Узбекстан тарийхы лекция

manbalar guvoh bo`lib qoladi. Tarixiy manbalar ikkiga - moddiy va yozma manbalarga 
bo`linadi. 
Mehnat qurollari Harbiy qurol-yaroqlar Tanga 
pullar Uy-joylar, qabrlar Idish-tovoqlar, devoriy 
tasvirlar Qal`alar, shaharlar va boshqalar 
Yozuv belgilari 
Toshga, daraxt po`stlog`iga, teriga, qog`ozga 
yozilgan ma`lumotlar 
Xalqlar hayoti, yuz bergan voqea va 
hodisalar haqida yozilgan kitoblar 
>
 
>
Davlat boshliqlarining yozma shakldagi farmonlari 
>
er, qimmatbaho narsalarni in`om qilish, meros qoldirish, 
sotib olish bo`yicha rasmiylashtirilgan hujjatlar 
Ajdodlarimizning miloddan avvalgi VIII-VII 
asrlardagi hayotini o`rganishda «Avesto» kitobi qimmatli yozma manba hisoblanadi. Mazkur 
nodir kitobda ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, dastlabki davlat tuzilmalarining shakllanish 
jarayonlari o`z ifodasini topgan. 
Vatanimiz tarixiga doir ma`lumotlar yunon va rim manbalarida, chunonchi Gerodotning 
«Istoriya» (M.1972), Ksenofontning «Grecheskaya istoriya» (M.1935), Polibiyning «Vseob
щ
aya 
istoriya» (M.1980-1989), Arrianning «Poxod Aleksandra» (M.L. 1962), Strabonning 
«Geografiya v 17 knigax» (M. 1964); Kurtsiy Rufning «Istoriya Aleksandra Makedonskogo» 
(M.1963) va boshqalarning asarlarida ham uchraydi. Antik mualliflar tomonidan yozib 
qoldirilgan ma`lumotlarni to`plovchi I.V.P`yankovning «Srednyaya Aziya v izvestiyax 
antichnogo istorika Ktesiya» (Dushanbe, 1975), N.G.Gorbunovaning «Fergana po svedeniyam 
antichn
ы
x avtorov. Istoriya i kul`tura narodov Sredney Azii» (L.1976) kabi kitoblar ham 
Vatanimiz tarixini o`rganishda yordam beradi. 
Xitoy yozma manbalaridan «Tarixiy guvohliklar» (mil.av.I asr), «Ulug` Xan xonadoni 
tarixi» (milodiy I asr), «Kichik Xan xonadoni tarixi» (milodiy V asr), «Vey xonadoni tarixi» 
(milodiy VI asr), «Shimoliy podshohliklar (Beyshi) tarixi» (milodiy VII asr) va boshqalarda 
Turkiston tarixi haqida ma`lumotlar bor. Shuningdek, arman, vizantiyalik mualliflarning 
asarlarida ham Vatanimiz tarixi haqida ma`lumotlar uchraydi. 
Vatanimiz tarixini o`rganishda turkiy, fors, arab manbalarining ahamiyati katta. Qadimgi 
turk yozuvi to`g`risida S.e.Malovning «Pamyatniki drevne-tyurskoy pis`mennosti» (M.1951) va 
«eniseyskaya pis`mennost` tyurkov. Tekst i perevod
ы
» (M-L.1951),A.Sagdullaevning «Qadimgi 
O`zbekiston ilk yozma manbalarda» (T.1996) asarlarida qimmatli ma`lumotlar bor. Turkiy 
xalqlar, jumladan o`zbek xalqining etnik tarixini o`rganishda Abulg`oziyning «Shajarayi turk» 
(T.1992), L.N.Gumilevning «Drevnie tyurki» (M.1960), A.Yu.Yakubovskiyning «K voprosu ob 
etnogenezi uzbekskogo naroda» (T. 1941) asarlaridan foydalanish mumkin. 
O`zbek xalqining o`rta asrlardagi ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, ma`naviy-madaniy hayotini 
o`rganishda Abu Nasr Forobiyning «Fozil odamlar shahri» (T.1993), Abu Rayhon Beruniyning 
«Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» (T.1968), Yusuf Xos Hojibning «Qutadg`u bilig» 
(T.1960), M.Qoshg`ariyning «Devonu lug`otit-turk. Uch jildlik» (T.1960-1963), Abu 
Tohirxojaning 
«Samariya» 
(T.1991), 
Narshahiyning 
«Buxoro 
tarixi» 
(T.1991), 
Nizomulmulkning «Siyosatnoma yoki siyar ul-muluk» (T.1997), Amir Temurning «Temur 
tuzuklari» (T.1991), Mirzo Ulug`bekning «To`rt ulus tarixi» (T.1994) va boshqa nodir kitoblar 
muhim tarixiy manba bo`lib xizmat qiladi. 
Vatanimiz tarixini o`rganishda o`z davrida hokimiyat tepasida turgan sulolar tarixini