В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

шароитида бўлиб, фонд ва банк тизимининг инқирозга учраши туфайли 
иктисодиётнинг барча тармоқларига таъсир кўрсатди.
Жаҳон хўжалигининг молиявий секторига кўрсатаётган таъсири 
инқирознинг миллий иқгисодиётга таъсирини минималлаштариш максадида 
марказий банклар томонидан молия бозорини доимий равишда кузатиб, 
таҳлил қилиб бориш ини талаб этмокда.
Глобал молия бозори халкаро масштабда капиталларнинг харакатини 
таъминлаб бериши билан жаҳон иқгасодиётининг мухцм элемента бўлиб 
хизмат қилади. XX асрнинг 60-йилларида жаҳон молия бозорининг вужудга 
келиши ссуда капиталлари бозори халкаро операцияларининг байналмилал- 
лашуви асосида рўй берди. Бу давр га кадар бир қатор сабаблар — 1929-1933 
йиллардаги жаҳон иктисодий инқирози, Иккинчи жаҳон уруши. мавжуд 
валюта чекловлари ва бозорнинг қатгақ назорат этилиши туфайли халқаро 
савдо фаол бўлмай, тўғридан-тўғри инвестициялар ва молиявий операциялар 
деярли йўқ эди.
Бреттон-Вудсда шакллантирилган институтларга (ХВФ ва Жаҳон банки) 
капиталлар оқимини халкаро микёсда кенгайтириш ва жадаллаштириш оркали 
жаҳон савдоси ривожланишига туртки бериш мақсадида асос солинган эди. 
Жаҳон банки тўғридан-тўгри инвестициялар танқислигини тўлдириб туриши. 
Халқаро валюта фонда эса савдодаги дисбалансни бартараф этиш учун 
молиявий кредитларга бўлган талабни қондириши керак эди. Иккинчи жаҳон
6 1 0

---

урушидан кейинги даврда аста-секин ташқи савдо ва валюта чекловларини 
бекор қилиш сиёсати олиб борилди. Жахрн молия бозоридаги операцияларга 
давлатнинг аралашув шакли ҳамда даражаси ҳар бир мамлакатнинг валюта- 
кредит тизими ва иқгисодиётининг ҳолатидан келиб чиққан ҳолда ўзгариб