Uzatmalar va ularning turlari. Silindrik va konussimon tishli g‛ildiraklar, tishli reykalar va chervyakli uzatmalarning ish chizmalarini bajarish qoidalari

2. Tishli g‘ildiraklarning konstruksiyasi va elementlari

Tishli g‘ildiraklar konstruktiv tuzilish jihatidan juda xilma-xil bo‘ladi.

G‘ildirak tishlari qiyshiq shevronli va egri chiziqli bo‘lishi mumkin (8-shakl).



8-shakl

Tishli uzatmalar elementlarining terminlari, ta’riflari va belgilari GOST 16530-83 va GOST 16531-83 larda ko‘rsatilgan.

Har qanday tishli g‘ildirakning tishi uning asosiy elementi hisoblanadi.
Tishli g‘ildirak elementlarining o‘lchamlari modul orqali ifodalanadi (1-jadvalga qarang).
Tishli g‘ildiraklar modullarining miqdori GOST 9563-60 da belgilanadi.GOST la modullarning ikki qatori mavjuddir.
1–qator ... 1; 1,25; 1,5; 2; 2,5 3; 4; 5; 6; 8; 10; 12; 14; 16; 20 . . .
2–qator ... 1; 1,25; 1,375; 1,75; 2,25; 2,75; 3,5; 4,5; 5,5; 7,89; 11; 14; 18; 22.
Kunstruktor tishli uzatmani loyixalashda modul kattaligini hisoblab chiqadi va GOST 9563-60 bo‘yicha bu modulga yaqin katta modul tanlab oladi, so‘ngra formulalar bo‘yicha (1-jadvalga qarang) tishli g‘ildirakning boshqa elementlari o‘lchamlarini Aniqlaydi.


Tishli g‘ildirak o‘lchamlarining asosiy nisbatlari
1-jadval
Chizmalarda g‘ishli gildiraklarni shartli tasvirlash GOST 2.402-68 da belgilangan.
Tishlar cho‘kkilarini aylanalari aosiy tutash chiziqlar bilan botiqlarining aylanalari esa ingichka tutash chiziqlar bilan ko‘rsatilgan.bo‘luvchi va boshlangich aylanalar shtrix-punktir chiziqlar bilan ko‘rsatilvdi.


4. To‘g‘ri tishli silindrik g‘ildiraklar

Tishli g‘ildirakning chizmalarini chizish g‘ildirak asosiy elementlari o‘lchamlarini hisoblab chiqish bilan birga olib boriladi.Bunday hisoblab chiqish chizish uchun formulalr 1-jadvalda keltirilgan edi.

Tishli g‘ildirakni hisoblab chiqish va chizish uchun (9-shakl) modulitishlar soni va val diametri burilgan bo‘lish lozim.

9-shakl

To‘g‘ritishlisilindrikg‘ildiraklarnieskizinichizishdauningparametrlarinianiqlashuchuntishlarsoniznisanabchiqishvashtangersirkulbilancho‘kkilaraylanasidiametrid_anio‘lchabolishkerak.

10-shakl
Bu holda m quyidagi formulalar bo‘yicha aniqlanadi.

Hisoblab olingan modul qiymati GOST 9563-60 ga muvofiq yaxlitlanadi.