир суз амалдан 
була беради:
— Энди мен нима килайин?
— Коч.
— Бола-чакамни ташлаб каёкка кочаман?
— Бошинг оккан тарафга коч.
— Анавилар Kÿ3 узмайди, кандай килиб кочаман?
— Узингни сойга от. Жойингдан турма-да, сой 
тубигача юмалаб-юмалаб бор. Бет-бошинг ёрилади, оёк- 
кУлинг лат ейди. Алхол, омон ко л асан. Бул-бул.
Бобомиз бирдан сой тараф чопади. Мисоли сувга 
калла килмишдай — узини сойга отади. Окподшо 
хаяллаб келади.
— TÿxTa, отаман, тухта! — дейди.
Окподшо касур-кусур юмаламиш тошларни кузлаб 
милтик бушатади.
Окподшо сой ёкалаб чопади-чопади - сой энажак 
сукмок тополмайди.
38


Бобомиз тошлар билан юмалайди-юмалайди — ёввойи 
бодомлар аро гойиб булади.
18
Бобомиз 
тор
ёналаб энади-энади — Исфарада ман- 
зил олади.
Исфарада-да Окподшо булади.
Фаррона бобомизга торлик килиб колади.
Бобомиз Окподшо йук юрт излаб юради-юради —
Душанба кела^у_».
«Тили бошка асло эл б$глмайди*.
Бобомиз ана шуидай уй билан тарин йул олади. 
Юради-юради — с Денову келади,
Денов беклиш Бухоро амирлигида булади.
Бобомиз Деновни макон этади.
Кузи билан мардикорлик кил ад и.
Кишда одам ёллайди — Фарронадан бола-бакрасини 
олдириб келади.
19
Бобомиз бола-бакраси омон-эсон Деновлаб келади. 
Айби — тунрич урли бир бошка булиб келади.
Ана шу тунрич у 
рил
Акраб бизнинг отамиз булади.
20
Отамиз кок тунда тушакдан туриб кетади. 
Соя-шарпасиз ташкарилайди. Гап-сузсиз ташкари- 
лайди.
Зим-зиё супада кул кет этиб ту ради. Теваракка ок- 
пошшона-окпошшона бокиб сузлайди:
— Сартлар! — дейди.
Оёклари остида ётмиш косовни милтик килиб пеш- 
лайди. Милтик пешлаб-пешлаб одимлайди.
— Чучелалар! — дейди.
Ховлини айланади-айланади — нарвондан томлайди. 
Томда кишлок узра милтик укталиб-укталиб ту ради.
— Ётилсин! — дейди.
Кишлокдан итлар хуради.
Отамиз ит хурмиш тарафга милтик укталади.
— Учир, сарт-собака, учир! — дейди.
Киблада ой бир окариш беради, бир корайиш бе- 
ради.
Отамиз окариш бермиш ойга милтик укталади.
— Йукол, сарт-собака, йукол! — дейди.
39


21
Бобомиз ташкаридаи эшитилмиш овоздан уйронади.
Кабатини пайпаслайди. Нима гаплигини пайкайди. 
Сапчиб ташкарилайди.
Бобомиз супада хайкал мисол котади.
Ошхона тараф кулок тутади. Дарвоза тараф кулок 
тутади. Молхона тараф кулок тутади.
Овоз каердан келаяпти - билолмайди.
Ой корайиш беради.
Отамиз корайиш бермиш ойга милтик Укталади.
— Отилсин! — дейди.
Отамиз: «пуп-пуп-пуп», дея, косовдан 
Tÿn 
отади.
Бобомиз ана шунда отамиз каердалигини билиб 
олади.
Оёк учида нарвонни топиб олади. Охиста-охиста 
томлайди.
Томда урмалаб боради-урмалаб боради — отамиз 
кетидан махкам кучоклаб олади.
Отамиз том ташлаб-том ташлаб йирлайди. Отамиз 
оёк тираб-оёк тираб йирлайди.
Бобомиз отамизни томдан кутариб туширади.
22
Отамиз эсини танигуиичайин томма-том юради.


ИККИНЧИ БОБ
1
Мен сурхони Акраб кУлигу л уяли буламан.
2
Отамиз кадамиш ч>гп нихол булади.
Отамиз карамиш дарахт шипш-шитал булади.
Отамиз кесмиш ток шокила-шокила булади.
Отамиз киркмиш гул шода-шода булади.
— Минг килса-да, отаси фарюначи-да, фаргоиачи! — 
дейди эл.
3
Бир эрта^Абил жарчи ^к)'чама-куча жар солади:

...Барча^барча ховуз буйлаб борсин! Йуксиллар 
хукумати билан кУришув булади!
— Ювуксизлар хукумати дейдими? — дейди онамиз.
Отамиз онамиздан бетини буриб-буриб кулади.
— Дехконкул! — дейди отамиз. - Ювуксизлар ху­
кумати десанг-да булади, Шуролар хукумати десанг-да 
булади!
Бизнинг Сурхонтарафда хужалар бекалар отини атамай- 
ди. Бекалар1 да хужалар отини атамайди. Бир-бирларини ё 
кизлари оти билан атайди, ё ÿFit/uiapH оти билан атайди.
Отамиз билан онамиз бир-бирларини менинг отим 
билан атайди.
— Барча борадими, Дехконкул? — дейди онамиз.
— Йук! Катталар боради. Шуролар майдалар билан 
гапиришмайди.

Ана, эи
1итдинг-а? — дейди онамиз.
Шундай булса-да, мен отамиз кетидан ияраман.
Отамиз мени жеркиб-жеркиб дарвозада колдиради.
Мен дарвоза суяниб утираман. Отамиз йулини ка-
райман.
Отамиз тушларда кайтади.
Мен отамиз кУлидан ушлаб тортаман.
— Айтинг, UJÿpo кандай одам, айтинг! — дейман.
Отамиз кобок уюб ичкарилайди. Телпагини тапилла-
41


тиб курпача уради. Болиш ёнбошлаб ич тортади. Шип 
тикилиб ух тортади.
Мен отамиз пинжига кираман. Мен отамиз белборидан 
тортаман.
— Ота, айтинг! — дейман.
— Э, учир-е, энарар! - дейди отамиз. — Энди сен 
колдингми, каллани гарант килмаган?
Мен отамиз пинжида ёта бераман.
Шунда, онамиз ичкарилайди.
— Кани, гапирсин кани, — дейди онамиз.
Отамиз тарин мик этмайди.

Гапирсин-да энди, ювуксизлар хукумати кандай- 
чикин одам экан, гапирсин-да энди.
Ана шунда отамиз онамизга юз буради.
— Дехконкул! — дейди. — Шуролар, биз тунрич, 
сиз кенжасиз, дейди. Биз сизларнинг катта акала- 
рингиз буламиз, дейди. Шундай экан, сизлар бизга 
буйсунишларингиз лозим, дейди.
— Яхши, мусулмончиликни билар экан.
— Дехконкул! Гап мусулмончиликда эмас... Дех­
конкул! Шуни унг кулоринг билан-да эшитиб ол, чап 
кулоринг билан-да эшитиб ол: кизил ранг — яхшиликка 
олиб келмайди. Кизил ранг — одамни ал/тай ли.
— Нима, ювуксизлар хукумати кизил одам эканми?
— Эса-чи, кизил-да. Кип-кизил. Тут шохига кисти- 
рилган яловигача кип-кизил. Омбор деворларига 
илирлик
сузаналаргача кип-кизил. Каёкка карама — кизил, 
кизил, кизил...
— Кизил булса булар, бу кишига нима.
— Дехконкул! Кизил ёмон-да, кизил ёмон. Боиси, 
кизил ранг — кон ранг! Кон ёмон, ёмон!
— Замон тинч булса, бупти-да.
— Дехконкул! Кон рангдан ёрурлик тилама. Кон 
рангдан рушнолик тилама. Кон рангдан панох тилама. 
Кон ранг — жаллод ранг!
4
Шу кундан эътиборан отамиз бир бошка булади- 
колади.
Бир махалгачайин ухламайди. Ховли айланиб-айланиб 
юради. Куча девор муралаб-муралаб юради.
Ётса-да, уйкусида гапириб-гапириб ётади:
— Кизил, кет, Кизил!..— дейди.
42


