Узбекистон республикаси олий ва ҳрта махсус таълим вазирлиги

Турар жой биносининг жисмоний емирилиш даражасини аниқлаш.
Мисол: Бино 40йил эксплуатация қилинган. Капиталлик гуруҳи-2 ва мос равишда меъёрий хизмат даври 125йил.Мисолда иккита вариант қаралади:
А). Бино нормал шароитда (барча турдаги таъмирлаш ва профилактика ишлари ўз вақтида бажарилган ҳолатда) эксплуатация қилинган.Бу ҳолда бинонинг ҳақиқий хизмат даври назарий жиҳатдан унинг меъёрий хизмат давридан кам бўлмаслиги (ёки мос келиши) лозим.
Б). Бино нормал шароитда, бироқ ҳеч қандай режавий-профилактик ёки бошқа турдаги таъмирларсиз эксплуатация қилинган. Бу ҳолда бинонинг ҳақиқий хизматдаври назарий жиҳатдан меъёрий хизмат давридан кам бўлиши лозим.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, эксплуатация мобайнида бино ҳеч қандай режавий-профилактик ёки бошқа турдаги таъмирларсиз эксплуатация қилинган бўлса, у ҳолда табиий емирилиш таъсирида унинг хизмат муддати тахминан 40% гача камаяр экан [2].


Меъёрий усул. Бу усулга асосан, 2.4 формуладан фойдаланиб емирилиш даражаси қуйидагича топилади
Ф = (40/125)*100% = 32 %
Кўриниб турибдики, меъёрий усулдан фойдаланилганда конструктив элементларнинг ҳақиқий ҳолати эътиборга олинмайди.
Эксперт усули.
45 йил эксплуатациядан сўнг, нормал эксплуатация шароитида, барча зарурий профилактик ишлар бажарилган ҳолда, ҳар бир конструктив элемент учун жисмоний емирилиш даражаси тахминан қуйидагича бўлади [17]:
2.2-жадвал
А). Барча зарурий профилактик-таъмирлаш ишлари бажарилган ҳолда.

Бино конструктив элементларининг номи

Алоҳидаги конструктив элементларнинг улуш қиймати, %

Жисмоний емирилиш, %

Емирилиш-нинг ўртача қиймати, %