Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат 1щтисодиёт университети в. М. Каримова ижтимоий



Download 207,83 Kb.
bet65/68
Sana07.03.2022
Hajmi207,83 Kb.
#485752
TuriУчебник
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   68
Bog'liq
Vasika Karimva

2) Маслах,атчи - экспертдан фаркли, мижоз томонидан бир марталик эмас, балки бир неча марта айни муаммо буйича маслахат бериш ва хулосалар чикариш учун таклиф этилади. Унинг аралашуви бевосита булиб, фаолияти окибатида бирор шахе ёки яхлит жамоага ёрдам курсатилади, янги лойихалар кабул килинади.
3, Ургатувчи - одатда буюртма асосида жойларда укувлар, курслар ташкил килади. Унинг асосий воситаси ижтимоий- психологик тренинг ва унинг турли куринишлари булиб, окибати - ижтимоий мулокотнинг турли шаклларига ургатиш, ижтимоий хулкни узгартиришдир.
Юртимизда маънавият сохасидаги ислохотлар на амалга оширилган хамда оширилаётган ишларнинг ахамияти шупдаки, улар ёшларда уз халкининг маданияти, Ватанининг утмпшп ва бугуни, миллий кадриятларга тугри муносабатларнипг шакллани- шига сабаб булади ва бу -зиёли, билимдон кишилар учун ли чарур фазилатдир. Акс холда, олам сиру асрорларини чукур билгап, кизикишлари доирасида жиддий изланишлар олиб боришга тайёр шахе, агар у, бу билимларни аввал уз халки, миллати, якиилари манфаатига йуналтира олмаса, унинг жамият тараккиётига алока- сини тасаввур килолмаса, маънавияти кашшок, иктидори эса самарасиз, худбин шахе сифатида бахоланади.
5.2. Ижтимоий психология ва амалиёт
Ижтимоий психология ва иктнеодиёт. Табиий, хозпрги бозор иктисодиёти шароитида илму-фан ютукларининг амалиёгга татбик этиладиган сохаларидан энг мухими - бу икршеодиёт, ишлаб чици риш ва саноат сохасидир. Иктисодиёт сохасида плетимоий психология кандай масалаларни хал килишга кумаклашиши мумкин?
*самарали бошкарувни ташкил этиш усул ва йулллриии Урган- ган холда, амалий йурикномалар ишлаб чикиш ва бошкарувчи
145

кадрлар компетенциясини ошириш;


*иктисодий усишга алокддор булган карорлар кабул килишда инсон омили масалаларини урганиш;
*ишлаб чщарилаётган махсулотлар бозорида талаб ва таклиф- ни махсус психологик анкеталар ва тестлар воситасида урганиш;
* ишлаб чикарилаётган товар ва махсулотлар рекламаси билан шугулланиш, рекламанинг инсон онгига таъсир кусатишининг самарали воситалари ишлаб чикиш;
*иктисодиётнинг турли тармоклари учун бошкарувчи кадрлар тайёрлаш жараёнида иштирок этиш.
Хдр кандай ишлаб чикариш муаммосининг ижтимоий-пси- хологик жабхасини аникдаш жамият кун тартибидаги асосий масалалардан бири эканлиги кеч кимга сир эмас. Чунки янгича бозор муносабатларини хаётда амалга оширувчилар алохида шахс- лар булиб, уларнинг индивидуал хамда гурухий установкалари, фаолликлари, мехнатга муносабатлари, хиссиётлари етакчи роль уйнайди. Корхоналарнинг мустакиллиги, хусусий мулкчиликнинг турли шакллари хаётга шиддат билан кириб келаётган бугунги кунда хам одамлар узаро гурух булиб мехнат фаолиятини амалга оширар эканлар, улар учун уша гурухдаги ижтимоий-психологик мухитнинг кандайлиги, бевосита рахбарнинг обруси, норасмий лидерларнинг ишга ва шахслараро муносабатларга таъсири мухим масала булиб колаверади ва уларнинг хусусияти ишлаб чикариш самарадорлигига бевосита таъсир курсатаверади.
Янгича бозор икгисодиёти муносабатлари шароитида рахбар- лар олдида турган яна бир мухим масала шуки, улар аввалгидан хам билимдонрок булиб, уз билимларини купрок хар бир шахснинг индивидуал психологик лаёкатлари ва кобилиятлари, ишга нисбатан муносабатларига биноан уларни такдирлашлари, мехнатга жалб этиш, рагбатлантиришнинг турли-туман шаклларини татбик этишлари зарур. Ходимни ёки ишчини шахсан урганиб, фаолиятини муносиб рагбатлантириш эса (хох моддий, хох маънавий такдирлашдан катьий назар) унинг кисман тестолог булишини, психология фанининг оммабоп усулларини куллаган холда иш юритишини талаб килади. Ишни ташкил этиш, гурухларни шакллантирйшда хам уларнинг узига хос конуниятларини билиши, одамлар сони ва салохияти масаласида ижтимоий-психологик билимга эга булиши шарт.
146

Х,озиргача саноат ижтимоий психологияси йуналишида килин- ган аксарият ишлар шу соха бирлашмаларидаги алохида ишлаб чикариш гурухларида ижтимоий-психологик мухитни урганишга каратилган булиб, тадкикот мобайнида ишлаб чикариш самарадорлиги, ишчиларнинг мехнатга муносабатлари, гурухдаги конун-коидаларга буйсунишлари ва хоказолар билан богликлиги текширилган. Айникса, куп тадкикотларда ана шу психологик феноменнинг радбарликка таъсири, норасмий лидерларнинг хусу- сиятларига богликлиги масалалари тупик тадкик этилган. Пекин шу йуналишдаги тадкикотлар хозирги иктисодий муносабатлар шарои- тида утказилгани йук. Шунинг учун хам якин келажакда ижтимоий психологлар томонидан саноат корхоналарида утказилиши мумкин булган тадкикот таркибига куйидагиларни киритиш мумкин:


1. Жамоа аъзолари уртасидаги вертикал муносабатларни урганиш (рахбарлик масалалари, рахбарнинг жамоа аъзолари томонидан идрок килиниши ва аксинча; хар бир аъзонинг рахбарликда иштироки, ундан коникиши, карорлар кабул килиш жараён- ларидаги психологик муаммолар ва бошкалар);
2. Жамоа аъзолари уртасидаги горизантал муносабатлар, яъни жамоанинг уюшганлиги, шахслараро муносабатларнинг узига хослиги, зиддиятлар ва уларнинг типлари, уларнинг олдини олиш чоралари;
3. Мехнатга муносабат, ундан жамоа аъзоларининг канчалик коникишлари ва унинг мехнат унумдорлигига таъсири, фаолият мотивлари, амалга оширилаётган фаолиятнинг шахсий ва ижти- моий-фойдали жихатларини кай даражада тасаввур килиши;
4. Мехнат жамоалари рахбарларининг малакасини ошириш, жумладан, уларнинг профессиограммаси ва психограммалари асосида одамлар билан ишлаш, жамоани уюштириш, ковуштириш, окилона иш ва муомалани ташкил этиш, уз лидерлик кобилият- ларини муттасил оширишга ургатиш буйича ижтимоий-психологик тренинглар утказиш;
5. Рахбарларнинг малакасини ошириш курсларида психологлар иштирокида махсус машгулотлар утказиш.
Тадкикотчининг юкоридаги масалаларни у P га пиши учун та- биий методик воситалар зарур. Амалий ижтимоий психолог оддий кишидан шу томонлари билан фарк киладики, у хар бир конкрет шароитда узига керакли, маъкул услубларни куллайди, баъзи бирларини синаб куради, агарда улар максадга мувофик булмаса,
147

бошкаси билан алмаштирилади. Олинган натижаларга асосланиб, у корхоналардаги рухий мухитни "яхши", “уртача”, “ёмон”, “карама- карши” тоифаларга булади ва уларнинг дар биридан узига хос илмий-амалий хулосалар чикаради.


Бундан ташкари, бугун тадбиркорлик негизида ташкил этилаётган куплаб ишлаб чикариш корхоналари, фирмалар, кушма корхоналар мавжудки, уларда меднатни илмий асосда ташкил этиш ва самарадорликнинг рухий мезонларини топиш мухим муаммодир. Чунки янги корхонанинг рахбари ва масъул шахслар куплаб инсонлар билан мулокотга киришиш ва ишлаб чикариш муносабат- ларининг мураккаб шаклларини хис этишга мажбурдирлар. Менеж- мент ва маркетинг сохасидаги хар кандай изланишлар ва уларнинг татбикий натижалари, сузсиз жамиятда ишлаб чикариш курсаткичларининг юкори булишини ва инсон манфаатига хизмат килишини таъминлайди. Гарб мамлакатларида булгани каби бу сохада талаб ва таклифларнинг уз вактида урганилиши, рахбарлик махоратининг куплаб кирраларини эгаллаган холда ишлаб чикариш жараёнини ташкил этиш, хар бир ходимнинг шахсий кобилиятла- рига дифференциал муносабатда булиш катта татбикий ахамиятга молик.
Саноат корхоналарида ташкил этиладиган психологик хизмат- нинг ижтимоий-психологик йуналиши, аввало, турли тоифадаги ишчи-хизматчиларни ижтимоий ва шахсий зиддиятларини барта- раф этишга ургатиш, шахслараро муносабатларнинг демократах, соглом шаклларига утиш, рахбарлик махорати сирларини узлаш- тириш ва улардан кундалик фаолиятда окилона фойдаланиш малакаларини шакллантиришдир. Бунда, шубхасиз, психолог томонидан ташкил этиладиган турли тренинг машгулотлари мухим ахамиятга эга.

Download 207,83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish