иккинчи томондан ундаги мехрибонлик
эмас, балки унинг акси булган тажовуз-
корликнинг ифодаланиши, аклий етишмов-
чилик асосидаги хатти-харакатларнинг кай
даражада узгаларга зиён-захмат етказиши
ва хавфли эканлигининг туб мохдятини ту-
шуниб етмаслиги ташкил этади. Баъзи она-
ларда уз фарзандларини тугилиши биланок
ташлаб кетши ёки маълум сабабларга кура,
хаёт кийинчиликлари натижасида ёки тур
муш ургоги б-н турли низолар окибатида
пайдо булган аламзадаликни фарзандла-
ридан олиш холлари кузатилади. Уз бола-
сининг бундай душманига айланиши аёл
ларнинг куп жихатдан маълумоти, маданий
ва маънавий савияси, ижтимоий холатига
боглщ булади.
М. ута салбий окибатларга олиб ке
лади. Турмуш курган шахсларда мехрнинг
етишмаслиги улар орасидаги эр-хотинлик
муносабатларининг курук, дагал, купол бу-
лишига, оилавий бахтнинг тулик хис этил-
маслигига олиб келади.
Эр-хотинлардан бирининг М.и. улар
орасидаги жинсий хаётга хам салбий таъ
сир килиб, бундай оилалардаги баъзи аёл
лар узок йиллар давомида эри б-н жинсий
хаёт кечиришига карамасдан умр буйи
никохдан коникишни хис этмаган булиши
мумкин.
М. ота-онада ифодаланган такдирда
фарзандларни узларига мехрибон килиб
тарбиялашлари кийин кечади. Бундай оила
да вояга етган фарзандлар катта булиб, уз
лари оила курганларида фарзандларига
мехрдан к}фа М.ни купрок ифодалашга
мойил буладилар. М. кескин ифодаланган
оилаларда тарбияланган фарзандларда тур
ли неврозлар, асаб бузилишлари юзага ке
лиши мумкин.
Тарбиячи, укитувчи шахсидаги М.
укувчилар шахсидаги мехрибонлик ва уни
ифодалаш малакалари шаклланишига сал
бий таъсир килади. Педагоглардаги М.
тарбияланувчи ва укувчиларда мустакил
фикрлаш, уз фикрини эркин ифодалаш,
катталар б-н эркин мулокотга киришиш,
соглом мунозара килиш, маълум масалалар
буйича мунозарада катнашиш, зарур бул
ганда уз позицияси, фикри, карашларини
асослаш, химоя килиш, тушунтириш ма-
лакаларининг шаклланишига акс таъсир
курсатади.
М ОТИВ - инсон фаолиятида муайян мак-
садни бажаришга сабаб булувчи омил,
важ. М. шахсни харакатга ва фаолиятга
ундовчи, эхтиёжнинг юксак шакли сифа
тида пайдо булувчи ички туртки хисобла
нади. Эхтиёж ва инстинкт, майл ва хлс-
сиёт, идеал ва б. М.лар жумласига киради.
Хоз. замон психологиясида М. атамаси
субъектни фаоллаштирувчи турли ходиса
ва холатларни ифодалаш учун кулланади.
Хатти-харакат ва фаолият М .ларининг
мажмуаси мотивация дейилади. М. эхтиёж
негизида вужудга келади ва шаклланади.
Эхтиёжнинг баркарорлашуви мотивация-
нинг самарали шаклланишини таъмин-
лайди. Харакат фаолиятнинг таркиби бул-
ганлиги туфайли у фаолиятнинг максади
ва М.и оркали бошкарилади. Бу атама гохо
туртки, кузговчи, ундовчи сабаб тушунча-
лари б-н айнанлаштирилади. Шу уринда
оила куриш М.лари оркали бу тушунчани
атрофлича изохлаш мумкин. Г ап шундаки,
инсон вояга етиб, оила куриш максади юза
га келганда бир катор ундовчи сабабларга
эътибор каратади. Мае., икки ёшнинг оила
куришига уларнинг севги-мухаббати, та-
ниш билишчилик, иктисодий манфаатдор-
лик, совчилик, ёшларнинг биргаликдаги
бир махаллада яшаши, бир укишда укиши,
бир жамоада мехнат килиши каби бир ка
тор М.ларни таъкидлаш мумкин.
М У В А Ф Ф А ^И ЯТС И З ОИЛА - ижти
моий мавкеи куйи оила. Оилада узаро му
носабатларнинг бузилиши буйича куйида-
гича тасниф ланади:
Do'stlaringiz bilan baham: