Узбекстан тарийхы лекция

Mavzu: IX – XII asrlarda Movarounnaxrda fan va madaniyat. So`fiylik ta’limoti. 
REJA: 
1. Madaniy taraqqiyot, ilm-fan ravnaqi 
2. Jahon fani va tsivilizatsiyasiga hissa qo`shgan buyuk allomalarimiz 
3. Yurtimiz zaminidan yetishib chiqqan islom olamining buyuk siymolari 
Tayanchso`zvaiboralar: Sharqda uyg’onish davri. Bog’dod va Xorazmda "Baytul - xikma" 
- donishmandlar uyi. Islom sharqining Fanlar Akademiyasini tashkil topishi. V - VII asrlarda 
Movarounnaxr va Xorazmda me`morchilik. San’at rivojining yangi bosqichi. Samarqand, Buxoro, 
Urganch, Termiz, O’zgan, Marv shaxarlarida yangi binolarning qad ko’tarishi. Noyob me’morchilik 
yodgorliklari: Ismoil Somoniy, Arab ota, Mirsaid Baxrom maqbaralari. Nomozgoh Minorai Kalon, 
Vobkent, Jarqo’rg’on minoralari. Suv inshootlari: suv omborlari - bandlar, novlar, ko’priklar, 
sardobalar, qorizlarning barpo qilinishi. Tug’on qurilishi.Islom madaniyati, hadislar. Islomshunos va 
hadisshunos buyuk allomalar so`fiylik ta’limoti namoyondalari. So`fiylik ta’limotining keng tarqalishi. 
Xattotlik san’ati. Me’moriy naqsh uslubi. Musiqa san’ati. Cholg’u asboblarining hilma-xilligi. 
1. Madaniy taraqqiyot, ilm-fan ravnaqi 
Moddiy madaniyat Turon zamin ulus va elatlari istiqomat qilgan hududning Arablar istilosi va 
asoratidan xalos etilishi, o`z mustaqillik maqomiga ega bo`lishi yurtimizning ijtimoiy-iqtisodiy 
va madaniy taraqqiyotiga sezilarli ijobiy ta`sir etdi. Somoniylar, Qorahoniylar, G`aznaviylar, 
Saljuqiylar va Xorazshohlar sulolalari hukmronlik qilgan IX-XII asrlarda Movarounnahr 
sarhadlarida yashagan ulus-elatlar o`rtasida nisbatan tinchliq osoyishtaliq totuvliq yaqinlik va 
hamjihatlik vujudga keldiki, buning orqasida o`lkada moddiy ishlab chiqarish, madaniy 
rivojlanish jarayoni ancha tezlashdi, shaharlar hayoti yuksaldi, savdo-sotiq, hunarmandchilik 
o`sdi, aholi farovonligi ko`tarila bordi. IX-XII asrlarda Movarounnahrda moddiy madaniyat 
o`ziga xos uslub va shakllarda to`xtovsiz rivoj topib bordi. Xalq ichidan chiqqan mahalliy 
ustalar, me`morlar, naqqoshlar, kulollar, zargarlar, miskarlar tomonidan yurt dovrug`ini olamga 
tanitgan ajoyib me`morchilik obidalari, san`at namunalari bunyod topdi.