Узбекистан академия наук республики узбекистан

1. Электр энергия йўқотишлар тадқиқот услублари. 
Тақсимловчи электр тармоқларда техник йўқотишлар юкламага боғлиқ ва салт 
ишлаш каби турларига бўлинади.Улар электр узатиш линиялари ва трансформаторларда 
кузатилади. Бошланғич маълумотлар ва барқарорлашган ҳолатни ҳисоблаш натижаларига 
қараб, уларни турли усуллар ёрдамида ҳисоблаш мумкин: 1) тезкор ҳисоб-китоблар; 2) 
ҳисобланган суткалар; 3) ўртача юкламалар; 4) максимал қувват исрофлар вақти [1,12]. 
Ушбу усуллардан очиқ тақсимловчи электр тармоқларида ўртача юкламалар усули кенг 
қўлланилади [12]. 
Очиқ тақсимловчи электр тармоқларда классик усуллар билан бир қаторда электр 
энергия йўқотишларини баҳолаш учун СНТлардан фойдаланилади. Ушбу ишда, тўғри 
йўналтирилган СНТнинг икки хил тури кўриб чиқилади: оддий персептрон (fitnet) ва 
каскадли нейрон тармоқ (cascade-forward net). 
СНТ га асосланган моделлаштириш жараёни қуйидаги босқичлардан иборат: 
1. Статистик маълумотларини шакллантириш. 
2. Маълумотларни ўқитиш ва текшириш тўпламларга ажратиш. 
3. СНТ тузилиши ва параметрлар танлаш. 
4. Ўқитиш тўпламида СНТни ўқитиш. 

---

170 
5. Текшириш тўпламлари бўйича СНТ баҳолаш. 
6. Тасдиқлаш тўплами маълумотларини шакллантириш. 
7. Тасдиқлаш тўплами асосида энг яхши СНТ моделини танлаш. 
СНТ турларининг ҳар бири учун 3, 4 ва 5-босқичлар алоҳида бажарилади. Ушбу 
босқичларни кетма-кет амалга ошириш натижасида, электр энергия йўқотишларни баҳолаш 
учун энг яхши модель танланади. 
2. Сунъий нейрон тармоқларини шакллантириш
Электр энергия йўқотишларини баҳолаш моделларини шакллантириш жараёнини 10 
та шаҳобча ва 4та юкламадан иборат. 10 кВли тақсимловчи электр тармоғи (1-расм) 
мисолида кўриб чиқамиз. Бу ерда нолинчи тугун бош тугун бўлиб ҳисобланади. Ҳисоблаш 
даври эса бир ой яни 
𝑇
=744 
𝑠𝑜𝑎𝑡
.