Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Ҳомийлик мажбуриятларини бажаришни ман қилиш сабаблари.
Зиммасига ҳомийлик мажбуриятлари юкланган шахслар бу мажбуриятларни 
адо этишлари шарт бўлган. Ҳомийлик ижтимоий хизмат бўлган, лекин баъзи 
шахслар бу мажбуриятларни бажариши мумкин бўлмаган, баъзилари эса
улардан воз кечган. шахслар Ўзининг ҳуқуқий ҳолати ёки эгаллаб турган 
касби доирасида ҳомийлик вазифаларининг тўғри бажарилишини таъминлай 
олмайдиган шахслар ҳомийлик вазифаларини бажаришга нолойиқ деб 
топилган. Буларга қуллар, перегринлар, руҳий беморлар, кар, соқов, 
ҳарбийлар, ҳомийликка муҳтож шахсларнинг қарздорлари, вояга етмаганлар 
ва аёллар (классик даврдан кейинги пайтгача) кирган. Давлат органлари бу 
шахсларнинг ҳомийликни амалга ошира олмаслик сабабларига кўра уларни 
бу мажбуриятлардан озод этганлар. Бундай сабаблар
excusationes
necessariae
деб аталган.
Excusationes necessariaeдан ташқари 
excusationes voluntariae
деб 
аталган сабаблар ҳам мавжуд бўлган. Уларга ҳомийликка лаёқатли бўлган ва
ушбу муайян мажбуриятларни бажаришдан озод бўлмоқчи бўлган 
шахсларга камбағаллар, қариялар, беморлар; бир қатор корпорациялар 
(темирчилар, новвойлар, денгизчилар, дон савдоси билан шуғулланувчилар);
эркин касблар эгалари ( файласуфлар, риторлар, атлетлар ва врачлар) кирган. 
Шу сабабларни ҳисобга олган давлат органлари ҳар иккала томоннинг 
илтимоси билан уларни ҳомийликдан озод этган.
в) 
Ҳомий ваколатлари.
– Ҳомийнинг асосий вазифаси ҳомийликка 
олинган шахсни (
pupilla)
ҳимоясиз қолдирмасликдан иборат бўлган: tutoris
praecipiumest officium, ne indefensum pupillum relinquat. Бу вазифани 
бажариш учун ҳомийга унинг ҳимоясига олинган шахснинг мулки ва 
шахсиятига бир қатор ҳуқуқлар берилган. Ўз мажбуриятларини бажариш 
пайтидаги ҳомий ҳуқуқлари ҳомийликка олинган шахснинг ёшига қараб 
белгиланган. 

---

94 
7 ёшгача бўлган болалар умуман муомала лаёқатига эга бўлмаган 
(infantes). Бундай болаларга ғамхўрлик қилиш ва уларни тарбиялаш
уларнинг оналарига топширилган. Ҳомий тарбия ишларига аралашмаган, 
фақатгина ҳомийликка олинган шахс мулки ҳисобидан барча харажатларни 
қоплаши керак бўлган. Ҳомий ўз ҳимоясидаги шахснинг мулкини мустақил 
тасарруф этган. Унинг бу ваколатлари