В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

ихтисослашиши ва уни экспорт килиши керак.
Демак, Хекшер-Олин назариясига биноан АҚШ билан Хитой ўзаро 
савдо алоқапарига киришса, АҚШ капитал омилига бой мамлакат сифатида 
қайта ишлаш саноати маҳсулотларини экспорт қилади ва Хшойдан меҳнат 
сигимкорлиги юқори бўлган қишлоқ хўжалик маҳсулотларини импорт 
килади.
Бу назария XX асрда кўплаб мамлакатларнинг ташқи савдо сиёсатининг 
асосини ташкил қилишига қарамасдан унда кўплаб камчиликларга йўл 
кўйилган. Хусусан, Хекшер-Олин назариясида мамлакатларнинг вақг ўтиши 
билан ишлаб чиқариш ресурслари билан таъминланганлиги ҳам ўзгариши 
инобатга олинмаган. Бундан ташқари, бир ишлаб чиқариш омилининг ўрнига 
бошқасини қўллаш мумкин лиги ва шу сабабли капиталга бой мамлакатлар
2 9 8

---

ҳам мехнат сиғимкорлиги юқори бўлган товарларни экспорт қшшши 
мумкинлиги инобатга олинмаган.
Ишлаб 
чикариш омиллари нисбати назарияси 
ўзининг барча 
кам ч иликлари га қарамай, ҳозирги кунга қадар халкаро 
савдонинг 
ривожланишини тушунтириб берувчи энг илгор назариялардан бири 
саналади. Ушбу назария кўп маротаба катта ҳажмдаги статистик 
маьлумотлар асосида турли мамлакатларга тааллуқли товар ва ишлаб 
чиқариш омиллари бўйича эмпирик синовлардан ўтци. Ушбу синовлардан 
энг машхурини АҚШда 1953 йилда В.Леонтьев ўтказди.
ВЛеонтьев бир қанча эмпирик синовлар ўтказиш йўли билан Хекшер- 
Олин томонидан ишлаб чикилган назариянинг шартлари амапиётда 
кўлланилмаслигини исботлади. Иккинчи жаҳон урушидан сўнг АҚШни 
бошқа мамлакатлар билан қиёсий такқосланганда, ўртача иш ҳақи даражаси 
энг юқори мамлакат ва капиталга бой давлатлар дан саналарди. Шу сабабли