В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

туфайли Ғарбда дастлаб вужудга келган ҳозирги замон индустриал ва 
постиндустриал жамиятлар учун хос белгилар жаҳоннинг бошқа 
мамлакатлари учун ҳам хос бўлади.
Цивилизациялар тўқнашуви назарияси америкалик профессор 
С.Хатгингтонга тегишли бўлиб, унга мувофиқ сиёсий ва маданий дунё 
қиёфаси “совук урушдан” кейин янада кўп кутбли бўлади ва куйидаги 
саккиз асосий цивнлизациялардан ташкил топади: Ғарб, ислом, индуизм, 
хитой, япон, православ, африка ва лотинамерика. Ушбу назарияга кўра 
охирги вақтларда жаҳон иқтисодиётида Ғарбнинг роли пасайиб, Осиё 
цивилизацияларининг ўрни эса сезиларли даражада ортиб боради. 
Цивилизациялар ўртасида, аввало, цивилизациялар ичидаги апоқалар 
цивилизация маркази ҳисобланган мамлакатларга томон тортилиб, 
кучайиб боради. Натижада истиқболда дунё ягона цивилизациядан эмас, 
балки турли цивилизациялар йиғиндисидан иборат бўлади ҳамда улар 
ўртасида ўхшаш ва фарқли жиҳатлар мавжуд бўлади.
1.4. Жаҳон хўжалигннинг глобаллашуви
Глобаллашув жараёни замонавий жаҳон иқгисодиётининг мухим 
тенденцияларидан ҳисобланади. Чунки ушбу жараён жаҳон иқгисодиётида 
рўй бераётган бошқа тенденциялар кучсиз намоён бўлаёттан мамлакатлар 
иқтисодиётида ҳам кузатилмокда. Ривожланаётган мамлакатларнинг 
аксарият қисми трансмиллийлашиш, интеграциялашиш ва индустриал- 
лашиш жараёнларига кам жалб этилган. Шу билан бир вақгда ушбу
16

---

мамлакатлар жаҳон товарлар, хизматлар, капитал (асосан иктисодий ёрдам 
к у р и н и ш и д а ) ,
ишчи кучи (экспортерлар сифатида) ва технологиялар 
бозорининг фаол ииггирокчилари саналади.
Жаҳон иқгисодиётининг глобаллашуви — бу жаҳон иқтисодиётининг