|
12.2 Лойиҳани бошқаришнинг кадрлар жиҳатлари
Инсон (меҳнат) ресурслари лойиҳани бошқариш тизимида алоҳида ўрин тутади.
Лойиҳа ходимларини бошқариш қуйидаги жараёнларни ўз ичига олади:
ташкилий режалаштириш;
лойиҳани кадрлар билан таъминлаш;
лойиҳа командасини (жамоасини) яратиш.
Бундан ташқари, лойиҳа ходимларини бошқариш ишни самарали бажариш ва лойиҳани муваффақиятли якунлаш учун зарур бўлган лойиҳа ишчиларини мониторинг қилиш ва мотиватсия қилиш функцияларини амалга оширади.
Ташкилий режалаштириш - лойиҳада ролларни аниқлаш, ҳужжатлаштириш ва лойиҳадаги ролларни тарқатиш, масъулият ва жавобгарлик.
Бошқарувнинг асосий объекти – индивид, шахс (ишчи, ижрочи) буълган анъанавий ходимларни бошқаришдан фарқли ўлароқ, лойиҳа ходимларини бошқариш лойиҳа жамоасига қаратилади. Ушбу лойиҳанинг муваффақиятини асосан белгиловчи айнан жамоавий ҳаракатлардир.
Лойиҳани амалга оширишнинг энг қийин вазифаси лойиҳа менежери (бошқарувчи) ни танлашдир. Танлашнинг асосий омиллари қуйидагилардир:
лойиҳани бошқариш тажрибаси;
лойиҳа жамоаси билан мувофиқлиги;
шахслараро кўникмалар;
лойиҳанинг жойлашуви;
ваколат;
иш ҳажмлари;
обрўси;
иш ҳақи (гонорар);
бошқалар.
Лойиҳа раҳбарининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:
лойиҳа гуруҳини шакллантириш ва унинг фаолиятини ташкил этиш;
мавжуд ресурслардан фойдаланиб, лойиҳанинг якуний натижаларини маълум бир вақт оралиғида амалга ошириш;
юқори ноаниқлик шароитида қарор қабул қилиш;
тақвимли режалаштириш ва лойиҳалаштириш;
лойиҳа ташкилотлари, этказиб берувчилар, пудратчилар, инвесторлар, консултантлар, мижозлар ва компания бошқаруви билан ўзаро ҳамкорлик қилиш;
ишни бажариш ва харажатларни назорат қилишни таъминлаш - бошқарувчи жараёнлар ва функцияларни бошқаришни таъминлаши керак.
Лойиҳа раҳбарини танлашда тўрт муҳим қоидага эътибор қаратилиши керак:
1. Корхона бошқарувида юқори лавозим эгалари бўлганлиги сабабли лойиҳа бошқарув функцияларини одамларга ўтказишнинг ҳожати ёъқ.
2. Лойиҳа раҳбарининг иш ҳақи лойиҳа вазифаларини бажариш натижалари билан белгиланади, у бошқарадиган бўғинларнинг сони бўйича эмас;
3. Лойиҳа менежери учун компаниянинг энг юқори ҳақ тўланадиган ходими бўлиш шарт эмас;
4. Лойиҳани амалга оширишнинг энг юқори самарадорлигига эришиш учун, менежерларнинг рағбатлантирилиши ва мансаб ўсиши учун амалга ошириладиган лойиҳаларнинг мураккаблиги ва кўламига, маҳоратга, касбий маҳоратга қараб компания таркибидаги бошқарув лойиҳаларининг айланишини таъминлаш керак.
Лойиҳа раҳбарининг етакчилик даражаси унинг махсус билимлари, шахсий хусусиятлари, буюқ (фармойиш) бериш қобилиятига, шунингдек, тажрибага эга бўлган бошқа кўплаб фазилатларга асосланган. Уларнинг баъзиларига эътибор қаратамиз:
муаммоларни олдиндан билиш қобилияти;
тўғри эчимини ўз вақтида топиш қобилияти;
лойиҳанинг вақт ва харажатлар параметрларини бошқариш қобилияти (бир вақтнинг ўзида);
консенсусга очиқлик;
маданий (кенг маънода) фарқларни (маданият, менталитет ва бошқалар) ҳисобга олиш қобилияти;
ҳокимиятни ваколатли ходимларга топшириш қобилияти;
жамоа аъзоларининг фикрларини жамлаш (умумлаштириш) ва жамоа учун катализатор вазифасини бажариш қобилияти.
У тайинланганидан кейин лойиҳа менежери лойиҳа ишининг бўлинмасини, лойиҳанинг ташкилий тузилишини белгилайди, кейинчалик ходимларнинг ишларини мувофиқ равишда ташкил қилади.
Бундан ташқари, лойиҳа менежери ҳар бир ходимнинг масъулиятини тавсифловчи ташкилий тузилма ва зарур иш таърифларини ўз ичига олган лойиҳани ташкил этиш бўйича қўлланма ишлаб чиқиши керак.
Ходимларнинг ишлаши(ишга олиш, лойиҳага тасдиқлаш, баҳолаш, қайта тайинлаш, лавозимни куътариш/пасайтириш, иш фаолиятининг самарадорлигини баҳолаш)нинг барча жиҳатлари ҳужжатлаштирилиши ва меҳнат қонунига мувофиқ бўлиши керак.
Айнан лойиҳа жамоаси яратилишида, яъни лойиҳани амалга оширувчи лойиҳа менежерига қарашли бир гуруҳ ходимларни тузиш ва унинг режасини бажарилишини таъминлашга қаратилган чора-тадбирларга, ва шунингдек жамоанинг сони ва касбий малакасини аниқлашга катта миқдорда вақт ва куч сарфланади.
Лойиҳа қатнашчиларининг тахминий таркиби 14-расмда келтирилган. Иштирокчилар сони бир неча дан бир неча юзгача ёки ундан ҳам кўпроқ бўлиши мумкин. Агар лойиҳа мураккаб ва кенг миқёсли бўлса, уни амалга оширишда бир нечта жамоалар иштирок этиши мумкин. Шу билан бирга, лойиҳанинг асосий мақсади ҳар бир жамоанинг маҳаллий мақсадларини амалга ошириш орқали эришилади.
Лойиҳа жамоаси анъанавий ва норасмий гуруҳлардан фарқ қилади.
Анъанавий жамоа барқарор жамоа бўлиб, бир раҳбарга бўйсунадиган ходимлардан ташкил топган.
Норасмий жамоаўз манфаатларига ёки бошқа сабабларга кўра ихтиёрий равишда иштирок этадиган турли бўлинмалар ходимларидан иборат бўлиши мумкин.
Лойиҳа жамоаси лойиҳанинг мақсадларига эришиш учун яратилган турли идоралар мутахассисларини вақтинчалик расман тартибга солувчи бирлашма ҳисобланади. Анъанавий жамоа сингари лойиҳа жамоаси лойиҳа муддати давомида лойиҳа менежерига бўйсунади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
