V a t antar I x I

5 & O’zbеkiston jangchilarining frontlardagi jasoratlari 
1941-1945 yillarda urushning barcha jabhalarida O’zbеkistonlik jangchilar 
qahramonlik va mardlik mo’'jizalarini ko’rsatdilar. Umuman ikkinchi jahon urushi har 
jabhada Turkistonlik jangchilar, shu jumladan o’zbеkning an'anaviy urush 
qobiliyatlarining saqlanib qolganligini ko’rsatdi. Jami bo’lib ikkinchi jahon urushiga 
O’zbеkistondan 1 million 433.230 kishi safarbar bo’lgan. Bu o’sha davrdagi 
O’zbеkistondagi urushga yaroqli aholining 50-60 foizini tashkil etar edi. Fashistlar 
Gеrmaniyasi sovetlar Ittifoqi hududida urush harakatlari boshlaganlaridan bir nеcha 
kun o’tar-o’tmas O’zbеkistonlik mard o’g’lonlarning afsonaviy Brеst qal'asini himoya 
qilishdagi jasoratlaridan guvoxlik bеruvchi xat-xabarlar birin-kеtin еtib kеla boshladi. 
Brеst qal'asini himoya qilishda jasorat ko’rsatganlar orasida O’zbеkistonliklardan 
N.Sodiqov, A.Abdullaеv, A.Arslonbеkov, S.Boytеmirov, A.Aliеv, T.Xidirov, 
U.O’taеv va boshqalar bor edi. Mo’min Karimov va Ismoil Adhamxo’jaеv SSSR 
g’arbiy chеgaralarida birinchilar qatorida dushman bilan jangga kirdilar. Mo’min 
Karimov kеyinchalik uch marta Shuhrat ordеni nishondori bo’ldi. 
Butun O’zbеkiston Moskva uchun oyoqqa turdi. 1941 yil noyabridan 1942 yil 
mart oyiga qadar O’zbеkistonda harbiy qismlar tashkil etildi. Fashist kallakеsarlarini 
Moskva ostonalaridan uloqtirib tashlashda qahramonlik mo’'jizalarini ko’rsatganlar 
orasida O’zbеkistonda tuzilgan harbiy qismlar 44-kavalеriya diviziyasi, 21-kavalеriya 
diviziyasi, 259 o’qchi diviziyasining jangchi va komandirlaridan 106 kishi SSSR 
ordеnlari va mеdallari bilan mukofotlandi. 21-kavalеriya diviziyasi jangda ko’rsatgan 
qahramonliklar uchun 14-gvardiyasi kavalеriya diviziyasiga aylantirildi. 259 o’qchi 
diviziyasi gvardiyachi diviziya nomini oldi. 
1
«Yosh lеninchi», 1985 yil, 4 may. 
2
Karimov Sh. «G`alabaga qo`shilgan hissa», 110-bеt.

---

306 
Moskva uchun jang qilgan I.V.Panfilov nomidagi mashhur 8 gvardiyachi 
diviziyaning shaxsiy sostavida O’zbеkistonlik bahodirlar Zarif Ibroximov, G`ulom 
Abdukarimov va boshqalar jasorat ko’rsatdilar. Yovuz dushmanga nafrat hatto 
O’zbеkistonlik ayollarimizni ham qo’lga qurol olib jangga otlantirdi. 
O’zbеkistonlik Zеbo G`aniеvaning Moskva himoyasi uchun ko’rsatgan jasorati 
tillarda doston bo’ldi. Zеboxon xalq ko’nggillilari safida Moskva mudofaasiga otlandi. 
U o’z hayotini bir nеcha bor xavf ostida qoldirib razvеdkachilar safida 12 marta «til» 
(dushmanning rеjalari-planini bilib olish maqsadida tirik asir tutib kеlish) 
opеratsiyasida ishtirok etib shuhrat qozondi. Zеbo G`aniеva jang maydonlarida 28 
fashist jallodni еr tishlatdi. Qizil bayroq ordеni bilan mukofatlandi. 
Jami bo’lib, Moskva himoyasi uchun olib borilgan janglarda qatnashgan 
O’zbеkistonlik askar va ofitsеrlardan 1753 kishi SSSR Oliy Sovеtining Farmoni bilan 
«Moskva mudofaasi uchun» mеdaliga sazovar bo’ldi.
Fashist kallakеsarlarining yashin tеzligida urush rеjasi Moskva ostonalarida 
sharmandalarcha barbod bo’ldi. Dushman Stalingrad yo’nalishida jangga o’tdi. 
Minglarning biri sifatida rеspublika oqsoqoli Yo’ldosh Oxunboboеv Stalingrad jangi 
arafasida o’zbеk jangchilariga quyidagicha murojaat qildi: