Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
373 
barcha millatlar, elatlar va xalqlarning maqsad intilishini o‘zida mujassamlashtirgan. Milliy 
qadriyatlar, umuminsoniy qadriyatlar bilan qanchalik ko‘p uyg‘unlashgan bo‘lsa, ularning 
rivojlanishiga, ommalashishiga keng imkoniyat yaratadi. Umuminsoniy qadriyatlar tizimi 
insoniyat tamaddunining taraqqiyoti bilan bog‘liqligi va umumbashariy ahamiyatga egaligi 
bilan ajralib turadi. Bular: inson va uning qadr-qimmati ardoqlanishini, barcha millat va 
elatlar tinch-totuvlik asosida o‘zaro hamkorlikda yashash, moddiy va ma’naviy boyliklarni 
asrab-avaylash, ilm-fan rivojiga hissa qo‘shish, tinchlikni saqlash, genotsidga nisbatan 
nafrat, qirg‘in qurollarini to‘xtatish, tabiatni muhofaza qilish kabilarni o‘zida namoyon 
etadi. 
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ta’lim tizimidagi islohotlarning muvaffaqiyati 
ko‘p 
jihatdan 
o‘qituvchi 
mehnati 
faoliyatining 
umuminsoniy 
qadriyatlarga 
yo‘naltirilganligiga bog‘liq. O‘qituvchi o‘zining qizg‘in mehnat faoliyati va kasbiy 
mahorati bilan umuminsoniy va ma’naviy qadriyatlarga nechog‘lik boy ekanligini ta’lim-
tarbiya jarayonida namoyish etadi. O‘qituvchi mehnatining natijasi bo‘lmish komil inson 
yuksak ma’naviyatni yaratadi va rivojlantiradi, umumbashariy qadriyatlarni asraydi.
Jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy o‘sishi madaniy-axloqiy negizlarining rivojlanishi bilan 
chambarchas bog‘liqdir. Bu negiz: 
- umuminsoniy qadriyatlarga sodiqlik; 
-
xalqimizning ma’naviy merosini mustahkamlash va rivojlantirish; 
-
insonning o‘z imkoniyatlari erkin namoyon qilishi; 
-
vatanparvarlikdan iboratdir. 
Mazkur negizlar zamirida umuminsoniy va milliy qadriyatlarning mushtarakligiga, 
mamlakatimizdagi barcha fuqarolarning ma’naviy madaniyatini shakllantirishga erishish 
yotadi. Chunki shaxs tafakkurini o‘stirmasdan, uning ma’naviy dunyosini boyitmasdan 
turib, ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy jabhalardagi vazifalarni bajarish, milliy mafkurani to‘la-
to‘kis yaratish mumkin emas. 
Pedagogik faoliyatda umumbashariy qadriyatlar o‘qituvchining qizg‘in mehnati 
evaziga shakllanib boradi va quyidagi muammolar o‘qituvchi uchun bugungi kunda eng 
muhim ahamiyatga ega:
- o‘qituvchi mehnatida jamiyatga xos umumbashariy qadriyatlarni o‘z maqsadlarining 
asosi deb bilishi; 
- o‘qituvchi mehnatida maqsadli qadriyatlarning samarasini o‘quvchilarga uzatish 
istagining mavjudligi va imkoniyatlari; 
- o‘quvchilar maqsadli qadriyatlarni qabul qilishi uchun o‘qituvchi tomonidan zarur 
shart-sharoitlarning yaratilishi. 
O‘qituvchi mehnatining mohiyatida uning ma’naviy saviyasini ko‘rsatadigan 
intellektual ong, yuksak ma’naviyat, an’analarga va umumbashariy qadriyatlarga 
tayanadigan zamonaviy ilg‘or yutuqlardan oziqlanadigan milliy dunyoqarash va e’tiqod 
kabi mezonlar mavjud bo‘lishi kerak.
Bizning milliy xususiyatlarimiz umuminsoniy qadriyatlar bilan bog‘lanib ketgan. 
Asrlar davo mida xalqimiz umuminsoniy, umumbashariy qadriyatlar rivojiga ulkan hissa 
qo‘shgan. Turli millat vakillariga hurmat, ular bilan bahamjihat yashash, diniy 
bag‘rikenglik, dunyoviy bilimlarga intilish, o‘zga xalqlarning ilg‘or tajribalari va 
madaniyatini o‘rganish kabi xususiyatlar ham xalqimizda azaldan mujassam. 
Milliy va umuminsoniy qadriyatlar nafaqat shaxs shakllanishiga, shuningdek, 
jamiyatda zamonaviy ta’lim sifatiga, mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga ham 
katta ta’sir ko‘rsatadi. Shuni mamnuniyat bilan qayd etish joizki, mamlakatimizda nafaqat 
yosh avlodning bilim olishi, kasb-hunar o‘rganib malaka orttirishi, jahon taraqqiyoti bilan 

---