Бирин-
чиси,
шахе эркинлиги ва унинг ижтимоий-сиёсий хаётини эркинлаш
тириш (либераллаштириш) булса,
иккитиси
— ижтимоий адолат прин-
ципнинг устуворлигини таъминлаш, уни жамият ва давлат хаётининг
барча жабхаларига сингдиришдан иборат.
Республикамизнинг мустахилликка эришиши ижтимоий-хухухий
вазиятни тубдан узгартириб юборди. Крнунчилик мохият эътибори би
лан тубдан узгарди, бутун хухУХИй тизимни либераллаштириш сари
йул олинди, айнихса, жиноягчиликка харши кураш сиёсати эса либе
раллаштириш ва инсонпарварликка юз тутди. Бирох, тоталитар тузум-
нинг холдихдари ва айрим андозаларидан бирданига хутулишининг
иложи йукдигини назардан хочирмаслик лозим.
Маълумки, бу махсадга фахатгина барча узвий боклих масалалар-
нинг комплехс тарзда хал кдлиниши орхали эришиш мумкин.
Биринчидан,
давлатнинг
жиноий
-
хухухий
сиёсатининг хонуний за-
минини яратиш борасида амалдаги хонунларга жиноятчиликка харши
кураш сиёсатининг
ХУХУХИЙ
асосларини белгилаб берувчи зарурий узгар-
тириш ва кушимчалар киритилди.
Иккинчидан,
жиноят юстициясининг барча тизимларини хайта таш-
кил кдлиш ва такомиллаштириш, унинг очихлиги хамда ошкоралиги-
ни таъминлаш борасида фаолият олиб борилмохда.
Учинчидан,
ахолининг, шу жумладан, ХУХУХНИ мухофза хилувчи
органлар ходимларининг ХУХУХИЙ онги ва ХУХУХИЙ маданиятини оши-
394
XVI
Б О Б . ХУКУ КИЙ ТИЗИМ ВА ХУКУКИЙ ИСЛОХОТ
риш, жамиятнинг тугри йулдан адашган аъзоларига нисбатан юксак
маърифий, инсонпарварлик муносабатини шакллантириш, жиноятга
оид курсатма берган одамларни таъкдб квдмай, аксинча, уларга ёрдам
бериш, уларнинг крнуний мухофазасини таъминлаш, айбсизлик пре-
зумпцияси принципини тула жорий этиш чораларини куриш ва бош-
кдлар.
Жиноий-хукукий сиёсатни эркинлаштириш шахе эрки ва хУКУкда-
рини устувор кадрият сифатвда бахолашни белгвдаб берди. Дархахи-
Хат, жиноятчиликка кдрши кураш сиёсатининг хаР хандай йуналиши
махсад мазмунида инсон ва унинг манфаатларига эътибор мавжуд.
Мазкур сиёсатнинг асосий махсади — бутун жамиятнинг, хусусан, хаР
бир инсоннинг тинч ва осойишта хаётини таъминлашдан иборат.
Либераллаштириш тенденцияси хухукдй тизимнинг барча элемент-
ларини, шунингдек, хукук^инг ва хонунчиликнинг барча сохаларини
камраб олаётганлиги мантихий холдир. Фикримизни далиллаш учун
хуйвдаги мисоллар кифоя хил ад и: 1995 йилда хабул хилинган Узбекис-
тон Республикасининг Мехнат кодекси ва 1995—1996 йилларда хабул
Хилинган Узбекистан Республикасининг Фухаролик кодекси, 1998 йил
да кучга киритилган Оила кодекси ва бошха салмокди сохавий хонун-
лар халхаро хУХУХий стандартларга мос холда, шунингдек инсон
хукукдарини тула-тукис таъминлашга йуналтирилган демократия, ин
сонпарварлик хамда адолат принципларига, таяниб ишлаб чикдади ва
хабул хилинди. Мехнат муносабатлари сохасида иш берувчи билан
ходим уртаевдаги шартнома муносабатларининг эркинлашуви, фуха
ролик хонунчилигида шартномага киришувчи субъектларнинг муста-
хиллиги, хусусий мулк дахлеизлиги; овда хонунчилигида никох ту-
зишнинг ихтиёрий ва эркинлиги, никох шартномаси асосвда эр ва
хотин муносабатларининг муътадиллашуви ушбу сохаларнинг либе-
раллашувига оид айрим ёркдн мисоллардир, холос. Либераллаштириш
шабадаси маъмурий, божхона, солих хонунчилигини хам хамраб олди.
Жумладан, Узбекистан Республикаси Президентининг 2005 йил
28—29 январдаги Олий Мажлис палаталарининг кушма мажлисидаги
маърузаевда 1997 йилда хабул хилинган Солих кодексини ихтисодий
ислохотларнинг янги устувор вазифаларидан келиб чикдб янгилаш
395
Do'stlaringiz bilan baham: |