Узбекскому в классах общеобразовательных школ 2021-2022 учебный год класс 2022 Год Узбекский O‘zbek tili 9-sinf

Matn yuzasidan savollar
1. O‘zbekistondagi qanday qadimiy shaharlarni bilasiz?
2. Samarqand, Buxoro, Xivadagi qanday me’moriy obidalarni bilasiz?
3. O‘zbekistonda turizm sohasining rivojlanishida me’moriy obidalarning o‘rni qanday?
4. Biz tarixiy obidalarni saqlash uchun nima qilishimiz kerak?


2.Gaplarning ajratilgan bo‘laklarini misollar bilan tushuntiring.
Gapning ajratilgan bo‘laklari o‘zidan avval kelgan bo‘laklar ma’nosini to‘ldirish, aniqlash, oydinlashtirish uchun xizmat qiladi. Gapning ajratilgan bo‘laklari o‘zlari aloqada bo‘lgan bo‘laklarning ma’nosini izohlab, bo‘rttirib, aniqlashtirib yoki ta’kidlab keladi. Ular boshqa bo‘laklardan maxsus to‘xtam bilan ajralib, gap urg‘usini oladi. Misollar: Soraxon shuncha kundan beri yetolmagan niyatga — Roziyani avvalgiday go‘zal, shod ko‘rish niyatiga —Sattor bir lahzada yetdi. Sizga, o‘rta bo‘yli qizga, atlas juda yarashibdi.
Ajratilgan bo‘laklar: a) bir bo‘lak holida keladi: Boyagi yigitning, Avazning, qo‘li gul ekan.
b) birikmali bo‘lak holida keladi: Shu kuni kechqurun, daladan qaytishda, qori Siddiqjonga hamroh bo‘lib qoldi.
Ajratilgan bo‘lak o‘zi izohlayotgan bo‘lakdan doimo keyin keladi va yozuvda vergul, tire va ba’zan qavs bilan ajratiladi.
Ajratilgan bo‘laklar, gapdagi qaysi bo‘lakka oid ekanligiga ko‘ra, quyidagi turlarga bo‘linadi: ajratilgan hollar, ajratilgan aniqlovchilar, ajratilgan izohlovchilar, ajratilgan to‘ldiruvchilar.
Gapda, odatda, aniqlovchi, to‘ldiruvchi va hol ajratiladi.Ajratilgan to‘ldiruvchi o‘zidan avval kelgan to‘ldiruvchining ma’nosini to‘ldiradi. Masalan: Bu katta anjumanga, bayramga shoir va yozuvchilar ham taklif etildi.
Ajratilgan aniqlovchi o‘zidan avval kelgan aniqlovchining ma’nosini to‘ldiradi. Masalan: U muloyim tabiati, soddaligi, shirin so‘zi bilan hammani o‘ziga qaratdi.
Ajratilgan hol o‘zidan oldin kelgan holning ma’nosini to‘ldiradi. Masalan: Yozda, qovun pishig‘ida, dalaga chiqib ketamiz.