Онамиз отамиз холидан кайруда ко л ад и. Енгига пул 
кистиради. Фолчига й^л олади.
— Эркагингиз яъжуж-маъжужга й^ликибди! 
— 
прй лу^/Жяр^ин фолчи^ — Яъжуж-маъжуж б^лгандаям, 
улай-булай эмас! Кип-кизил яъжуж-маъжуж! Кизил 
яъжуж-маъжужга кизил товук суйинглар!
5
Кизиллар кулори киркта булади!
6
Кечаси билан учта Кизил кириб келади.
— Хдли, кизилларни даф этиш учуй кизил товук 
Ф ф булдингми?.. — дейди.
Кизиллар отамизни олдига солиб кетади.
Мен отамиз кстидан эргашаман.
Онамиз кулимдан тортиб колади.
7
Отамиз уч кундан кейин кайтиб келади.
Одатича — этиги пойларини к^ли билан сурурмайди.
Унг оёрини бир тараф силкийди — jtar пойи уша 
тараф бориб тушади.
Чап оёрини бир тараф силкийди — чап пойи сандик 
остига бориб тушади.
Пайтавалари чувалаб-чувалаб колади.
Кукси билан курпача ташлайди. Болиш кучоклайди. 
Бетларини болиш ботиради.
— Бир жойи оррияптими? — дейди онамиз.
— Дехконкул! Мен сенга айтиб эдим-ку, кизиллар 
эл булмайди, деб. Энарарлар мени |Юрчига1оли6 борд и. 
Юрчининг курюнида кароргохи бор экан. Окчурин де- 
гич каттаси бир тергамоклик килди-е, бир тергамоклик 
килди-е! Кизиллар шаънига тарин бир ёмон ran килсанг
Сибирь сургун б^ласан, деда. Бир-иккита корозга бармок 
бостириб олди.
— Сибири каерда булди?
— Ким билади, каерда булди.
Мен отамиз этикларини териб-териб оламан. Бусарада 
жуфт-жуфтлаб куяман. Пайтаваларини йириб-йириб ола­
ман. Этакларига ураб-^раб соламан.
— Дехконкул! — дейди отамиз. — Энди кизиллар 
мени куймайди.


— Энди кайтади, Дехконкул?
— Энди кетаман. Ёмондан коч-да кутул, ё, тон-да 
кутул, - дейди.
Отамиз бир кечада йуколади-колади.
8
Меи тарин отамизни кидираман.
— Отанг бозор кетди, келади, — дейди онамиз.
Мен энди онамиз негадан ияраман. Онамиз бир одим
босса-да, кетидан бораман.
Онамиз ховуз боради. Ховуз буйида аёллар билан 
гурунглашади.
Аёллар бири кУйиб, бири айтади.
— BypHOFH кеча тегирмон олдида иккита Кизилни 
бунизлаб кетибди.
Иккита-да гапми,! Хайиткални жарида 

беш-олти- 
тасини отиб кетибди. 
v— -------------------- —^
— Хай, бир замонлар булаяпти-да.
Онамиз кузасини сув ботириб олади. Куза елкалаб 
кайтади. Йулда куза куйиб дам олади.
Мен йул бош-адок олазарак буламан.
— Отам кани...— дея ингиллайман.
Тулиб-тошиб турмиш онамиз чурт ёрилади:
— Иштонимни ичида! Эшитдингми? — дейди. — 
Манави иштонимни ичида!
Мен мана булмасам дейман-да, кузадаги сувга туну- 
риб кочаман.
Онамиз кетимдан тош отиб колади.
— Ха, ошингни ейин сен тентакни, ошгинангни 
ейин! — дейди.
Онамиз сувни тукиб ташлайди. Тарин ховуз йул 
олади.
9
Онамиз мени карраб-карраб ёткизади.
Мен онамиз рУмолини торткилай-торткилай ухлаб 
коламан.
Бир махал эшигимиз инжир-рижир очилиб ёпилади.
Мен кузимни очгани эринамаи. Онамиз ташкарилаяпти
дея у ñлайман.
Ун беш-йигирма кунда бир бор шундай булади.
Бир сафарида уйкум келмайин ётаман.
Онамиз охиста-охиста тушакдан туради. Онамиз оёк 
учида-оёк учида айвонлайди.
и


Айвон тарафдан шивир-шивир эшитаман. Шивир- 
шивирда мени отим-да булади.
Гап-сузларни алайна-алайна эшитолмайман. Аммо- 
лекин кунглим туяди: ана шу шивир-шивирчи отамиз 
булади!
— Ота, ота! — дея лик этиб тураман.
Онамиз ила-чила кайтади.
— Ха, нима, нима? — дейди. — Ота? Кани ота? 
Нима бало, эловраяпсанми? Ёт, ухла, ёт!
Онамиз бошимни силай-силай кетади. Онамиз бо- 
шимга курпани торта-торта кетади.
Мен тарин курпадан бошимни оламан. Кузларимни 
катта-катта очаман. Пичир-пичир эшитаман.
— Мени кизиллар йукламаяптими?

Download 0,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish