Керакли жихозлар:
1000 мл колба, фильтр когози, 25 мл ли пипетка, кимё
вий стакан, бюретка, аналитик тарози
Керакли реактивлар.
Хлорид кислотанинг 0,02 н, уювчи натрийнинг 0,02 н
эритмалари, метилрот индикатори, лакмус когози.
ТУПРОКДАГИ ГИПСНИ АНИКЛАШ
Узбекистон тупроклари таркибида сувда эрийдиган тузлар ичида гипс хдм
учраб туради. Айникса
шуртоб ва шуртобланган
тупрокларда у купрок
сакланган булади. Гипс ли кдтламнинг жойланиш чукурлиги ва гипс микдорини
аниклаш шуртобланган тупрокдарни мелиорациялаш усулларини белгилашда
мух,им ахдмиятга эга.
Гипс (CaS0
4
х 2Н
2
0 ) эрувчанлик даражаси
уртача туз булганлигидан
сувли суримга тула ажралиб чикмайди. Шунинг учун тупрокдаги гипсни 0,2н
НС1 билан ажратиб олиш оркдли аниклаш яхдпи натижа беради.
И ш л а ш т а р т и б и .
ГКузлари 0,25 мл ли элакдан утказилган тупрокдан аналитик тарозида 1-
5г атрофида тортиб олиб кимёвий стаканга солинади ва унинг устига 100 мл 0,2
н хлорид кислота (НС1) куйилиб яхшилаб аралаштирилади ва бир сутка
колдирилади.
2.Эртасига стакандаги эритма калин фильтр оркали хджми 500мл ли кол
бага фильтрланади. Фильтрдаги тупрок бир неча марта 0,2 н НС1 билан юви
лади (S 0 4hohh тамом булгунча). S 0 4 ионининг бор-йуклигини билиш учун
фльтрдан утаётган суримдан тоза пробиркага 5-10 мл олиб бир неча томчи 10
% ли ВаС1
2
эритмасидан томизилиб, пробирка киздирилади.Агар пробиркада
чукма х,осил булса ёки сурим х,иралашса (лойкаланса) тупрокни 0,2 н НС1 би
лан ювиш яна давом эттирилади.
3.Тупрок
сульфат ионларидан тозалангач, тупланган сурим кимёвий ста
канга олинади ва у
1 0
% ли аммиак билан нейтралланади ва кислотали мух^ит
х,осил булгунча (метил кизил аник пушти ранг бергунга кадар) 10 % ли НС1
таъсир эттирилади, сунг яна 1 мл НС1 солинади.
141
www.ziyouz.com kutubxonasi
4.Стакандаги сурим кайнагунга кадар киздирилади,
сунгра суримга
иссик
х^олдаги 10 % ли ВаС1
2
дан пипетка билан томчилаб ( хар бир томчини аралаш-
тириб турган колда) 1-5 мл кушилади. Стакан огзини соат ойнаси билан ёпиб,
2-3 минут кайнатилади ва бир суткага колдирилади.
5.Эртасига стакандаги сурим калин фильтр оркали фильтрланади, фильт-
рдаги чукма 10 % ли НС 1 билан бироз нордонлаштирилган
иссик сув билан Ва
катионидан хдли булгунча бир неча марта ювилади. Барийни бор-йуклигини
аниклаш учун утаётган фильтратдан пробиркага 5-10мл олиб унга 10%ли ли
H
2
S 0
4
таъсир эттирилади. Агар чукма х,осил булса ювиш давом эттирилади..
6.Фильтрдаги чукма бироз куригач (сергигач)
олдиндан киздирилиб
огирлиги аникланган чинни тигелга солинади ва газ горелкасида ёки электр
плитасида кумир хдлигача куйдирилади, сунгра тигель муфель печида 600-
700° да 20-25 минут киздирилади.
7. Тигелни муфель печидан олиниб эксикаторда совитилади
ва аналитик та-
розида огирлиги аникланади. Огирликлар айримасидан чукманинг огирлиги
топилади.
8
. Ва S 0
4
нинг микдори куйидаги ифода билан топилади.
Do'stlaringiz bilan baham: