ДАВЛАТ ВА ХУКУК НАЗАРИЯСИ
мизга Евросиё икдисодий хамдустлигини мисол сифатида келтириш
мумкин. Ушбу хамдустл и к н и н г мак,сади: икдисодий ва сиёсий сохалар-
да хдр томонлама хамкорлик, мунтазам ва бир маромда ривожланиш,
турмуш даражасини тезрок, ошириш, давлатларнинг мазкур хдмкорли-
гига кирган халкдарнинг алокдлари янада жипслашувига эришишдан
иборатдир. Бу давлатлар савдо сохасига тааллукди барча чекловларга
узаро бардам бериш; учинчи
мамлакатлар билан савдо-сотик, кдлишда
умумий божхона тарифини киритиш; одамлар, капитал (сармоя)лар
ва хизматларнинг эркин харакатланишига хапал берувчи барча тусик,-
ларни бартараф этиш, транспорт, энергетика ва хужалик сохдсида
умумий сиёсат юритиш; ракрбатнинг ягона кридаларини белгилаш ва
бошкд шу кабилар хакдца келишиб олганлар. Хамжамият доирасида
бир к,атор кредит уюшмалари фаолият курсатаётган булиб, улар зим-
масига умумий икдисодий ва ижтимоий сиёсат тадбирларини (инвес
тиция банки, тараккиёт фонди ва бошкдлар) молиялаштириш вази-
фаси юклатилган.
Икдисодий хамкорлик давлатлар уртасидаги
икки томонлама шарт-
номалар асосида хам амалга оширилади. Бирок,, бундай хамкорлик
факдт мазкур давлатларнинг икдисодий имкониятлари доирасида чега-
раланади.
Давлатларнинг сиёсат сохасидаги хамкорлиги, энг аввало, тинч-
лик ва уруш масалаларида намоён булади. Жахон хамжамияти тарахкц-
ётининг хозирги даражаси давлатларга глобал куролли тук^ашувларни
четлаб утиш имконини беради. Давлатлар уртасидаги сиёсий хамкор
лик давлат хокимиятининг барча бугинлари — парламентлараро, хуку-
матлараро, махаллий узини узи бошкдриш органлари даражасида амалга
оширилмокда.
1991 йилда пайдо булган Мустакдп Давлатлар Хамдустлиги (МДХ)
асосан икдисодий хамкорлик принциплари негизига курилган. Унинг
доирасида сиёсий,
ижтимоий, маданий ва бошкд сохаларда давлатлар-
аро хамкорлик йулга куйилган.
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти хозирги давлатларнинг сиёсий
манфаатларини уйгунлаштирувчи асосий халкдро органдир. Низолар-
ни, шу жумладан, харбий низоларни сиёсий йул билан бартараф
120
V Б О Б. ДАВЛАТНИНГ ФУНКЦИЯЛАРИ
этиш масалалари БМТнинг доимий органи — Хавфсизлик Кенгаши-
нинг диктат марказида туради. Ушбу Кенгаш халкдро тинчликни сак,-
лаш ва хамкорликни йулга куйиш, давлатлараро муносабатларнинг
турли-туман сохаларида хамкорликни ривожлантириш борасида кенг
ваколатларга эга.
Маданият ва фан-техника сохасидаги
хамкорлик турли шаклларда
Хамда турли давлатлараро даражаларда амалга оширилади. Бирлашган
Миллатлар Ташкилотида бунда й хамкорлик Таълим,
фан ва маданият
масалалари буйича ихтисослаштирилган муассасалар (ЮНЕСКО), Атом
энергетикаси буйича халкдро агентлик (МАГАТЭ) ва боищалар томо-
нидан мувофикдаштириб борилади. Маданий ва фан-техника хамкор-
лигининг муайян масалалари эса, давлатлар уртасидаги икки томонла-
ма ёки куп томонлама шартномалар асосида хал этилади.
Халкдро ва фан-техника сохасидаги хамкорлик доирасида илмий
ахборот, санъат асарлари, мусикд ва сахна маданияти ютукдарини
айирбошлаш, биргаликда мутахассислар тайёрлаш, фан ва маданият
муаммолари буйича турли фестиваллар, конференциялар утказиш,
олимлар, фан ва маданият арбоблари, спортчилар уртасида бевосита
алокдлар урнатиш амалга оширилади.
Атроф-мухитни мухофаза кдииш сохасидаги хамкорлик купчилик
давлатларнинг сайёрамизда муътадил экологик вазиятни асраб кушит
борасидаги саъй-харакатларини бирлаштиради. Ушбу фаолият барча
• масалаларни кдмраб олиб, инсоният хаётининг давом этиши ва
ривожланиши учун зарур булган экологик шарт-шароитларни яра-
тишга кдратилган. Бу борадаги ишлар
БМТнинг ихтисослаштирилган
муассасалари томонидан хам, минтак,авий ва бошкд давлатлараро
органлар томонидан хам амалга оширилмокда. Атроф-мухитни мухо
фаза кдлиш учун давлатларнинг космонавтика, тиббиёт, биология,
электроника сохаларида эришган энг янги ютукдаридан фойдаланил-
мокда.
Хозирги вакдда давлатларнинг таш^и фаолияти халкдро-хукукий
нормаларга асосланади, жахон хамжамиятига кирувчи барча халкдар-
нинг туб манфаатлари ва миллий хусусиятларини имкон кддар хисобга
олади.
121
ДАВЛАТ ВА ХУКУК НАЗАРИЯСИ
Do'stlaringiz bilan baham: